Jeszcze raz o referendum przedkonstytucyjnym

Once again on the Pre-Constitutional Referendum

The article discusses the issue of the pre-constitutional referendum in Polish law. In 1992 a referendum approving the new constitution was introduced to the constitutional provisions. The current constitutional regulations expressly allow only the possibility of holding a constitutional referendum approving constitutional amendments. However, the analysis of current regulations leads to the conclusion that it is possible to announce a referendum on constitutional matters in accordance with Article 125 of the Constitution, regulating the so-called nationwide referendum.

Opracowanie jest poświęcone problematyce referendum przedkonstytucyjnego. W 1992 r. do przepisów konstytucyjnych wprowadzono m.in. instytucję referendum zatwierdzającego nową konstytucję. W aktualnych przepisach na szczeblu konstytucyjnym wyraźnie przewidziano tylko możliwość przeprowadzenia referendum konstytucyjnego zatwierdzającego zmiany konstytucji. Analiza obowiązujących przepisów prowadzi jednak do wniosku o dopuszczalności przeprowadzenia referendum dotyczącego materii konstytucyjnych także w trybie art. 125 konstytucji, a więc przepisu regulującego tzw. referendum ogólnokrajowe.

REFERENCES:

Literature:

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Banaszak B., Opinia dotycząca wniosku obywatelskiego o podjęcie przez Sejm uchwały
  przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 3.
  Banaszak B., Opinia prawna na temat zgodności z Konstytucją materii pytań zawartych
  w projekcie postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o zarządzeniu krajowego referendum (druk senacki nr 899) – w szczególności pytania dotyczącego jed-
  nomandatowych okręgów wyborczych z odniesieniem się do bieżących głosów konstytucjonalistów w tej kwestii, [w:] Projekt postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu
  ogólnokrajowego referendum – opinie prawne, „Opinie i Ekspertyzy” OE-234, Warszawa 2015.
• Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2007.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2012.
• Chmaj M., Opinia prawna w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP materii pytań zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu ogólnokrajowego re-
  ferendum, [w:] Opinie prawne w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP materii pytań zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu referendum
  (druk senacki nr 1054), „Opinie i Ekspertyzy” OE-239, Warszawa 2015.
• Criste M., The referendum and the Romanian constitutional system, [w:] Aktualne problemy referendum, red. B. Tokaj, A. Feja-Paszkiewicz, B. Banaszak, Warszawa 2016.
  Florczak-Wątor M., O legitymacji Prezydenta do inicjowania procedury zmiany konstytucji, [w:] Konstytucja. Praworządność. Władza sądownicza. Aktualne problemy trze-
  ciej władzy w Polsce, red. Ł. Bojarski, K. Grajewski, J. Kremer, G. Ott, W. Żurek, Warszawa 2019.
• Jabłoński M., Efektywność referendum ogólnokrajowego w sprawie o szczególnym znaczeniu dla państwa – analiza konstytucyjnoprawnego modelu instytucji, [w:] Aktualne problemy referendum, red. B. Tokaj, A. Feja-Paszkiewicz, B. Banaszak, Warszawa 2016.
• Jabłoński M., Przedmiot referendum ogólnokrajowego (art. 125), [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, red. W. Skrzydło, S. Grabowska,
  R. Grabowski, Warszawa 2009.
• Konstytucja RP. Tom II. Komentarz. Art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, Warszawa 2001.
• Kryszeń G., Prokop K., Aksjologia polskiej konstytucji, Warszawa 2017.
• Kuciński J., Demokracja przedstawicielska i bezpośrednia w Trzeciej Rzeczypospolitej,
  Warszawa 2007.
• Mordwiłko J., Opinia w sprawie zakresu zadań i obowiązków Sejmu wynikających z ustawy o referendum, „Przegląd Sejmowy” 1996, nr 5.
• Piotrowski R., Opinia prawna w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP materii pytań
  zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu referendum (druk
  senacki nr 1054), [w:] Opinie prawne w przedmiocie zgodności z Konstytucją RP materii pytań zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu referen-
  dum (druk senacki nr 1054), „Opinie i Ekspertyzy” OE-239, Warszawa 2015
• Radziewicz P., Opinia dotycząca wniosku obywatelskiego o podjęcie przez Sejm uchwały
  przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 3.
• Rytel-Warzocha A., Referendum ogólnokrajowe w państwach Europy Środkowo-Wschod-
  niej, Warszawa 2011.
• Rytel-Warzocha A., The Principle of Direct Democracy, [w:] A. Gajda, A. Rytel-Warzo-
  cha, P. Uziębło, Constitutional Law, Gdańsk-Warszawa 2017.
• Rytel-Warzocha A., Zarządzenie referendum ogólnokrajowego przez Prezydenta RP, [w:] A. Gajda, A. Rytel-Warzocha, P. Uziębło, Referendum ogólnokrajowe w Polsce. Wy-
  brane zagadnienia, Gdańsk 2016.
• Sarnecki P., Opinia dotycząca wniosku obywatelskiego o podjęcie przez Sejm uchwały przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w ustroju Rzeczypospoli-
  tej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 3.
• Skotnicki K., Opinia dotycząca wniosku obywatelskiego o podjęcie przez Sejm uchwały
  przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 3.
• Sokolewicz W., Opinia dotycząca wniosku obywatelskiego o podjęcie przez Sejm uchwały
  przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 3.
• Uziębło P., Demokracja partycypacyjna. Wprowadzenie, Gdańsk 2009.
• Uziębło P., O dopuszczalności konstytucyjnego referendum konsultacyjnego, „Krajowa
  Rada Sądownictwa” 2018, nr 1.
  Uziębło P., Zarządzenie referendum ogólnokrajowego na wniosek grupy wyborców, [w:]
• A. Gajda, A. Rytel-Warzocha, P. Uziębło, Referendum ogólnokrajowe w Polsce. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2016.
• Winczorek P., Kilka uwag o polskich referendach, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, z. 2.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
  1997 r., Warszawa 2000.
• Winczorek P., Opinia dotycząca wniosku obywatelskiego o podjęcie przez Sejm uchwały
  przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 3.
• Wiszowaty M.M., Opinia prawna dotycząca oceny zgodności z Konstytucją materii pytań
  zawartych w projekcie postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu ogólnokrajowego
  referendum (druk senacki nr 899) – w szczególności pytania dotyczącego jednomandatowych okręgów wyborczych – z odniesieniem się do bieżących głosów konstytucjonali-
  stów w tej kwestii, [w:] Projekt postanowienia Prezydenta RP o zarządzeniu ogólnokrajowego referendum – opinie prawne, „Opinie i Ekspertyzy” OE-234, Warszawa 2015.
• Witkowski Z., Serowaniec M., The role of ‘controlled’ referendum in Polish democracy, [w:]
  Liberal constitutionalism – between individual and collective interests, red. A. Bień-Kacała, L. Csink, T. Milej, M. Serowaniec, Toruń 2017.