Zasada niedyskryminacji w prawie europejskim

Principle of Non-Discrimination in the European Law

The main aim of the article is to reconstruct the essence and distinctive features of the principle of non-discrimination in the European law, jurisprudence and legal doctrine. In turn, the main research problem lies in the fact that the scope and entities of legal protection of non-discrimination along with the principle of equal treatment differ depending on the interpretation of these legal principles within the legal framework of the European Union (EU) and the Council of Europe. Therefore, the question arises: in which legal order the principle of non-discrimination is more protected in practice, what kind of interaction exists between the European Union and the Council of Europe, and what mechanism of protection of human rights in this respect should be applied? On the basis of a comparative analysis, it should be concluded that the principle of non-discrimination is more broadly protected n in the law of the Council of Europe, in particular by the case-law of the ECtHR. On the other hand, recently it can be observed that the CJEU is increasingly referring to the principle of equality, in particular as regards extending its content and the scope of application. At the moment, as long as the European Union has not acceded to the European Convention on Human Rights (ECHR), natural persons (EU citizens) can not complain about violation of the ECHR by the EU directly before the ECtHR.

Głównym celem artykułu jest zrekonstruowanie istoty i charakterystycznych cech zasady niedyskryminacji w prawie europejskim, a mianowicie w prawie Rady Europy i prawie Unii Europejskiej (UE), orzecznictwie oraz doktrynie prawa. Z kolei główny problem badawczy polega na tym, że zakres oraz podmioty ochrony prawnej niedyskryminacji wraz iż zasadą równego traktowanie różnią się w zależności od wykładni owych zasad prawa w ramach porządku prawnego Unii Europejskiej a Rady Europy. W związku z tym powstaje pytanie: w jakim porządku prawnym zasada niedyskryminacji jest bardziej chroniona w praktyce, jaki rodzaj interakcji istnieje pomiędzy Unią Europejską a Radą Eu- ropy, oraz jaki mechanizm ochrony praw człowieka w tym zakresie należy stosować? Na podstawie analizy porównawczej należy wywnioskować, że zasada niedyskryminacji jest szerzej chroniona w prawie Rady Europy, w szczególności przez orzecznictwo ETPC. Z innej strony, ostatnio można zaobserwować, że TSUE coraz częściej odwołuje się do zasady równości, w szczególności jeśli chodzi o rozszerzenie jej treści oraz zakresu stosowania. Natomiast w tej chwili, dopóki Unia Europejska nie przystąpiła do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC) osoby fizyczne (obywatele UE) nie mogą składać skargi na naruszenie EKPC przez UE bezpośrednio przed ETPC.

REFERENCES:

Literature:

• Benoît-Rohmer F., Lessons from the Recent Case Law of the EU Court of Justice on the
  Principle of Non-discrimination, [w:] The Principle of Equality in EU Law, red. L. Rossi,
  F. Casolari, Cham 2017.
• Chemerinsky E., The rational basis test is constitutional (and desirable), „Legal Studies
  Research Paper Series”, Irvine 2016, nr 2016-30.
• Farrell R.C., Successful rational basis claims in the Supreme Court from the 1971 term
  through Romer v. Evans, „Indiana Law Review” 1999, vol. 32: 357.
• Fribergh E., Kjaerum M., Handbook on European non-discrimination law, Luxembourg 2011.
• Gauthier de Beco, Is Obesity a Disability: The Definition of Disability by the Court of
• Justice of the European Union and Its Consequences for the Application of EU AntiDiscrimination Law, „The Columbia Journal of European Law” 2016, vol. 2, no. 2.
• Gronowska, B., Porównywalność sytuacji jednostek jako przesłanka zakazu dyskryminacji - uwagi na tle orzecznictwa strasburskiego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2013, nr 6.
• Hellman D., When Is Discrimination Wrong?, Cambridge 2008.
• Khaitan T., A theory of discrimination law, Oxford 2015.
• Petersen N., The Principle of Non-discrimination in the European Convention on Human
  Rights and in EU Fundamental Rights Law, [w:] Contemporary Issues in Human Rights
  Law, red. Y. Nakanishi, Singapore 2018.
• Rytel-Warzocha A., „Dyskryminacja pozytywna” jako przejaw urzeczywistniania zasady
  sprawiedliwości społecznej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2016, t. XXV.
• Safjan M., Mikłaszewicz P., Granice uprzywilejowania wyrównawczego, „Przegląd Sej-
  mowy” 2011, nr 6.
• Spielmann D., Allowing the Right Margin the European Court of Human Rights and the
  National Margin of Appreciation Doctrine: Waiver or Subsidiarity of European Review?, „CELS Working Paper Series”, Cambridge 2012.
  Yoshino K., The new equal protection, „Harvard Law Review” 2011, vol. 124: 747.
• Zajadło J., Godność, wolność i równość w Konstytucji RP (Szkic encyklopedyczny), „Gdańskie Studia Prawnicze” 2012, t. XXVII.
• Zajadło J., Idea równości we współczesnej filozofii prawa i filozofii polityki, „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 6.
• Ziółkowski M., Uprzywilejowanie warównawcze, „Państwo i Prawo” 2016, nr 4.
• Ziółkowski M., Zasada równości kobiet i mężczyzn, „Państwo i Prawo” 2016, nr 2.
• Ziółkowski M., Zasada równości w prawie, „Państwo i Prawo” 2015, nr 5.