Polski immunitet parlamentarny na tle prawno-porównawczym

Polish parliamentary immunity on the comparative background

The purpose of this publication is to present the scope of the parliamentary immunity in the Polish legal system. The paper examines both non-accountability and inviolability of the members of parliament from four different angles: ratione loci (where the protection is granted), ratione temporis (when the protection starts and ends), ratione personae (to whom it extends) and ratione materiae (what acts are covered by the protection). Polish regulations are presented with numerous references to the legal systems of other democratic countries, especially those which are members of the European Union. The paper advances a thesis that the scope of the parliamentary immunity in Poland is relatively broad and consequently, it may be argued that some elements of this privilege maybe taken away from the Polish Members of Parliament without affecting their freedom of action within the scope of parliamentary mandate.

Polski immunitet parlamentarny na tle prawno-porównawczym

Opracowanie jest poświęcone zagadnieniu immunitetu parlamentarnego w polskim prawie w aspekcie zarówno materialnym, jak i formalnym. Odrębnie jest także przeanalizowana nietykalność parlamentarzystów, która jest uregulowana bardzo podobnie do instytucji immunitetu formalnego. Opracowanie przedstawia powyższe zagadnienia na tle innych państw demokratycznych ze szczególnym uwzględnieniem uregulowań państw Unii Europejskiej. Stawia się w nim tezę, iż zakres ochrony immunitetu parlamentarnego w Polsce jest stosunkowo szeroki i na tym tle można mieć wątpliwości, czy na pewno odpowiada on postulatowi ograniczenia go tylko do takiego kształtu, w którym ewentualna odpowiedzialność karna mogłaby wpływać negatywnie na swobodę wykonywania mandatu parlamentarnego. W opracowaniu analizowany jest zakres podmiotowy, przedmiotowy oraz temporalny trzech wymienionych wyżej rodzajów immunitetu z uwzględnieniem licznych przykładów odmiennych uregulowań tej instytucji w innych państwach demokratycznych. Na ich tle można mieć wątpliwości co do tego, czy zakres przywilejów immunitetowych w polskim systemie prawnym jest rzeczywiście ograniczony tylko do niezbędnego minimum, zapewniającego swobodę wykonywania mandatu parlamentarnego.

REFERENCES:

Literature:

• Allen M. C., Parliamentary Immunity in the Member States of the European Union and in the European Parliament, Luksemburg 1993,
• Ameller M., Human Rights and Parliamentary Immunities, „Parliament: Guardian of Human Rights”, Genewa 1993,
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu., Warszawa 2012,
• Grajewski K., Immunitet parlamentarny w prawie polskim, Warszawa 2001,
• Grajewski K., Status prawny posła i senatora, Warszawa 2002,
• Isaacs A., Rules on Parliamentary Immunity in the European Parliament and the Member States of the European Union, Bruksela 2001,
• Janowski P., Magna Charta, Magna Charta Libertatum, Wielka Karta Wolności z 15 czerwca 1215,„Encyklopedia Katolicka”, t. XI, Lublin 2006,
• May T. E., A Treatise upon the Law, Privileges ,Proceedings and Usage of Parliament, Londyn 1844,
• Mordwiłko J., Możliwość powtórnego rozpatrywania przez Sejm wniosku o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła w przypadku, gdy po niewyrażeniu zgody przez Sejm uległy zmianie istotne okoliczności sprawy lub gdy zwróci się o to sam zainteresowany, „Przegląd Sejmowy” 1996, nr 1 (13),
• Myttenaere R., The Immunities of Members of Parliament, „Constitutional and Parliamentary Information” nr 175, 1996,
• Pilkington C., The Politics Today Companion to the British Constitution, Manchester 1999,
• Rosenfeld M., The Oxford Handbook of Comparative Constitutional Law, Oksford 2012,
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Kraków 1998,
• van der Hulst M., The Parliamentary Mandate: A Global Comparative Study, Genewa 2000,
• Zubik M., Immunitet parlamentarny w nowej Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1997, z. 9,