Próby ograniczenia immunitetu parlamentarnego w projektach zmiany Konstytucji RP

The Attempts to Limit the Parliamentary Immunity in Draft Amendments to the Polish Constitution

Parliamentary immunity is intended to protect the unrestricted exercise of the representative mandate by permanently excluding the responsibility for the actions of deputies falling under the exercise of the mandate and by introducing a negative procedural prerequisite for acts falling outside this category. Cyclical discussions regarding the legitimacy of maintaining the aforementioned institution and its framework, provoke approximation of the subject scope of the draft constitutional amendments submitted so far, referring to transformations within the institution of parliamentary immunity, as opposed to relevant regulations contained in previously binding constitutions. The main research hypothesis of the article was that the substantive scope of the already considered draft changes of Article 105 of the Constitution does not match the practice of using immunity during the last 4 parliamentary terms. The adopted auxiliary hypotheses say that the analyzed drafts do not meet the current needs in guaranteeing the autonomy of parlimentary chambers with respect to the protection of their members, were faulty in terms of legislation, submitted in excessive haste and motivated mainly by reasons of political rivalry between the main parliamentary forces, and not by the need for optimal shaping discussed institution.The subject of the analysis are five draft legal acts amending the Constitution of the Republic of Poland, submitted during the third, fifth and sixth terms of office of the Sejm, extending these considerations by presenting informal suggestions of modification within parliamentary immunity.

Immunitet parlamentarny z założenia służyć ma ochronie nieskrępowanego wykonywania mandatu przedstawicielskiego poprzez trwałe wyłączenie odpowiedzialności za działania deputowanych mieszczące się w ramach sprawowania mandatu oraz przez wprowadzenie ujemnej przesłanki procesowej w odniesieniu do czynów wykraczających poza tę kategorię. Cyklicznie podejmowane dyskusje co do zasadności utrzymywania przywołanej instytucji oraz jej ram, prowokują do przybliżenia przedmiotowego zakresu oraz dokonania oceny dotychczas przedłożonych projektów zmian Konstytucji, odnoszących się do przekształceń w obrębie instytucji immunitetu poselskiego, na tle odnośnych regulacji zawartych w uprzednio obowiązujących ustawach zasadniczych. Główną tezą badawczą artykułu uczyniono założenie, iż zakres przedmiotowy dotychczas rozpatrywanych projektów zmian w obrębie art.105 Konstytucji nie koresponduje z praktyką korzystania z ochrony immunitetowej w okresie ostatnich 4 kadencji parlamentu. Jako tezy poboczne przyjęto, iż poddane analizie projekty nie odpowiadają bieżącym potrzebom w zakresie zagwarantowania autonomii izb w zakresie ochrony swych członków były niedopracowane pod względem legislacyjnym, składane w nadmiernym pośpiechu i motywowane głównie względami rywalizacji politycznej pomiędzy głównymi siłami parlamentarnymi, nie zaś potrzebą optymalnego ukształtowania dyskutowanej instytucji. Przedmiotem krytycznej analizy uczyniono 5 projektów ustaw o zmianie Konstytucji RP, wniesionych w toku III, V i VI kadencji Sejmu, poszerzając rozważania o prezentację niesformalizowanych propozycji modyfikacji w obrębie immunitetu parlamentarnego.

REFERENCES:

Literature:

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2004.
• Chruściak R., Najnowsze propozycje zmian w Konstytucji RP, „Studia Iuridica Lublinensia”
  2014, nr 22.
• Chruściak R., Projekty zmian w Konstytucji RP, http://www.54zjazdkatedr.uwb.edu.Pl/
  images referaty/projekty_zmian_w_konstytucji_rp.pdf (10.09.2019).
• Czeszejko-Sochacki Z., Prawo parlamentarne w Polsce, Warszawa 1997.
• Garlicki L., Art. 105, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red.
  L. Garlicki, Warszawa 2001.
• Grajewski K., Immunitet materialny członka parlamentu w świetle uregulowań Małej
  Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1994, z. 5.
• Ławniczak A., Art. 105, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Haczkowska,
  Warszawa 2014.
• Mordwiłko J., W sprawie wykładni art.105 ust. 3 i 4 Konstytucji, „Biuletyn Biura Studiów
  i Ekspertyz” 1999, nr 5.
• Mordwiłko J., Zakres immunitetu parlamentarnego w świetle małej konstytucji, „Państwo
  i Prawo” 1993, z. 6.
• Status posła. Część I. Wybór ekspertyz prawnych do art.1–24 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu
  mandatu posła i senatora, wybór i oprac. J. Mordwiłko, W. Odrowąż-Sypniewski,
  P. Chybalski, R. Tymiński, Warszawa 2007.
• Zubik M., Immunitet parlamentarny w nowej Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1997, z. 9.
• Zubik M., Uchylenie immunitetu parlamentarnego, „Przegląd Sejmowy” 1997, z. 6.
• Zubik M., W sprawie przywileju nietykalności parlamentarnej, „Biuletyn Biura Studiów
  i Ekspertyz” 2000, nr 3.