Education system in the Polish state in the first years after regaining independence (1917–1921)

After regaining independence, different legal systems remaining after the partitioners were in force in the lands of the forming Polish state. Reconstruction of statehood began with a disastrous state of education. The issue of education and the fight against widespread illiteracy was a very important issue both for society and the emerging authorities during the partitions. After regaining independence, the first task of educational authorities was to unify the school system, i.e. to define its organization, tasks, ideological foundations and programs. This process began in 1914, and the implementation of a general obligation to learn began intensively from 1917. However, due to the multitude of problems of the reviving state, including primarily financial, but also due to the lack of staff, buildings or school equipment, they resulted in the fact that general obligation to educate was not fulfilled. This meant that despite the efforts of authorities, the fundamental problem of illiteracy in the Polish society in indicated period was not eliminated.

Systemu edukacji w państwie polskim w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości (1917–1921)

Po odzyskaniu niepodległości na ziemiach tworzącego się państwa polskiego obowiązywały różne systemy prawne pozostałe po zaborcach. Odbudowę państwowości rozpoczęto z katastrofalnym stanem oświaty. Sprawa edukacji i walka z powszechnym analfabetyzmem była bardzo ważną kwestią zarówno dla społeczeństwa, jak i powstających władz jeszcze w czasie zaborów. Po odzyskaniu niepodległości pierwszym zadaniem władz oświatowych stało się ujednolicenie systemu szkolnego, tj. określenie jego organizacji, zadań, podstaw ideowych i programów. Proces ten rozpoczął się jeszcze w 1914, intensywnie zaś rozpoczęto wdrażanie powszechnego obowiązku nauki od 1917 r. Jednak ze względu na wielość problemów odradzającego się państwa w tym przede wszystkim finansowych, ale także spowodowanych brakiem kadry, budynków czy wyposażenia szkolnego skutkowały one w praktyce tym, że powszechny obowiązek edukacji nie był realizowany. Oznaczało to, że mimo starań władz zasadniczy problem jakim był analfabetyzm społeczeństwa polskiego we wskazanym okresie nie został wyeliminowany.

REFERENCES:

Literature:

• Ajnenkiel A., Od rządów ludowych do przewrotu majowego. Zarys dziejów politycznych Polski 1918–1926, Warszawa 1978.
• Ajnenkiel A., Z dziejów Tymczasowego Rządu Ludowego w Lublinie, “Kwartalnik Historyczny” 1958, No. 4.
• Daszyński L., Pamiętniki, t. II, Warszawa 1957.
• Działalność instytucji wydawniczych na rzecz oświaty i edukacji w XX i pierwszych latach XXI wieku, eds. I. Michalska, G. Michalski, Łódź 2014.
• Falski M., Kwestie podstawowe w organizacji szkolnictwa powszechnego, Warszawa 1936.
• Garbowska W., Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1932–1939, Wrocław 1976.
• Jaczewski B., Polityka naukowa państwa polskiego w latach 1918–1939, Wrocław 1978.
• Jaczewski B., Życie naukowe w Polsce Odrodzonej w: Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku, Wrocław i in. 1987.
• Juśko E., Wdrażanie powszechności nauczania w II Rzeczypospolitej w pierwszych latach istnienia szkół powszechnych, “Miesięcznik Statystyczny GUS RP” 1920, https://www. kul.pl/files/803/biblioteczka_cyfrowa/jusko_wdrazanie_powszechnosci.pdf.
• Landau Z., Tomaszewski J., Druga Rzeczpospolita, Gospodarka. Społeczeństwo. Miejsce w świecie, Warszawa 1977.
• Landau Z., Tomaszewski J., Polska w Europie i świecie 1918–1939, Warszawa 1984.
• Mędrzecki W., Żarnowski J., Metamorfozy społeczne. Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie, t. 10, Warszawa 2015.
• Michalski S., Koncepcje systemu edukacji w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1988.
• Moś W.B., Soszyński W., Polskie szkolnictwo wojskowe 1908–1939 – Odznaki, emblematy, dokumenty, Kraków 2007.
• Orczyk A. ks., Zarys historii szkolnictwa i myśli pedagogicznej, Warszawa 2008.
• Próchnik A., Pierwsze piętnastolecie Polski niepodległej. Zarys dziejów politycznych, Warszawa 1983.
• Stańczak P., Wykształcenie ludności II Rzeczypospolitej w świetle badań GUS/Education of population of the Second Polish Republic in the light of research by CSO, “Społeczeństwo i Ekonomia” 2016, No. 1 (5).
• Suchodolski B., Wstęp, [In:] Historia nauki polskiej, ed. B. Suchodolskiego, Wrocław 1970.
• Szawłowski R., Najwyższe państwowe organy kontroli II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004.
• Śliwiński F., Organizacja władz szkolnych i szkolnictwa wszystkich stopni w Polsce Odrodzonej, wyd. 2, Warszawa 1929.
• Wierzchnicki M., Reformy oświaty w XX-wiecznej Polsce, 14 września 2015, http://historykon.pl/reformy-oswiaty-w-xx-wiecznej-polsce/.
• Wolter E., Działalność Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Drugiej Rzeczypospolitej w zakresie ochrony przyrody, “Studia Ecologiae et Bioethicae UKSW” 2012, No. 10.
• Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej 1795–1945, Warszawa 1980.