Wolność sumienia i religii w orzecznictwie niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (wybrane problemy)

The Freedom of Conscience and Religion in Light of the Rulings of the German Federal Constitutional Court – Selected Issues

This article is an attempt on synthetic analysis of selected issues concerning liberty of conscience and religion in Germany, specifically, problems resulting from the jurisdiction of Federal Constitutional Court of Germany. The introduction is dedicated to the short description of constitutional regulations of freedom of conscience and religion in Germany. What follows, are the most important principles adopted by the Court in the initial stage of its activity. The next part of the text presents recent trends in the jurisdiction. The article gives accounts of the Court’s adjudications upon cases concerning wearing hijabs in public schools, offering an animal sacrifices, the way in which public institutions inform the society of religious unions’ activities, the obligation imposed on churches to observe the constitutional laws and the protection of Sunday as a weekly day of rest. In conclusions some differences between standpoints of German and Polish Constitutional Courts were revealed.

Wolność sumienia i religii w orzecznictwie niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (wybrane problemy)

Artykuł jest próbą syntetycznego omówienia niektórych problemów wolności sumienia i religii w Niemczech. Chodzi o te zagadnienia, które wynikają z orzecznictwa Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. W części wstępnej omówiono krótko konstytucyjną regulację wolności sumienia i religii w Niemczech. Dalej wskazano na najważniejsze założenia, które przyjął Trybunał w początkowym okresie swej działalności (do połowy lat siedemdziesiątych). Kolejna część poświęcona została najnowszym tendencjom w orzecznictwie. W artykule mówiono bliżej orzeczenia w sprawach „islamskich chust” w szkołach publicznych, rytualnego zabijania zwierząt, sposobu informowania społeczeństwa przez instytucje publiczne o działalności związków religijnych, wymogu przestrzegania przez kościoły fundamentalnych założeń demokratycznego konstytucyjnych oraz ochrony niedzieli jako dnia wolnego od pracy. W podsumowaniu wskazano na pewne różnice między stanowiskiem niemieckiego i polskiego trybunału konstytucyjnego.

REFERENCES:

Literature:

• Campenhausen A. v., t. 6 do art. 140 UZ [w:] Bonner Grundgesetz. Kommentar, red. H. v. Mangoldta, F. Kleina i Ch. Starcka, t. III, München 2001.
• Harbich J., Spór o chustę islamską, "Prawa człowieka. Humanistyczne Zaszyty Naukowe" 2006, nr 10.
• Heckel M., Religionsfreiheit und Staatskirchenrecht [w:] Festschrift 50 Jahre Bundesverfassungsgericht, red. P. Badury, H. Dreiera, t. II, Tübingen 2001.
• Pyclik K., Wolność sumienia i wyznania w RP. Założenia filozoficzno-prawne [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Safjan M., Prawo do prywatności i autonomia jednostki w orzecznictwie TK [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Zubik, Warszawa 2006.
• Schwierskott E., Gwarancja wolności sumienia w systemach prawnych Polski i Niemiec, "Przegląd Sejmowy" 2003, nr 6.
• Siewko-Frey A., Wolność religijna a status urzędnika państwowego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego Republiki Federalnej Niemiec, "Studia Prawnicze", 2005/3.
• Starck Ch., Die historischen Quellen der modernen Religionsfreiheit, [w:] Ch. Starck, Der demokratische Verfassungsstaat, Tübingen 1995.
• Starck Ch., Über die Sicherung des verfasungsrechtlichen Sonntagschutzes in der modernen Konsumwelt [w:] Nach dem geltendem Verfassungsrecht, red. G. Manssena, M. Jachman, Ch. Gröpla, Stuttgart 2009.
• Szymanek J., Wolność sumienia i wyznania w Konstytucji RP, "Przegląd Sejmowy", 2006, nr 2.