Demokracja oraz jej deficyt w Unii Europejskiej

Democracy and its Deficit in the European Union

Searching for a way to eliminate a „deficit in democracy” in the European Union is at the same time searching for the final political shape of the EU (finalité politique) and also for a way to legitimize the EU itself and its institutions as well. However, all action must be taken after some consideration and its is worth to follow the „Monnet method”, which advocates evolutionary change, rather than a revolutionary one. Democracy in the EU must be multilevel and must mirror the EU itself in that respect; it and needs to incorporate both direct participation of the EU citizens, as well as an active role of the bodies formed in general elections: the European Parliament and the national parliaments of the Member States. There is a vital need for a compromise that shall allocate the appropriate places for all of the participants in the „European game”.

Demokracja oraz jej deficyt w Unii Europejskiej

Poszukiwanie sposobu na zniwelowanie „deficytu demokracji” w Unii Europejskiej jest również poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie jaki ma być ostateczny kształt polityczny UE (finalité politique), a jednocześnie szukaniem sposobu na legitymizowanie samej UE i jej instytucji. Wszelkie podejmowane działania muszą być jednak rozważne, warto przy tym nadal opierać się na klasycznej „metodzie Monneta” (czyli ewolucyjnym rozwoju), unikając zmian rewolucyjnych. Demokracja w UE musi - tak jak i sama Unia - być „wielopoziomowa” i obejmować zarówno elementy bezpośredniej aktywności obywateli, jak i aktywną rolę ciał pochodzących z wyborów powszechnych czyli Parlamentu Europejskiego oraz parlamentów narodowych państw członkowskich. Cała sztuka kompromisu będzie polegała na znalezieniu właściwego miejsca dla wszystkich uczestników tej „gry o Europę”.

REFERENCES:

Literature:

