Odpowiedzialność polityczna rządu w III Rzeczypospolitej Polskiej i V Republice Francuskiej

Political Responsibility of Government  in the Third Republic of Poland and the Fifth French Republic

The main thesis of this article is the assertion that political responsibility of government is one of key issues and assumptions of systems of governance.The political responsibility of government is the essence and foundation of the parliamentary system. It is also accepted as one of the basic principles of semi-presidential system. This article aims to analyze and evaluate legal solutions for the political responsibility of government in the two systems – parliamentary and semi-presidential, what has been done on the example of Third Republic of Poland and the Fifth French Republic. The basic conclusion is the statement that in both systems (countries) have been established, typical of democratic states, rigid enforcement procedures for accountability of government containing elements which rationalize the functioning system.

Odpowiedzialność polityczna rządu w III Rzeczypospolitej Polskiej i V Republice Francuskiej

Główną tezą artykułu jest twierdzenie, że kwestia odpowiedzialności politycznej rządu należy do jednych z kluczowych zagadnień i założeń systemów rządów. Odpowiedzialność polityczna rządu jest istotą i fundamentem systemu parlamentarnego, przyjęta jest także jako jedna z podstawowych zasad systemu półprezydenckiego. Celem artykułu jest analiza i ocena rozwiązań prawnych dotyczących odpowiedzialności politycznej rządu w dwóch systemach – parlamentarnym i półprezydenckim, co zostało dokonane na przykładzie III Rzeczypospolitej Polskiej i V Republiki Francuskiej. Podstawową konkluzją jest stwierdzenie, że w obu systemach (państwach) ustanowione zostały, charakterystyczne dla państw demokratycznych, sztywne procedury egzekwowania odpowiedzialności rządu, zawierające elementy racjonalizujące funkcjonujący system.

REFERENCES:

Literature:

• Antoszewski A., Instytucjonalne uwarunkowania procesu decyzyjnego, [w:] Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, pod red. A. Antoszewskiego, R. Herbuta, Wrocław 2008.
• Ardant P., Institutions politiques et droit constitutionnel, Paris 2001.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1999.
• Bokszczanin I., Rząd V Republiki Francuskiej, [w:] E. Zieliński, I. Bokszczanin, Rządy w państwach Europy, Warszawa 2003.
• Chantebout B., Droit constitutionnel et institutions politiques, Paris 2000.
• Domagała M., System kanclerski i możliwości jego zastosowania w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Konstytucyjne systemy rządów. Możliwości adaptacji do warunków polskich, pod red. M. Domagały, Warszawa 1997.
• Dziemidok - Olszewska B., System polityczny V Republiki Francuskiej, [w:] Współczesne systemy polityczne, pod red. M. Żmigrodzkiego, B. Dziemidok - Olszewskiej, Warszawa 2007.
• Dziemidok B., System parlamentarno - komitetowy, [w:] Mały leksykon politologiczny, pod red. M. Chmaj, W. Sokół, Lublin 1996.
• Garlicki L., Rada Ministrów: powoływanie - kontrola - odpowiedzialność, [w:] Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, pod red. A. Bałabana, Kraków - Zakamycze 2002.
• Gdulewicz E., Instytucja prezydenta we Francji V Republiki, [w:] Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Materiały na konferencję Warszawa, Senat RP, 22 - 23 lutego 1993, Warszawa 1993.
• Gdulewicz E., Model francuski (V Republika), [w:] Konstytucyjne systemy rządów. Możliwości adaptacji do warunków polskich, pod red. M. Domagały, Warszawa 1997.
• Gdulewicz E., Mojak R., Rola ustrojowa i struktura organizacyjna Rady Ministrów, [w:] Ustrój i struktura aparatu państwowego i samorządu terytorialnego, pod red. W. Skrzydły, Warszawa 1997.
• Gebethner S., System rządów parlamentarno - gabinetowych, system rządów prezydenckich oraz rozwiązania pośrednie, [w:] Konstytucyjne systemy rządów. Możliwości adaptacji do warunków polskich, pod red. M. Domagały, Warszawa 1997.
• Gulczyński M., Współczesne systemy polityczne. Przewodnik do studiowania przedmiotu, Zielona Góra 2000.
• Hamon P., Troper M., Droit constitutionnel, Paris 2009.
• Konieczny R., Systemy polityczne wybranych demokracji zachodnich, Gdańsk 1996.
• Kruk M., System rządów w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, [w:] Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w nowej Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 roku, pod red. W. Skrzydły, R. Mojaka, Lublin 1998.
• Le Pourhiet A. - M., Droit constitutionnel, Paris 2008.
• Leszczyńska K., Rada Ministrów i administracja rządowa - władza wykonawcza, [w:] Organy władzy publicznej w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, pod red. Z. Szeligi, Lublin 2006.
• Loewenstein K., Verfassunqslehre, Tübingen 1959.
• Ludwikowski R. R., Prawo konstytucyjne porównawcze, Toruń 2000.
• Mojak R., Parlament a rząd w ustroju Trzeciej Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin 2007.
• Mojak R., Prawnoustrojowe i polityczne mechanizmy tworzenia rządu w Polsce, „Przegląd Sejmowy”, nr 5, 2002.
• Mojak R., Status ustrojowy Rady Ministrów, [w:] Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w nowej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku, pod red. W. Skrzydły, R. Mojaka, Lublin 1998.
• Pactet P., Mélin - Soucramanien F., Droit constitutionnel, Paris 2008.
• Patyra S., Konstruktywne wotum nieufności jako formuła tworzenia i dymisji Rady Ministrów, „Przegląd Sejmowy”, nr 1, 2001.
• Patyra S., Prawnoustrojowy status Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2002.
• Sarnecki P., Funkcje i struktura parlamentu według nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo”, z. 11 – 12, 1997.
• Sarnecki P., Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Kraków 2003.
• Skrzydło W., Ustrój polityczny Francji, Warszawa 1992.
• Skrzydło W., Ustrój polityczny Republiki Francuskiej, [w:] E. Gdulewicz, W. Kręcisz, W. Orłowski, W. Skrzydło, W. Zakrzewski, Ustroje państw współczesnych, Lublin 1997.
• Skrzydło W., Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 r., Kraków 1998.
• Sokolewicz W., Art. 158, [w] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. II, Warszawa 2001.
• Sokolewicz W., Art. 160, [w] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz II, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2001.
• Sokolewicz W., Odpowiedzialność parlamentarna Rządu RP, Warszawa 1993.
• Stembrowicz J., Systemy polityczne wybranych państw kapitalistycznych. Francja, Warszawa 1977.
• Sulikowski A., Odpowiedzialność polityczna rządu we Francji. Geneza i specyfika pod rządami V Republiki, „Przegląd Sejmowy”, nr 3, 2002.
• Szeliga Z., Odpowiedzialność parlamentarzystów, prezydenta, Rady Ministrów oraz jej członków w świetle Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, Lublin 2003.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2008.
• Zwierzchowski E., Kanclerz a rząd federalny, [w:] Ustrój państwowy Republiki Federalnej Niemiec, pod red. L. Janickiego, Poznań 1986.