Prawa językowe mniejszości narodowych na Litwie – sytuacja faktyczna mniejszości polskiej (w kontekście międzynarodowych standardów ochrony praw mniejszości narodowych)

Linguistic rights of national minorities in Lithuania – aspects of the  situation of polish national minority (in the context of international  national minorities rights protection standards)

This article provides the review of the linguistic rights of national minorities in the practical aspects of the situation of polish national minority. The paper discusses the essential rights for the preservation of national identity: the right to use the language of national minority in communication with local authorities and in public, in the electoral process, in topographic indications, as well as the right to write names and surnames in the language of national minority. These rights are presented in the context of constitutional doctrine of state language protection, as it largely affects the content of mentioned rights of national minorities.

Prawa językowe mniejszości narodowych na Litwie – sytuacja faktyczna mniejszości polskiej (w kontekście międzynarodowych standardów ochrony praw mniejszości narodowych)

Niniejszy artykuł zawiera przegląd niektórych praw językowych mniejszości narodowych na Litwie oraz omówienie sytuacji faktycznej mniejszości polskiej w tej mierze. Analizie zostały w nim poddane prawa szczególnie istotne z punktu widzenia zachowania tożsamości przedstawicieli mniejszości: prawo do używania języka mniejszości przed organami instytucji samorządowych, w życiu publicznym, w procesie wyborczym, prawo do umieszczania dwujęzycznych nazw topograficznych, prawo do pisowni i oficjalnego uznania oryginalnego zapisu imienia i nazwiska. Praw tych nie można rozpatrywać w oderwaniu od doktryny ochrony języka państwowego, która na Litwie została rozwinięta w orzeczeniach Sądu Konstytucyjnego RL i Litewskiego Naczelnego Sądu Administracyjnego i która wywiera zasadniczy wpływ na treść i zakres praw językowych mniejszości.

REFERENCES:

Literature:

• Białek T., Międzynarodowe standardy ochrony praw mniejszości narodowych i ich realizacija na przykładzie Białorusi, Litwy i Ukrainy, Warszawa 2008.
  Bobryk A., Odrodzenie narodowe Polaków w Republice Litewskiej 1987–1997, Toruń 2005.
• Dąbrowska A., Unia upomina Litwę, artykuł dostępny na stronie http://www.polityka. pl/kraj/1568633,1,unia-upomina-litwe.read (30.01.2014).
• Drzewicki K., Międzynarodowa ochrona praw językowych mniejszości polskiej na Litwie w odniesieniu do pisowni imion i nazwisk, [w:] Wpływ standardów międzynarodowych na rozwój demokracji i ochronę praw człowieka, t. 3, red. J. Jaskiernia, Warszawa 2013.
• Henrard K., Devising an adequate system of minority protection: individual human rights, minority rights and the right to self-determination, The Hague 2000.
• Jackevičius M., I. Smetoniene: pavardžių rašymas – politinis klausimas, artykuł z dnia 2 marca 2009 r., www.delfi.lt.
• Kuzborska E., Kalinauskas G., Tłumaczenie Konstytucji RL na język polski, [w:] Lietuvos Respublikos Konstitucija, vertimai į 13 užsienio kalbų, red. J. Žilys, Mykolo Romerio
  universitetas, Wilno 2013.
• Ramelienė R., Tożsamość wykracza poza granice abecadła, „Lietuvos žinios” artykuł z dnia 13 stycznia 2009.
• Spiliopoulou-Akermark A., Justifications of Minority Protection in International Law, The Hague 1996.
• Thornberry P., An Unfinished Story of Minority Rights, [w:] Diversity in Action. Local Public Management of Multiethnic Communities in Central and Eastern Europe, red. A.M. Biró, P. Kovács, Budapest 2001.
• de Varennes F., A Guide to the Rights of Minorities and Language, COLPI, Open Society, 2001.
• de Varennes F., The Linguistic rights of Minorities in Europe, [w:] Minority rights in Europe: European minorities and languages, red. S. Trifunovska, The Hague 2001.
• Wardyn Ł., Kuzborska E., Prawo przedstawicieli mniejszości narodowych do imienia i nazwiska na Litwie w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, Materiały pokonferencyjne IV Programu Interdyscyplinarnych Sądeckich Dysput Naukowych, Rytro 2010, [w:] Polityczne Wyzwania Współczesnych Państw, red. W. Gizicki, t. 2, Toruń 2011.
• Zajadło J., Godność jednostki w aktach międzynarodowej ochrony praw człowieka, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1989, nr 2.