On Law – From the Perspective of Philosophy and in Reference to the Constitutional Concept – Herbert L.A. Hart’s Defense of Utilitarianism

The article aims at reconstructing the defense of utilitarianism, a philosophical doctrine being the basis for legal positivism (which is the foundation of the constitutional concept of sources of law), undertaken by H.L.A. Hart. Hart took up this defense in the face of a significant increase in the interest of legal theorists in concepts related to natural law. Discussing the views of his master, J. Bentham, Hart also expresses his own deep doubts about the ideology of natural law, the adoption of which leads to the rejection of legal positivism deeply rooted in utilitarianism. Presented more than four decades ago, Hart’s remarks remain relevant today; modern thinkers still search an appropriate, other than referring to natural law, philosophical justification for a specific code of fundamental human rights.

O prawie – w perspektywie filozofii i w nawiązaniu do konstytucyjnej koncepcji – Herberta L.A. Harta obrona utylitaryzmu

Celem artykułu jest rekonstrukcja podjętej przez H.L.A. Harta obrony utylitaryzmu, doktryny filozoficznej będącej gruntem dla pozytywizmu prawniczego, który jest fundamentem konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa. Obrony tej podjął się Hart w obliczu znaczącego wzrostu zainteresowania teoretyków prawa koncepcjami nawiązującymi do prawa natury. Omawiając poglądy swego mistrza, J. Benthama, Hart wyraża też własne, głębokie wątpliwości dotyczące ideologii praw naturalnych, której przyjęcie prowadzi do odrzucenia głęboko ugruntowanego w utylitaryzmie pozytywizmu prawniczego. Uwagi Harta sprzed ponad czterech dekad nie tracą dziś na aktualności, współcześni myśliciele wciąż szukają odpowiedniego, innego niż nawiązujące do prawa natury, filozoficznego uzasadnienia dla swoistego kodeksu podstawowych ludzkich praw.

REFERENCES:

Literature:

• Bałaban A., Źródła prawa w polskiej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., “Przegląd Sejmowy”
  1997, No. 5.
• Bartnicki A., Michałek K., Rusinowa I., Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych
  Ameryki, Warsaw 1992.
• Copleston F., A History of Philosophy, New York 1994, vol. VIII.
• Działocha K., Konstytucyjna koncepcja prawa i jego źródeł w orzecznictwie Trybunału
  Konstytucyjnego, [in:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, ed.
  M. Zubik, Warsaw 2006.
• Działocha K., O prawie i jego źródłach z perspektywy pięciolecia obowiązywania Konstytucji
  Rzeczypospolitej Polskiej, [in:] Pięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Materiały
  z konferencji na Zamku Królewskim w Warszawie, ed. H. Jerzmański, Warsaw 2002.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warsaw 2011.
• Górecki O., Utylitaryzm – doktrynalna analiza ewolucji nurtu, “Annales. Etyka w życiu
  gospodarczym” 2011, vol. 14, No. 1.
• Hart H.L.A., Essays in Jurisprudence and Philosophy, Oxford 2001.
• Hart H.L.A., Essays on Bentham. Studies in Jurisprudence and Political Theory, Oxford 2011.
• Kołakowski L., Po co nam prawa człowieka, “Gazeta Wyborcza” No. 250, 25.10.2003
  “Gazeta Świąteczna”.
• Mill J.S., On Liberty, https://eet.pixel-online.org/files/etranslation/original/Mill,%20
  On%20Liberty.pdf.
• Mojak R., System źródeł prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.,
  “Studia Iuridica Lublinensia” 2009, No. 12.
• Ostrom V., The Meaning of American Federalism, Ics Pr 1991.
• Rawls J., Wykłady z historii filozofii polityki, Warsaw 2010.
• Steiner H., Are There Still Any Natural Rights, [in:] The Legacy of H.L.A. Hart. Legal, Political,
  and Moral Philosophy, eds. M.H. Kramer, C. Grant, B. Colburn, A. Hatzistavrou,
  Oxford 2013.
• Wiącek M., [in:] Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87–243, eds. M. Safjan,
  L. Bosek, Warsaw 2016.