O pojęciu i znaczeniu dziedzictwa niematerialnego oraz o zjawiskach świata współczesnego, które mu zagrażają

On the concept and meaning of the intangible cultural heritage  and phenomena of the contemporary world that threaten it

At the turn of the XXI century it has been realized that the elements of the intangible cultural heritage in fact determine the meaning, sense and values that are represented by elements of tangible heritage. The purpose of the hereby article is to determine what should be understood by „intangible heritage” and what phenomena pose a threat to this heritage. In 2003, the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage has been adopted by UNESCO, in which Convention the aforementioned concept had been defined and exemplary manifests of intangible heritage had been indicated. However, due to the fact that the awareness regarding the necessity of protection of the aforementioned heritage has appeared only recently and the Convention is the first binding act of international law that relates to intangible heritage, a necessity to thoroughly understand all aspects of the phenomenon arises. Thus, the article refers not only to particular provisions of the Convention. It presents also the standpoint of the representatives of doctrine and refers to studies available on the website of NID – an organization competent in regard to cultural heritage, the purpose of which is the realization of the provisions of the Convention on the territory of the Republic of Poland.

O pojęciu i znaczeniu dziedzictwa niematerialnego oraz o zjawiskach świata współczesnego, które mu zagrażają

Przełom XX i XXI w. to czas, kiedy uświadomiono sobie, że o znaczeniu, sensie i wartości, jakie reprezentuje dziedzictwo materialne, w gruncie rzeczy decydują elementy niematerialnego dziedzictwa kulturalnego. Celem niniejszego artykułu jest ustalenie, co należy rozumieć przez „dziedzictwo niematerialne” i jakie zjawiska temu dziedzictwu zagrażają. W 2003 r. na forum UNESCO przyjęto Konwencję o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturalnego, w której zdefiniowano to pojęcie i wskazano na przykładowe przejawy dziedzictwa niematerialnego. Jednak w związku z tym, że świadomość konieczności ochrony tegoż dziedzictwa zrodziła się stosunkowo niedawno, a Konwencja jest pierwszym wiążącym aktem prawa międzynarodowego, jaki dotyczy dziedzictwa niematerialnego, powstaje potrzeba dogłębnego zrozumienia wszelkich aspektów tego zjawiska. Artykuł odwołuje się więc nie tylko do odpowiednich postanowień Konwencji. Przybliża on również stanowisko przedstawicieli doktryny i odwołuje się do opracowań dostępnych na stronach NID – instytucji kompetentnej do spraw dziedzictwa kulturalnego, której zadaniem jest realizacja postanowień Konwencji na terytorium RP.

REFERENCES:

Literature:

• Bartmiński J., Głos w dyskusji, [w:] Bogactwo kulturowe Polski – identyfikacja dziedzictwa niematerialnego. Twórczość, dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze bogactwem Polski, „Biuletyn Forum Debaty Publicznej” 2012, nr 11.
• Brzezińska A.W., Pięć ważnych pytań na temat ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. „Dziedzictwo niematerialne: remixuj albo giń?”, „Kultura Enter” 2013, nr 54.
• Dumin H., Tradycja jest naszym uobecnionym trwaniem w przestrzeni Czasu, [w:] Bogactwo kulturowe Polski – identyfikacja dziedzictwa niematerialnego. Twórczość, dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze bogactwem Polski, „Biuletyn Forum Debaty Publicznej” 2012, nr 11.
• Frankiewicz A., Miejsce dziedzictwa sakralnego w dziedzictwie narodowym Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Urzeczywistnianie wolności przekonań religijnych i praw z niej wynikających, „Ekumenizm i integracja”, nr 25, red. S.L. Stadniczeńko, S. Rabiej, Opole 2012.
• Jodełka H., Międzynarodowa ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego, „Stosunki Międzynarodowe” 2005, nr 3–4.
• Jodełka-Schreiber H., Niematerialne dziedzictwo kulturowe: idea, prawo, praktyka, [w:] Prawna ochrona dziedzictwa kulturowego. Wokół problematyki prawnej zabytków i dzieł sztuki, t. III, red. W. Szafrański, K. Zalasińska, Poznań 2009.
• Przyborowska-Klimczak A., Rozwój ochrony dziedzictwa kulturalnego w prawie międzynarodowym na przełomie XX i XXI w., Lublin 2011.
• Ratajski S., Głos w dyskusji, [w:] Bogactwo kulturowe Polski – identyfikacja dziedzictwa niematerialnego. Twórczość, dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze bogactwem Polski, „Biuletyn Forum Debaty Publicznej” 2012, nr 11.
• Schreiber H., Niematerialne dziedzictwo kulturowe: idea, prawo, praktyka, [w:] Prawna ochrona dziedzictwa kulturowego. Wokół problematyki prawnej zabytków i dzieł sztuki, t. III, red. W. Szafrański, K. Zalasińska, Poznań 2009.
• Włodarczyk J., UNESCO a ochrona dziedzictwa niematerialnego, „Zabytki i prawo” 2012, nr 5–6.