• Almond G., Comparing Politycal Systems, „Journal of Politics, vol. 18 (2)
• Antoszewski A., Herbut R., Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk 2001
• Bachman K., Konwent o przyszłości Europy. Demokracja deliberatywna jako metoda legitymizacji władzy w wielopłaszczyznowym systemie politycznym, Wrocław 2004
• Balicki R., „Kryzys demokracji?”, [w:] W służbie dobru wspólnemu, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa (w druku).
• Bankowicz M., Demokracja. Zasady, procedury, instytucje, Kraków 2006
• Barcz J., Parlament a Unia Europejska. Analiza prawna na przykładzie doświadczeń Austrii (wraz z podstawowymi dokumentami), Warszawa 1999
• Barcz J., Struktura przyszłego traktatu akcesyjnego Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej wraz z wybranymi odniesieniami konstytucyjnoprawnymi, [w:] Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, pod red. E. Popławskiej, Warszawa 2000
• Barcz J., Unia Europejska na rozstajach. Dynamika i główne kierunki rozwoju reformy ustrojowej, Warszawa 2008
• Besselink L.F.M., The separation of powers under Netherlands constitutional law and European integration, “European Public Law” 1997
• Birnbaum P., Badie P., The Sociology of the State, University of Chicago Press, Chicago 1983
• Böhringer P., Die Europäische Union. Eine Staatenverbindung ganz eigener Art. Acht fundamentale Wesenszüge, [w:] Europäische Union: Wesen, Struktur, Dynamik. Zwölf Beiträge zu einem vertieften Verständnis der europäischen Integration mit Synopsen, Materialien und Kommentaren zur Situation nach Abschluss der Regierungskonferenz 1996/97, pod red. P. Böhringer, W. Jacob, Zürich 1997
• Bokajło W., Federalizm – rozwój idei i niektóre teorie,[w:] Federalizm. Teorie i koncepcje, pod red. W. Bokajło, Wrocław 1998
• Borkowski P. J., Federalizm a budowanie jedności Europy, „Studia Europejskie” 2006, nr 2
• Buras P., Dyskusja o finalitépolitique Unii Europejskiej. Przegląd stanowisk, [w:] Polska – Unia Europejska. W pół drogi. Wybrane problemy, pod red. M.A. Cichockiego, Warszawa 2002
• Burton M., Gunther R., Higley J., Elity a rozwój demokracji [w:] Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, wybór i oprac. J. Szczupaczyński, Warszawa 1995
• Castleden R., Wydarzenia, które zmieniły losy świata, Warszawa 2008
• Craig P., The Nature of the Community: Integration, Democracy and Legitimacy, [w:] The Evolution of the EU Law, pod red. P. Craig, G. de Burca, Oxford 1999
• Crick B., Democracy. A Very Short Introduction, Oxford 2002
• Crick B., W obronie polityki, Warszawa 2004
• Croisat M., L`Europe et le fédéralisme: contribution e l`émergencje d`un fédéralisme intergouvermental, Paris 1999
• Cuomo M. M., Holzer H., Lincoln o demokracji, Warszawa 1990
• Czachór Z., Parlament państwa członkowskiego UE a badanie zgodności projektów aktów prawa wspólnotowego z zasada subsydiarności, „Studia Europejskie” 2006, nr 1
• Dahl R. A., Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995
• Dahl R. A., O demokracji, Kraków 2000
• Dahl R., Can International Organizations Be Democratic? A Skeptic's View, [w:] Democracy's Edges, red. I. Shapiro, C. Hacker-Cordon, Cambridge 1999
• Dougherty J. P., The Fragility of Democracy, “Modern Age”, Spring 2006
• Ellwein T., Grimm D., Hesse J. J., Schuppert G. F., Jahrbuch Staats- u. Verwaltungswissenschaft, band 6 (1992/93), Baden- Baden 1993
• Górka M., Kontrola przestrzegania prawa wspólnotowego przez państwa i podmioty prywatne w Unii Europejskiej, Toruń 1999
• Grabowska S., Geneza i ewolucja inicjatywy ludowej w Europie, „Gubernaculum et Administratio”, 2001, z. 1
• Gutman A., Demokracja [w:] Przewodnik po współczesnej myśli politycznej, pod red. R. E. Goodin, F. Pettit, Warszawa 2002
• Habermas J., Obywatelstwo i tożsamość narodowa. Rozważania nad przyszłością Europy, Warszawa 1993
• Hammond N.G.L, The Lycurgean Reform at Sparta, “Journal of Hellenic Studies” 1950, vol. 70
• Hansen M. H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa. Struktura, zasady, ideologia, Warszawa 1999
• Hix S., Dimensions and Alignments In European Union Politics: Cognitive Constraints and Partisan Responses, “European Journal of Political Research” 1999, vol. 35
• Hix S., System polityczny Unii Europejskiej, Warszawa 2010
• Huntington S. P., Trzecia fala demokratyzacji, Warszawa 1995
• Kagan D., Pericles of Athens and the Birth of Democracy, New York 1998
• Kinsky F., Federalizm. Model ogólnoeuropejski Kraków 1999
• Kinsky F., Föderalismus: Ein Weg der Europakrise, Bonn 1986
• Klaus K., Pojęcie i źródła deficytu demokracji w UE, „Studia Europejskie” 2004, nr 2
• Kozak A., Deficyt demokracji a integracja europejska, [w:] Aksjologiczne i praktyczne aspekty integracji europejskiej, pod red. E. Kozerskiej, T. Scheffler, Wrocław 2007
• Kranz J., Wspólnoty i Unia. Ponadnarodowość, federalizm, subsydiarność i suwerenność, [w:] Drogi do Europy, red. J. Kranz, J. Reiter, Warszawa 1998
