Problemy językowe Unii Europejskiej. Między idealizmem założeń, utylitaryzmem rozwiązań, a potrzebą komunikatywności prawa. Cz. I

Language Problems of the European Union. Between the Idealism of Assumptions, Utilitarian Solutions, and the Need for Communicative Law. Part 1

The presented text is the first part of a broader study dedicated to linguistic issues in the constitutional aspect with reference to the territory of the Republic of Poland and the European Union. Linguistic issues, issues of the official language disappear from the perspective of constitutionalists and researchers dealing with European Union law. However, this is an important problem, given that the interpretation of legal norms is primarily a linguistic interpretation. The text deals with the issue of the official language in Poland, considering it in the constitutional aspect and in specific laws, especially in the law on the Polish language. The concepts of the state language, preferred in the interwar period, were considered. It has been pointed out that language is an element of identity. It causes problems in the area of the European Union. an attempt to solve them was the European Charter of Regional or Minority Languages. The article discusses the regulations on official languages, addressing the issue of the status of official and working languages. Due to the nature of the considerations taken in the text, their meaning, the complexity of the problem, the content of the article is divided into two parts.

Prezentowany tekst jest pierwszą częścią szerszego opracowania poświęconego zagadnieniom językowym w aspekcie konstytucyjnym w odniesieniu do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej. Zagadnienia językowe, zagadnienia języka oficjalnego znikają z perspektywy konstytucjonalistów i badaczy zajmujących się prawem Unii Europejskiej. Jest to jednak ważny problem, ponieważ interpretacja norm prawnych jest przede wszystkim interpretacją językową. Tekst zajmuje się kwestią języka urzędowego w Polsce, rozważając go w aspekcie konstytucyjnym oraz w konkretnych ustawach, zwłaszcza w prawie o języku polskim. Rozważano koncepcje języka państwowego, preferowanego w okresie międzywojennym. Zwrócono uwagę, że język jest elementem tożsamości. Powoduje problemy na obszarze Unii Europejskiej. próbą ich rozwiązania była Europejska Karta Języków Regionalnych lub Mniejszościowych. W artykule omówiono przepisy dotyczące języków urzędowych, dotyczące kwestii statusu języków urzędowych i roboczych. Ze względu na charakter rozważań podjętych w tekście, ich znaczenie, złożoność problemu, treść artykułu jest podzielona na dwie części.

REFERENCES:

Literature:

