Pozycja ustrojowa Prezydenta Tureckiej Republiki Cypru Północnego

Position of the President of the Turkish Republic of Northern Cyprus

The subject of this article is an analysis of the position of the President of the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). TRCP is considered as the so-called quasi-state, also referred to as “unrecognized state”. In the first place a notion of a quasi-state was discussed and reasons for which this systemic being must be subject to analysis from the point of view of constitutional law were given. The main part of the article is dedicated to a detailed description of the most important regulations related to TRNC President, such as method of election, responsibility, his competence towards legislative authorities, executive bodies and judiciary units. Separate considerations were intended for competence of TRNC President with regard to defensiveness and security, which are crucial due to complicated legal and international situation of TRNC. Also, an attempt to evaluate the presidency model applicable in TRNC Constitution in terms of classifying it as one of the models distinguished in the doctrine was taken. Besides, the impact of constitutional regulations of Turkey being the so-called “patron state” for TRNC on TRNC systemic solutions was discussed.

Pozycja ustrojowa Prezydenta Tureckiej Republiki Cypru Północnego

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza pozycja ustrojowej Prezydenta Tureckiej Republiki Cypru Północnego (TRCP). TRCP jest zaliczana do tzw. quasi-państw, czy też „państw nieuznawanych”. W pierwszej kolejności zostało zatem omówione pojęcie quasi-państwa, oraz wyjaśniono powody dla których taki byt ustrojowy winien być przedmiotem analizy ze strony doktryny prawa konstytucyjnego. W zasadniczej części artykułu szczegółowo opisano najważniejsze regulacje dotyczące Prezydenta TRCP, takie jak sposób wyboru, odpowiedzialność, oraz jego kompetencje wobec organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Osobne rozważania poświęcono kompetencjom Prezydenta TRCP w zakresie obronności i bezpieczeństwa, których istotny charakter wynika ze skomplikowanej sytuacji prawno-międzynarodowej TRCP. Podjęto również próbę oceny ukształtowanego w Konstytucji TRCP modelu prezydentury, pod kątem możliwości zaklasyfikowania go do jednego z modeli wyróżnianych w doktrynie. Omówiono również kwestię wpływu jaki na rozwiązania ustrojowe TRCP wywierają regulację konstytucyjne Turcji, która jest dla TRCP tzw. „państwem patronackim”.

REFERENCES:

Literature:

• Countries that have recognized Kosovo as an independent state, http://beinkosovo.com/en/countries-that-have-recognized-kosovo-as-an-independent-state.
• http://www.constitutionnet.org/vl/item/constitution-turkish-republic-northern-cyprus.
• Konstytucja Republiki Cypryjskiej, tłum.: L.i P. Akritidis, wstęp: P. Osiewicz, Warszawa 2013.
• Konstytucja Łotwy, tłum. L. Gołubiec, I. Jaroszkiewicz, [w:] Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Warszawa 2011.
• Konstytucja Republiki Tureckiej, tłum.: K. Wojciechowska-Litwinek, D. Haftka-Işık, K. Stanek, Ö. Emiroğlu, wstęp: T. Leżański, Warszawa 2013.
• Konstytucja Tureckiej republiki Cypru Północnego z dnia 7 maja 1985 r., tekst w j. angielskim dostępny na stronie: http://www.cypnet.co.uk/ncyprus/main/polsyst/constitution.
• Bożek M., Systemy rządów, [w:] Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, red. R.M. Małajny, Warszawa 2013.
• Głowacki A., System Konstytucyjny Belgii, Warszawa 1997.
• Głowacki A., System Konstytucyjny Holandii, Warszawa 2003.
• Kosienkowski M., Quasi-Państwo w stosunkach międzynarodowych, „Stosunki międzynarodowe– International relations” 2008, nr 3–4.
• Kosienkowski M., Naddniestrzańska Republika Mołdawska. Determinanty przetrwania,Toruń 2010.
• Krause F. (Nie)istniejące państwa, https://poprzecinku.pl/art/nieistniejace-panstwa/174.
• Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej. Komentarz do przepisów, Kraków 2000.
• Sarnecki P., Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa 2008.
• Szczurowski B., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako organ czuwający nad przestrzeganiem konstytucji, Warszawa 2016.
• Szymanek J., Racjonalizacja parlamentarnego systemu rządów, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 1.
• Szymanek J., Arbitraż polityczny głowy państwa, Warszawa 2009.
• Szymanek J, System półprezydencki(mieszany). Metodologiczna zasadność i prakseologiczna użyteczność, [w:] Systemy rządów w perspektywie porównawczej, red. J. Szymanek, Warszawa 2014.
• Szymanek J., Legislatywa i egzekutywa w prezydenckich i półprezydenckich systemach rządów, „Przegląd Sejmowy” 2017, nr 1.
• Śmigasiewicz M., Uwarunkowania polityczne państw nieuznawanych – casus Tureckiej Republiki Cypru Północnego, „Przegląd Geopolityczny” 2014, t. 9.
• Wojtyczek K., Władza wykonawcza w Polsce. Dualistyczna czy wieloczłonowa?, „Państwo i Prawo” 2001, z. 11–12.
• Wojtyczek K., Prezydent Rzeczypospolitej, [w:] Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Warszawa 2014.
• Zubik M., Gdy Marszałek Sejmu jest pierwszą osoba w państwie czyli polskie interregnum, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 5.