Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane

State Tribunal of the Republic of Poland in Polish political system. Chosen aspects

The article concentrates on issues of the State Tribunal in contemporary political order of the Republic of Poland. In the beginning there was explained the place of the State Tribunal in the system of separated powers. Next, applying the legal-historical method there was reconstructed its model in Polish political regulations, starting from the Constitution on 17 March 1921. Hereinafter there was made analysis of the contemporary position and competence of that State Tribunal and who can be the subject to his cognition. There was distinguished a constitutional and disciplinary responsibility, clarifying the being and premises for each of them. On the basis of made arrangements there was taken an attempt of evaluation of the contemporary constitutional regulation, formulating appropriate conclusions de lege ferenda.

Trybunał Stanu w polskim porządku ustrojowym. Zagadnienia wybrane

Artykuł koncentruje się na problematyce Trybunału Stanu we współczesnym porządku ustrojowym Rzeczypospolitej Polskiej. Na wstępie określono miejsce Trybunału Stanu w systemie podzielonych władz. Następnie dokonano rekonstrukcji tej instytucji w kolejnych polskich regulacjach ustrojowych, począwszy od Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r. W dalszej części przedstawiono współczesną pozycję i kompetencje Trybunału Stanu, wskazując krąg podmiotów podległych jego kognicji. Wnikliwej analizie poddano zagadnienie odpowiedzialności konstytucyjnej oraz odpowiedzialności karnej, wyjaśniając istotę i przesłanki każdej z nich. Na podstawie dokonanych ustaleń podjęto próbę oceny współczesnej regulacji prawnoustrojowej, formułując stosowne wnioski de lege ferenda

REFERENCES:

Literature:

