Zachodnia a islamska koncepcja praw jednostki

Western vs. Islamic concept of individual rights

Islam is a phenomenon which is present and increasingly conspicuous in EU Member States in social, political and also legal dimensions. The positive picture of the relations between the societies – hosts and Muslims is, however, interfered in such dimensions.The present author seeks what has caused this state of affairs, as well as attempts to formulate a recipe for a practical coexistence of the Western-Christian and Enlightenment concept of freedom and individual rights with the Islamic concept of individual rights. By defining Islam’s attitude to human rights and indicating the limited compatibility of both concepts of individual rights, the present author discerns the factors of their convergence in the process of secularisation of the Islamic concept of human rights and in the rise of the level of self-organisation of Muslim communities. The signpost in this process is to be the European Convention on Human Rights and the jurisprudence of the European Court of Human Rights. What offers a chance for the convergence of both concepts of human rights: Western and Islamic is the concept of Euroislam.

Zachodnia a islamska koncepcja praw jednostki

Islam jest zjawiskiem obecnym i coraz bardziej dostrzegalnym w państwach członkowskich Unii Europejskiej w wymiarach: społecznym, politycznym, a także prawnym. Pozytywny obraz relacji między społeczeństwami – gospodarzami a muzułmanami doznaje jednak pewnych zakłóceń w tych wymiarach. Autor poszukuje przyczyn tego stanu rzeczy, jak również stara się sformułować receptę praktycznej koegzystencji zachodniej, chrześcijańsko-oświeceniowej koncepcji wolności i praw jednostki z islamską koncepcją praw jednostki. Definiując stosunek islamu do praw człowieka oraz wskazując na ograniczoną kompatybilność obu koncepcji praw jednostki, autor upatruje czynników ich zbliżenia w procesie laicyzacji islamskiej koncepcji praw człowieka oraz we wzroście poziomu samoorganizacji muzułmańskich społeczności. Drogowskazem w tym procesie ma być Europejska Konwencja Praw Człowieka oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

REFERENCES:

Literature:

• Alaoui F., Muzułmanie w Europie, [w:] Islam i obywatelskość w Europie, red. K. Górak – Sosnowska, K. Pedziwiatr, P. Kubicki, Warszawa 2006.
• Banaszak B., Prawa jednostki i systemy ich ochrony, Wrocław 1995.
• Bania R., Nie tylko Al – kaida. O źródłach i odmianach terroryzmu arabskiego, [w:] 14 wieków cywilizacji, której nie znamy. Historia Arabów, “Polityka – pomocnik historyczny”, wydanie specjalne, 2011, nr 11.
• Barber B. R., Dżihad kontra McŚwiat, Warszawa 2005.
• Bisztyga A., Wątki islamskie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, [w:] Efektywność europejskiego systemu ochrony praw człowieka. Obszary analizy skuteczności europejskiego systemu ochrony praw człowieka, red. J. Jaskiernia, Toruń 2012.
• Bury J., Kasprzak J., Prawo karne islamu, Warszawa 2007.
• Danecki J., Podstawy islamu, „Ateneum kapłańskie”, 2008, z. 1.
• Delcambre A. M., Mahomet – głos Allaha, Wrocław 1996.
• Fuchs K., Kamiński I. C., Spór wokół publikacji karykatur Mahometa, „Problemy współczesnego prawa międzynarodowego europejskiego i porównawczego”, Wydanie specjalne – 60 lat Rady Europy, 2007, Vol. VII, z. 2.
• Hafner-Burton E. M., Tsutsui K., Human Rights in a Globalizing World; The Paradox of Empty Promises, “American Journal of Sociology”, 2005, nr 5.
  Harbich J., Spór o islamską chustę, „Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka”, 2006, nr 10.
• Hryniewicz J. T., Prawa człowieka w międzynarodowym kontekście kulturowym, „Sprawy Międzynarodowe”, 2009, nr 3.
• Islam a prawa człowieka. Rozmowa z dr hab. Andrzejem Bisztygą z Wydziału Prawa i Administracji, „Gazeta Uniwersytecka”, Miesięcznik Uniwersytetu Śląskiego, styczeń 2010.
• Jabłoński M., Wolności i prawa jednostki w regionalnym systemie Ligi Państw Arabskich, [w:] System ochrony praw człowieka, B. Banaszak, A. Bisztyga, K. Complak, M. Jabłoński, R. Wieruszewski, K. Wójtowicz, Kraków 2005.
• Johnston D. L., Maquasid Al – Sharia. Epistemology and hermeneutics of Muslim theologies of human rights, [w:] Islamic Law. Critical Concepts in Islamic Studies, red. G. N. Picken, Vol. IV, Islamic law in the Modern World, London and New York 2010.
• Koran (Al – Koran), z arabskiego przekład polski Jana Murzy Tarak Buczackiego, Tatara z Podlasia, wzbogacony objaśnieniami Władysława Kościuszki, poprzedzony życiorysem Mahometa z Washingtona Irvinga, nakładem Aleksandra Nowoleckiego, t. I, Warszawa 1858.
• Kuczma P., Problem horyzontalnego stosowania norm konstytucyjnych dotyczących wolności i praw jednostki w świetle Konstytucji RP.
• Konstytucyjna regulacja horyzontalnego działania praw człowieka – uwagi prawnoporównawcze (Rozdział VII), [w:] Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP, Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP, t. I, red. M. Jabłoński, Warszawa 2010.
• Majchrzak K., Interpretacje praw człowieka a islam, „Przegląd Prawa i Administracji”, Acta Universitatis Wratislaviensis, 2005, t. LXVI.
• Martinez Torron J., The „Islamic” Cases in the Court of Strasbourg, opean Science Foundation Exploratory Workshop on “When East Meets West – Islam, Human Rights and Secular Values”, Istanbul, November 6-8, 2009, s. 2.
• Parzymies S., Aspekty wewnętrzne i międzynarodowe „arabskiej wiosny”, „Stosunki Międzynarodowe / International Relations”, 2011, nr 3 – 4.
• Price D., Islam and human rights. A case of deceptive first appearances, [w:] Islam and Globalization, red. S. Akbarzadeh, Vol. IV, The Economy and Law, London and New York 2006.
• Richter – Bernburg L., Muzułmańskie prawo religijne a świecki humanizm, „Wokół współczesności”, 2004, nr 29.
• Stus M., Religia w służbie polityki. O stosunku państwa do islamu w krajach współczesnego Maghrebu, „Przegląd Prawa Wyznaniowego”, 2010, t. 2.
• Tibi B., Euro-islam jako europejski most między cywilizacjami. Europeizacja islamu, [w:] Islam i obywatelskość w Europie, red. K. Górak – Sosnowska, K. Pedziwiatr, P. Kubicki, Warszawa 2006.
• Walczak A., Islam a prawa człowieka, www.psz.pl.
• Witkowski S. W., Wprowadzenie do prawa muzułmańskiego. Wybrane instytucje, Warszawa 2009.
• Wojna B., Unia Europejska wobec arabskiej wiosny: problemy i dylematy nowego partnerstwa, „Sprawy Międzynarodowe”, 2011, nr 3.