How reborn Poland became a republic

The article presents the genesis of the republican Head of State in Poland after the First World War. It was a particularly important moment when the election of the form of government of the Polish State being rebuilt took place. The Author draws attention to the significant relationship between historical events taking place during the First World War, including especially political changes happening in the partitioning states influencing the decision for choosing the republican path.

Jak odrodzona Polska została republiką

W artykule przedstawiona została genezę republikańskiej głowy państwa w Polsce po I wojnie światowej. Był to szczególnie istotny moment, w którym dokonał się wybór formy ustrojowej odbudowywanego państwa polskiego. Autor zwraca uwagę na istotny związek dziejących się w czasie I wojny światowej wydarzeń historycznych, w tym zwłaszcza zmian ustrojowych zachodzących w państwach zaborczych na decyzję o wyborze republikańskiej drogi ustrojowej.

REFERENCES:

Literature:

• Adamczyk M., Pastuszka S., Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791–1982, Warszawa 1988.
• Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1991.
• Askenazy Sz., Uwagi, Warszawa 1924.
• Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 1987.
• Baszkiewicz J., Władza, Wrocław 1999.
• Chwalba A., Wojna Polaków 1914–1918, Warszawa 2018.
• Goclon J., Gabinet Jana Kucharzewskiego – pierwszy rząd Królestwa Polskiego 1917–1918.
• Ustrój, skład osobowy i działalność, “Studia Prawnoustrojowe” 2013, No. 22.
• Hoppe H.-H., Demokracja – Bóg, który zawiódł. Ekonomia i polityka demokracji, monarchii i ładu naturalnego, Chicago, Warszawa 2010.
• Kallas M., Historia ustroju Polski X-XX wiek, Warszawa 1996.
• Knebel J., Rząd pruski wobec sprawy polskiej w latach 1914–1918, Poznań 1963.
• Kolasa J., Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r., w świetle prawa międzynarodowego, “Przegląd Sejmowy” 2008, No. 5(88).
• Kolendo I.T., Unia polsko-czechosłowacka Projekt z lat 1940–1943. Ukochane dziecko premiera gen. Władysława Sikorskiego, Łódź 2015.
• Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system, Wilno 1937–Kraków 2006.
• Kornat M., Akt 5 listopada a umiędzynarodowienie sprawy polskiej podczas Wielkiej Wojny. Uwagi historyka dyplomacji, “Historia Slavorum Occidentis” 2017, No. 2(13).
• Krukowski S., Mała konstytucja z 1919 r., [In:] Konstytucje Polski, ed. M. Kallas, t. 2,Warszawa 1990.
• Kukiel M., Dzieje Polski porozbiorowej 1795–1921, Paryż 1984.
• Kutrzeba S., Konstytucja a tradycja polska, [In:] Nasza Konstytucja, Kraków 1922.
• Mackiewicz (Cat) S., Historia Polski od 11 listopada 118 r. do 5 lipca 1945 r., Londyn 1993.
• Makiłła D., Moc prawna aktu 5 listopada 1916 roku, “Przegląd Sejmowy” 2017, No. 1(138).
• Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego, Warszawa 1985.
• Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. IV, V, Warszawa 1937.
• Piszczkowski T., Odbudowanie Polski 1914–1921. Historia i polityka, Londyn 1969.
• Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864–1945, t. I, Paryż 1953–Warszawa 1990.
• Romeyko M., Przed i po maju, Warszawa 1967.
• Sarnecki P., Zasady ustrojowe odradzającej się Rzeczypospolitej, “Przegląd Sejmowy” 1998, No. 2(28).
• Sadowski, J. Polscy federaliści i konfederaliści w czasie II wojny światowej (cz. 1), “Studia Europejskie” 2005, No. 3.
• Suleja W., Próba budowy zrębów państwowości polskiej w okresie istnienia Tymczasowej Rady Stanu, Wrocław 1981.
• Suleja W., Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998.
• Szubarczyk P., Naczelnik, “Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, No. 5–6.
• Wawrzyniak J., Zarys historii instytucji ustrojowych i konstytucyjnych w Polsce, Warszawa 1996.
• Winnicki Z.J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917–1918), Wrocław 2017.
• Wiszowaty M.M., W poszukiwaniu optymalnej formy państwa u progu niepodległości Królestwo Finlandii i Królestwo Litwy z 1918 r., “Studia Iuridica Toruniensia” 2012, vol. XI.
• Woronicz J., Rzecz o monarchii i dynastyi w Polsce, Paris 1839.