• Adamczyk M., Pastuszka S., Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791 – 1982, Warszawa 1985
• Bałaban A., Sześć funkcji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, "Przegląd Sejmowy", nr 4, 2007 
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009
• Bator A., Integracja prawoznawstwa a rozumienie kompetencji w szczegółowych naukach prawnych, [w:] Kompetencja ze stanowiska teorii i filozofii prawa, pod red. W. Jedleckiej, Wrocław 2004 
• Borucki M., Konstytucje polskie 1791-1997, Warszawa 2002 
• Brzeziński M., Stany nadzwyczajne w polskich konstytucjach, Warszawa 2007
• Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989-1997), Warszawa 1999 
• Ciapała J., Zagadnienie odpowiedzialności prawnej Prezydenta RP, "Przegląd Sejmowy", nr 6, 2005
• Duszka-Jakimko H., Haczkowska M., Odpowiedzialność Prezydenta RP. Kategorie prawne i pozaprawne, [w:] Pozycja ustrojowa prezydenta na przykładzie wybranych państw Europy Środkowo-Wschodniej i Niemiec, pod red. A. Frankiewicz, S. L. Stadniczenki, Opole 2009
• Działocha K., Naruszenie konstytucji, jako podstawa odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, "Acta Universitatis Wratislaviensis", Prawo CL Wrocław 1988
• Działocha K., Zalasiński T., Art. 198 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. V, Warszawa 2007 
• Dziemidok-Olszewska B., Instytucja prezydenta w państwach Europy Środkowo – Wschodniej, Lublin 2003
• Filar M., Zawinienie deliktu konstytucyjnego, [w:] Rozważania o prawie karnym. Księga pamiątkowa z okazji siedemdziesięciolecia urodzin Profesora Aleksandra Ratajczaka, Poznań 1999
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2009
• Granat M., Normatywny model odpowiedzialności konstytucyjnej w praktyce, [w:] Sądy i trybunały w konstytucji i praktyce, pod red. W. Skrzydły, Warszawa 2005
• Groszyk H., Uwagi o potrzebie i kierunkach zmian ustrojowej regulacji Trybunału Stanu (w związku z art. 236 ust. 1 Konstytucji RP, [w:] Konstytucja. Ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, pod red. T. Dębowskiej-Romanowskiej, A. Jankiewicza, Warszawa 1999 
• Konieczniak P., Czyn jako podstawa odpowiedzialności w prawie karnym, Kraków 2002
• Kowalska M., Trybunał Stanu, [w:] Ustrój organów ochrony prawnej, pod red. B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2001
• Kręcisz W., Orłowski W., Konstytucyjne zasady ustroju, [w:] Polskie prawo konstytucyjne, pod red. W. Skrzydły, Lublin 2005
• Laskowska M., Sokolewicz W., Odpowiedzialność członków Rady Ministrów w Konstytucji RP na tle porównawczym, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego", Seria Prawo, nr 6, Warszawa 2002 
• Leśnodorski B., Dzieło Sejmu Czteroletniego, Wrocław 1951
• Mojak R., Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych, Lublin 1995
• Monteskiusz, O duchu praw, t. I, Warszawa 1957
• Opaliński B., Prawnoustrojowy status władzy wykonawczej na tle zasady podziału władz w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., [w:] Z zagadnień współczesnego prawa polskiego, pod red. A. Doczekalskiej, Warszawa 2011
• Pietrzak M., Odpowiedzialność konstytucyjna w Polsce w okresie przemian ustroju, "Państwo i Prawo", z. 3, 1995
• Pietrzak M., Odpowiedzialność konstytucyjna w Polsce, Warszawa 1992 
• Piotrowski R., Zasada podziału władz w Konstytucji RP, "Przegląd Sejmowy", nr 4, 2007
• Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport końcowy z badań, pod red. K. Działochy, Warszawa 2006
• Prokop K., Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Białystok 2005 
• Redelbach A., Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1993
• Sarnecki P., Art. 145 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. I, Warszawa 1999
• Sarnecki P., Uwaga nr 2 do art. 10 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. V, Warszawa 2007 
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Praktyczne komentarze, Warszawa 2007
• Słomka T., Prezydent Rzeczypospolitej po 1989 roku. Ujęcie porównawcze, Warszawa 2005
• Sobczak J., Sądy i Trybunały, [w:] Polskie prawo konstytucyjne, pod red. W. Skrzydły, Lublin 2005
• Sokolewicz W., Art. 156 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2001, t. II
• Sokolewicz W., Podział władz – idea polityczna czy zasada prawna? [w:] Prawo w okresie przemian ustrojowych w Polsce. Z badań Instytutu Nauk Prawnych PAN, Warszawa 1995
• Sylwestrzak A., Władza czwarta – kontrolująca, "Państwo i Prawo", z. 7, 1992
• Świda-Łagiewska Z., Zasady odpowiedzialności konstytucyjnej i system kar, [w:] Trybunał Stanu w PRL, pod red. Z. Świdy-Łagiewskiej, Warszawa 1983 
• Wajda D., Uwagi o potrzebie reformy Trybunału Stanu, "Przegląd Sejmowy", nr 2, 2008
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000
• Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawna na podstawie przepisów części ogólnej kodeksu karnego z 1969 roku, Warszawa 1973
• Zaleśny J., Konstytucyjne koncepcje odpowiedzialności, [w:] Konstytucja RP z 1997 r. na tle zasad współczesnego państwa prawnego. Zagadnienia wybrane, pod red. M. Kruk, Warszawa 2006
• Zaleśny J., Odpowiedzialność konstytucyjna w Europie Środkowo-Wschodniej, [w:] Zagadnienia konstytucjonalizmu krajów Europy Środkowo-Wschodniej, pod red. T. Mołdawy, Warszawa 2003 
• Zaleśny J., Odpowiedzialność konstytucyjna w Federacji Rosyjskiej, [w:] Federacja Rosyjska 1991-2001, pod red. J. Adamowskiego, A. Skrzypek, Warszawa 2002
• Zaleśny J., Odpowiedzialność konstytucyjna w prawie polskim okresu transformacji ustrojowej, Toruń 2003
• Zarzycki W., Temida Sejmowa. Z dziejów Sądu Sejmowego w Polsce przedrozbiorowej, Warszawa 2000 
• Ziembiński Z., Analiza pojęcia czynu, Warszawa 1972 
• Zubik M., Organizacja wewnętrzna Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2003
• Zubik M., Trybunały po dziesięciu latach obowiązywania Konstytucji III RP, "Przegląd Sejmowy", nr 4, 2007