O pojęciu wtórnej niekonstytucyjności prawa

About the Concept of the Secondary Unconstitutionality of Law

The concept of the secondary unconstitutionality of law has been appearing over the years in the adjudication of the Polish courts, adjudication of the Constitutional Tribunal and in legal literature. During this time there have been diversified contexts, in which this notion has been used. Shortly after the Constitution from 1997 entered into force, ‘secondary unconstitutionality’ was used to describe an influence of the new constitution on a so-called pre-constitutional law. Nowadays the tendency of understanding this concept is different. On the one hand, it specifies the law, which is a result of a faulty, repeating unconstitutional regulations, activity of the legislator. On the other hand, this notion is used in the situation, when as the consequence of the entry into force a judgment of the Constitutional Tribunal the new law is also unconstitutional. The aim of this article is to propose a comprehensive definition of the concept of the secondary unconstitutionality. Moreover, it will be presented a draft of the sense of this notion for the practice of establishing and applying the law in Poland.

O pojęciu wtórnej niekonstytucyjności prawa

Pojęcie wtórnej niekonstytucyjności prawa pojawiało się na przestrzeni lat w orzecznictwie polskich sądów, Trybunału Konstytucyjnego, a także w literaturze prawniczej. Konteksty, w jakich używano tego sformułowania różniły się jednak od siebie. Zaraz po wejściu w życie Konstytucji z 1997 za jego pomocą opisywano wpływ nowej ustawy zasadniczej na tzw. prawo przedkonstytucyjne. Obecnie tendencja rozumienia pojęcia wtórnej niekonstytucyjności jest inna. Z jednej strony określa się nim stan prawny ukształtowany w wyniku wadliwej, powtarzającej niekonstytucyjne regulacje, działalności ustawodawcy. Z drugiej strony pojęcie wtórnej niekonstytucyjności jest stosowane w sytuacji, gdy w wyniku wejścia w życie wyroku TK powstał stan normatywny, który również jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie kompleksowej definicji pojęcia „wtórna niekonstytucyjność prawa”.

REFERENCES:

Literature:

• Cieślak Z., Trybunał Konstytucyjny – prawotwórca negatywny, [w:] Orzecznictwo w systemie prawa, red. T. Bąkowski, K. Grajewski, J. Warylewski, Warszawa 2008.
• Działocha K., O pojęciu wykonywania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, [w:] W służbie dobru wspólnemu. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Januszowi Trzcińskiemu., red. R. Balicki, M. Masternak-Kubiak, Warszawa 2012.
• Florczak-Wątor M., Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, Poznań 2006.
• Garlicki L., Federalny Trybunał Konstytucyjny w Republice Federalnej Niemiec, [w:] Sądy i Trybunały w Europie, t. I, Niemcy i Austria, Warszawa 1996.
• Garlicki L., Konstytucja a ustawy przedkonstytucyjne, [w:] Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. Z. Witkowski, Toruń 1998.
• Garlicki L., Trybunał Konstytucyjny a wejście w życie nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1997, z. 11–2.
• Gonera K., Łętowska E., Odroczenie utraty mocy niekonstytucyjnej normy i wznowienie postępowania po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, „Pańtwo i Prawo” 2008, z. 6.
• Hauser R., Trzciński J., Prawotworcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2008.
• Hauser R., Trzciński J., O formach kontroli konstytucyjności prawa przez sądy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2008, z. 2.
• Hołowka J., „...ustanawiamy [...] prawa podstawowe dla państwa oparte na [...] wspołdziałaniu władz, dialogu społecznym...”, [w:] Preambuła Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2009.
• Jagiełłowicz Ł., Konstytucyjny system źródeł prawa a status prawny jednostki w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2012, nr 11.
• Jarosz-Żukrowska S., Powtórna niekonstytucyjność prawa w Polsce –uwagi na tle praktyki i doktryny niemieckiej, „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 1(114).
• Józefowicz A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1998 r. (sygn. akt I PKN 90/98), „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 2(43).
• Kerbusch H., Die Bindung an Entscheidungen des Bundesverfassungsgericht, Koln 1982.
• Laskowska M., Dostosowanie prawa do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., Warszawa 2010.
• Łabno-Jabłońska A., „Stare prawo” i nowa konstytucja (niekonstytucyjność wtórna), [w:] Konstytucja. Trybunał Konstytucyjny, red. C. Banasińki i J. Oniszczuk, Warszawa 1998.
• Minich D., Trybunał Konstytucyjny –czy tylko negatywny ustawodawca? Refleksje nad statusem ustrojowym TK w dobie kryzysu nowoczesnośi, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych dekadach XXI wieku wobec wyzwań politycznych, gospodarczych, technologicznych i społecznych, red. S. Biernat, Warszawa 2013.
• Porowski J.A., Skutki orzeczeń o niekonstytucyjności ustaw aktów prawnych, [w:] Prawo i kontrola jego zgodności z Konstytucją, red. E. Zwierzchowski, Warszawa 1997.
• Sadowski P., Niekonstytucyjność wtórna przepisów ustawowych –zagadnienia wybrane, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2015, nr 3(25).
• Sarnecki P., Wprowadzenie konstytucji w życie, [w:] Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. Z. Witkowski, Toruń1998.
• Sulikowski A., Tworzenie prawa przez sądy konstytucyjne i jego demokratyczność, „Państwo i Prawo” 2005, z. 8.
• Trzciński J., Sądy wobec wtórnej niekonstytucyjności, „Rzeczpospolita” 2005, nr 225.
• Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, t. T-Ż, red. S. Dubisz, Warszawa 2008.
• Wronkowska S., Kilka uwag o prawodawcy negatywnym, „Państwo i Prawo” 2008, z. 10.
• Wronkowska S., Zamknięty system źródeł prawa w praktyce oraz dostosowanie prawa, [w:] Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 1999.
• Zieliński A., Wokół reformy polskiego sądownictwa, „Państwo i Prawo” 2009, z. 2.