Zarządzenie referendum ogólnokrajowego przez Prezydenta RP w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa (wybrane problemy)

Order a nationwide referendum by the President of the Republic of Poland in matters of particular importance to the State (selected problems)

The Constitution of the Republic of Poland of 1997 granted the President of the Republic of Poland the right to order a nationwide referendum on issues of special importance for the state. Managing such a referendum is not made by the President of the Republic of Poland alone but requires the consent of the Senate in the form of a resolution. In Poland, after the adoption of the Constitution of the Republic of Poland in 1997, the institution of the referendum was to use only three times. The last referendum, which is the subject of the analysis was ordered on September 6, 2015. The problem of ordering a referendum by the President of the Republic of Poland, although seemingly obvious, gave birth to a number of practical problems – interpretation used the term “cases of special importance for the country,” judicial supervision of constitutionality and legality of the referendum, the correctness of the formulation of the referendum question.

Zarządzenie referendum ogólnokrajowego przez Prezydenta RP w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa (wybrane problemy)

Konstytucja RP z 1997 r. przyznała Prezydentowi RP prawo zarządzenia referendum ogólnokrajowego w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa. Zarządzenie takiego referendum nie jest dokonywane przez Prezydenta RP samodzielnie lecz wymaga wyrażenia zgody przez Senat w formie uchwały. W Polsce, po przyjęciu Konstytucji RP w 1997 r., instytucja referendum miała zastosowanie tylko trzykrotnie. Ostatnie referendum, które stanowi przedmiot analizy, zarządzone zostało na 6 września 2015 r. Problematyka zarządzenia referendum przez Prezydenta RP, choć z pozoru oczywista, zrodziła liczne problemy praktyczne – interpretacji użytego sformułowania „spraw o szczególnym znaczeniu dla państwa”, kontroli prawnej konstytucyjności i legalności referendum, prawidłowości formułowania pytań referendalnych.

REFERENCES:

Literature:

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1999.
• Demokracja bezpośrednia. Wymiar lokalny i globalny, red. M. Marczewska-Rytko, A. K. Piasecki, Lublin 2010.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
• Garlicki L., Uwagi do art. 125, [w:] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, Warszawa 2001.
• Grabowska S., Formy demokracji bezpośredniej w wybranych państwach europejskich, Rzeszów 2009.
• Jabłoński M., Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wrocław 2001.
• Masternak-Kubiak A., Ławniczak A., Republikańska forma państwa w ujęciu Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1999, z. 8.
• Michalak B., A., Uziębło P., Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, 2010.
• Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich, Toruń 2008.
• Orłowski W., Zgodność z Konstytucją RP materii pytań zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu ogólnokrajowego referendum (druk senacki nr 1054), [w:] Opinie prawne w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP materii pytań zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu referendum (druk senacki nr 1054), „Opinie i Ekspertyzy” 2015, nr 239.
• Rachwał M., Demokracja bezpośrednia w procesie kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, Warszawa 2010.
• Rachwał M., Prawo do zarządzania referendum ogólnokrajowego w Polsce w latach 1992– 2009. Przyjęte rozwiązania i proponowane zmiany, [w:] Prawo wyborcze i wyboru. Doświadczenia dwudziestu lat procesów demokratyzacyjnych w Polsce, red. A. Stelmach, Poznań 2010.
• Repel J., Trybunał Konstytucyjny a instytucja referendum, [w:] Studia nad prawem konstytucyjnym, red. J. Trzciński, B. Banaszak, Wrocław 1997.
• Rytel-Warzocha A., Referendum ogólnokrajowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2011.
• Rytel-Warzocha A., Sądowa kontrola nad referendum ogólnokrajowym, [w:] Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce, red. A. Szmyt, Gdańsk 2008.
• Sieklucki D., Instytucje demokracji bezpośredniej w Polsce – głos obywateli czy instrument walki politycznej?, [w:] Demokracja w Polsce i w świecie, red. S. Zyborowicz, Toruń 2009.
• Szmyt A., Zgoda Senatu na referendum zarządzane przez Prezydenta, [w:] Studia nad prawem konstytucyjnym, red. J. Trzciński, B. Banaszak, Acta Universitatis Wratislaviensis, Prawo, t. 257, Wrocław 1997.
• Uziębło P., Demokracja partycypacyjna. Gdańsk 2009.
• Uziębło P., Inicjatywa ustawodawcza obywateli w Polsce na tle rozwiązań ustrojowych państw obcych, Warszawa 2006.
• Uziębło P., Zarządzenie referendum ogólnokrajowego przez Prezydenta RP (wybrane zagadnienia), [w:] Zagadnienia Prawa Konstytucyjnego. Polskie i zagraniczne rozwiązania ustrojowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Dariuszowi Góreckiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. K. Skotnicki, K. Składowski, A. Michalak, Łódź 2016.
• Winczorek P., Dyskusje konstytucyjne, Warszawa 1996.
• Winczorek P., Prawo, referendum, moralność, „Rzeczpospolita” 1994, nr 232.
• Wyrozumska A., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11.5.2005r., sygn. K 18/04 (zgodność Traktatu akcesyjnego z Konstytucją RP) „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2005, nr 4.
• Zieliński E., Bokszczanin I., Zieliński J., Referendum w Państwach Europy, Warszawa 2003.
• Zieliński E., Referendum w państwie demokratycznym, [w:] Referendum w Polsce współczesnej, red. D. Waniek, M. T. Staszewski, Warszawa 1995.
• Zoll A., Zgodność z Konstytucją RP materii pytań zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu ogólnokrajowego referendum (druk senacki nr 1054), [w:] Opinie prawne w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP materii pytań zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu referendum (druk senacki nr 1054), „Opinie i Ekspertyzy” 2015, nr 239.