Ochrona zabytków jako ograniczenie prawa własności rzeczy zabytkowej. Uwagi na tle orzeczenia ETPC w sprawie Połomscy przeciwko Polsce z dnia 29 marca 2011 r.

Preservation as proprietorship restriction of historical things. Remarks on the European Court of Human Rights decision in case of Polomscy versus the Republic of Poland from 29 March 2011

The article describes the issue of acceptable limits of interference in exercising of ownership of monuments. It indicates – following the ECHR judgment from 29 March 2011 (complaint no 33949/05) – that Polish legal order in this matter is not sufficient, because it doesn’t include procedure of expropriation (by compensation) or obligatory redemption in such situation, and it causes that all burden of historical and national heritage protection is on the owner of monument. This situation isn’t – in Author’s opinion – acceptable as contradictory to Protocol 1 to ECHR and also as unconstitutional, because it is not compliant to constitutional guarantees of ownership protection and limitating clause prescribed by art. 31 p. 1 of Constitution.

Ochrona zabytków jako ograniczenie prawa własności rzeczy zabytkowej. Uwagi na tle orzeczenia ETPC w sprawie Połomscy przeciwko Polsce z dnia 29 marca 2011 r.

Artykuł omawia zagadnienie granic dopuszczalnej ingerencji w sferę wykonywania prawa własności nieruchomości, stanowiącej rzecz zabytkową i wskazuje – w ślad za orzeczeniem ETPC deficyt polskiej regulacji w tym zakresie, polegający na braku trybu wywłaszczenia lub przymusowego wykupu takiej nieruchomości, co powoduje, że cały ciężar ochrony dobra publicznego spoczywa na właścicielu takiej rzeczy. Stan ten, zdaniem Autorki jest nie tylko sprzeczny z wskazanym w omawianym orzeczeniu ETPC Protokołem 1 do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka, ale także konstytucyjnymi gwarancjami ochrony własności i dopuszczalnej ingerencji ustawodawczej w jej wykonywanie.

REFERENCES:

Literature:

• Czuba S., Cywilnoprawna problematyka wywłaszczenia, Warszawa 1980 [za:] K. Świderski, Wywłaszczenie w świetle art. 21 ust. 2 Konstytucji RP, Casus, zima 2006 
• Drela M., Własność zabytków, Warszawa 2006 
• Garlicki L., Komentarz do art. 21, [w:] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz. T. III, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2003
• Golat R., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Kraków 2004
• Ignatowicz J., Prawo rzeczowe, Warszawa 2000
• Jarosz - Żukowska S., Konstytucyjna zasada ochrony własności, Warszawa 2003
• Jarosz - Żukowska S., Prawo do własności – własność jak prawo podmiotowe [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002 
• Konstytucja III RP w tezach orzeczniczych Trybunału Konstytucyjnego i wybranych sądów, pod red. M. Zubika, Warszawa 2008 
• Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, t. I, Kraków 2001