• Kruk-Jarosz M., Uwagi o wybranych zagadnieniach parlamentu Europejskiego, [w:] Parlament Europejski i parlamenty narodowe, pod red. B. Banaszaka, Wrocław 2004
• Kukułka J., Pojecie i istota wspólnot międzynarodowych oraz R. Kuźniar, Międzynarodowa tożsamość Europy (UE) [w:] Unia Europejska. Nowy typ wspólnoty międzynarodowej, pod red. E. Haliżak, S. Parzymies, Warszawa 2002
• Kulesza W. T., Winczorek P., Demokracja u schyłku XX wieku, Warszawa 1992
• Lasok D., Bridge J.W., Law and Institutions of the European Union, London 1994
• Linz J., Totalitarian and Authoritarian Regimes, „Handbook of Political Science”, vol. 3, Addison-Wesley 1975
• Lodge J., The European Parliament and the Autority-Democracy Crisis, “Annals of the American Academy of Political and Social Science” 1994, vol. 531
• Magnette P., Appointing and Censuring The European Commision: The Adaptation of Parlamentary Institutions to the Community Context, „European Law Journal” 2001, vol. 7 (3)
• Maliszewska – Nienartowicz J., System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej, Toruń 2010
• Mann T., BetrachtungeneinesUnpolitischen, Berlin, s. 270 [za:] B. Banaszak, Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Kraków 2004
• Markowski R., Innowacje demokratyczne i ich zastosowanie w Polsce, [w:] Co warto, co należy zmienić? Poprawa jakości demokracji w Polsce, red. L. Kolarska-Bobińska, Warszawa 2008
• Markowski R., Rekomendacje prawno-instytucjonalne dla zwiększania zaangażowania obywateli w procesy decyzyjne na szczeblu lokalnym, http://siecsplot.pl/static/upload/moj-samorzad/ekspertyza-2.pdf (09.08.2011)
• Marquand D., Parliament for Europe, Londyn 1979 [za:] R. Riedel, Deficyt demokratyczny. Defekt czy błogosławieństwo, „Studia Europejskie” 2008, nr 4
• McCormick J., Zrozumieć Unię Europejską, Warszawa 2010
• Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, tom I, Warszawa 2000
• Mik C., Polskie organy państwowe wobec perspektywy przystąpienia RP do Unii Europejskiej, [w:] Polska w Unii Europejskiej. Perspektywy, warunki, szanse i zagrożenia, pod red. C. Mika, Toruń 1997
• Moravcsik A., In Defence of the „Democratic Deficit”: Reassessing Legitimacy in the European Union, „Journal of Common Market Studies” 2002, vol. 40, no. 4
• Moreau Defarges P., Le déficitdémocratique, Defensenationale 2000, Nr 12
• Nogal A. M., Ponad prawem narodowym. Konstytucyjne idee Europy, Warszawa 2009
• Pawłowski J., Przebudowa instytucjonalna UE wobec potrzeb legitymizacji, „Studia Europejskie” 2007, nr 2
• Raunio T., Always One Step Behind? National Legislatures and the European Union, „Government and Opposition” 1999, vol. 34 (2)
• Riedel R., Deficyt demokratyczny. Defekt czy błogosławieństwo, „Studia Europejskie” 2008, nr 4
• Sartori G., Teoria demokracji, Warszawa 1994
• Schumpeter J. A., Kapitalizm, socjalizm, demokracja, Warszawa 1995
• Sharma S. K., Ancient Indian Democracy - Studies, Research and Some Modern Myths, “Indian Journal of Politics”, Vol. XXXIX, No. 3/ 2005
• Siedentop L., Democracy In Europe, Allen Lane, London 2000
• Sokół W., Legitymacja (legitymizacja), [w:] Mały leksykon politologiczny, pod red. M. Chmaja, W. Sokoła, Lublin 1996
• Sroka J., Deliberacja i rządzenie wielopasmowe. Teoria i polityka, Wrocław 2009
• Symonides J., Unia Europejska – państwo – region, nowe pojmowanie subsydiarności i suwerenności, [w:] Unia Europejska. Nowy typ wspólnoty międzynarodowej, pod red. E. Haliżak, S. Parzymies, Warszawa 2002
• Szczerski K., Dynamika systemu europejskiego, Kraków 2008
• Ustrój Unii Europejskiej i ustroje państw członkowskich, red. P. Sarnecki, Warszawa 2007
• Watts R., Comparing Federal System in the 1990`s, Ontario 1996
• Weber M., Trzy czyste typy prawomocnego panowania, [w:] Elementy teorii socjologicznych, pod red. W. Derczyńskiego, A. Jasińskiej - Kanii, J. Szackiego, Warszawa 1975
• Weiler J. H. H., The Constitution of Europe "do the new clothes have an emperor?" and other essays on European integration; Cambridge 1999
• Weiler J.H.H., Halten U.R., Mayer F., European Democracy and ist Critique, “West European Politics“ 1995, vol. 18 (3)
• Weiler J.H.H., The State "überalles" Demos, Telos and the German Maastricht Decision, http://centers.law.nyu.edu/jeanmonnet/papers/95/9506ind.html (16.08.2011)
• Wójtowicz K., Istota i źródła prawa wspólnotowego. Konsekwencje dla prawa krajowego, [w:] Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, pod red. M. Kruk, Warszawa 1997
• Zacker Ch., Wernicke S., Prawo europejskie w pytaniach i odpowiedziach, Warszawa 2001
• Zięba R., Antecedencje Unii Europejskiej: od projektów do Traktatu z Maastricht, [w:] Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Simonidesowi, pod red. E. Haliżak, S. Parzymies, Warszawa 2003
• Zweifel T., Whoiswithout sin cast the firststone: the EU`sdemocraticdeficit in comparison, „Journal of European Public Policy” October 2002, Vol. 9, No. 5