• Adamiak B., Skarga i skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Warszawa 2014.
• Andrzejewska-Czernek I., Wykładnia prawa podatkowego Unii Europejskiej, Warszawa 2013.
• Bokszański Z., Ponowoczesność a tożsamość narodowa, [w:], Władza, naród, tożsamość:
  studia dedykowane prof. Hieronimowi Kubiakowi, red. K. Gorlach, M. Niezgoda,
  S. Seręga, Kraków 2004.
• Borkowski P.J., Polityka sąsiedztwa Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
• Burke P., Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, Kraków 2009.
• Cooper L., Language Planning and Social Change, Cambridge 1989.
• Cziomer E., Geneza, struktura oraz przesłanki wdrażania Partnerstwa Wschodniego UniiEuropejskiej w latach 2008–2010, [w:] Partnerstwo Wschodnie. Wielka Szansa Europy, red. J. Sawczuk, Poznań-Chorzów 2011.
• De Witte B., The protection of linguistic diversity through provisions of the EU charter
  other than article 22, [w:] Respecting linguistic diversity in the European Union, red.
  X. Arzoz, Amsterdam 2008.
• Fenet A., Diversité linguistique et construction européenne, „Revue trimestrielle de droit européen” 2001, vol. 37, no. 2.
• Ferenc-Szydełko E., Ochrona prawna języka polskiego. Wybrane problemy, [w:] W kręgu
  teoretycznych i praktycznych aspektów prawoznawstwa. Księga jubileuszowa Profesora Bronisława Ziemianina, red. M. Zieliński Szczecin 2005.
• Górka M., Zasady stosowania języków państw członkowskich w systemie prawnym Unii
  Europejskiej, „Radca Prawny” 2004, nr 3.
• Grucza F., Język (narodowy). Tożsamość (narodowa). Integracja (europejska), [w:] Zmiany
  i rozwój języka oraz tożsamości narodowej – trendy w procesie integracji europejskiej,
  red. E. Jeleń, M. Rauen, M. Świątek, J. Winiarska, Kraków 2002.
• Hauser R., Glosa do uchwały z 14 maja 1997 r., W 7/96, „Państwo i Prawo” 1997, nr 10.
• Hazard P., Kryzys świadomości europejskiej 1680–1715, Warszawa 1974.
• Heusse M.P., Le multilingualisme o ule défi caché de l’Union européenne, „Revue de Mar-
  ché Commun et de l’Union Européenne” 1999, nr 426.
• Huntington R., European Unity and the Tower of Babel, „Boston University International Law Journal” 1991, vol. 9.
• Jagiełło B., Europejska Polityka Sąsiedztwa jako element nowej regionalizacji w skali europejskiej i globalnej, [w:] Europejska Polityka Sąsiedztwa, red. J.M. Fiszer, Warszawa 2012.
• Jernudd B., Shapiro M. red., The Politics of Language Purism, Berlin 1989.
• Karasiewicz K., Komentarz do art. 290, [w:] Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2010.
• Kłosowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 2005.
• Konarski W., Pragmatycy i idealiści. Rodowód, typologia i ewolucja ugrupowań politycznych nacjonalizmu irlandzkiego w XX wieku, Pułtusk–Warszawa 2001.
• Kutyłowska K., Raport analityczny. Polityka językowa w Europie, Warszawa 2013.
• Lewis M.P., Ethnologue: Languages od the World, Dallas 2009.
• Lyubashenko I., Podstawy normatywne Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, [w:] Europejska polityka sąsiedztwa Unii Europejskiej, red. M. Pietraś, K. Stachurska-Szcześniak,
• J. Misiągiewicz, Lublin 2012.
• Łaszczyca G., Akta sprawy w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2014.
• Łuczak J., Polityka językowa Unii Europejskiej, red. A. Łazowski, Warszawa 2010.
• Mizerska-Wrotkowska M., Geneza i instytucjonalizacja Partnerstwa Wschodniego, [w:] Między sąsiedztwem a integracją. Założenia, funkcjonowanie i perspektywy Partnerstwa Wschodniego unii Europejskiej, red. A. Szeptycki, Warszawa 2011.
• Ogonowski J., Glosa do uchwały z 14 maja 1997 r., W 7/96, „Przegląd Sejmowy” 1997, nr 6.
• Pisarek W., Rokoszowa J., Prawne ramy troski o język, [w:] O zagrożeniach i bogactwie
  polszczyzny, red. J. Miodek, Wrocław 1996.
• Piskorska B., Soft Power w polityce UE wobec państw Partnerstwa Wschodniego, Lublin 2017.
• Piskorska B., Wymiar wschodni polityki Unii Europejskiej, Toruń 2008.
• Sitniewski P.M., Dostęp do informacji publicznej. Pytania i odpowiedzi, Warszawa 2014.
• Sobczak J., Wokół problemu definicji mniejszości narodowych, „Środkowoeuropejskie
  Studia Polityczne” 2003, nr 1.
• Strubell M., The Political Discourse on Multilingualism in the European Union, [w:] The
  language question in Europe and diverse societies: political, legal and social perspectives, red. D. Castiglione, Ch. Longman, Portland 2007.
• Szul R., Język. Naród. Państwo. Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009.
• Szuniewicz M., Interpretacja prawa wspólnotowego – metody i moc wiążąca wykładni
  ETS, „Studia Prawnicze” 2006, nr 1.
• Thomas G., Linguistic Purism, London 1991.
• Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Komentarz, t. 3, red. A. Wróbel, Warsza-
  wa 2010.
• Trzciński J., Język urzędowy – art. 27 Konstytucji RP, [w:] Konstytucja, ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, red. T. Dębowska-
  -Romanowska, A. Jankiewicz, Warszawa 1999.
  Trzebiatowski M., Zasada wykonywania czynności urzędowych w języku polskim, „Przegląd Legislacyjny” 2011, nr 1.
• Unia Europejska. Prawo instytucjonalne i gospodarcze, red. A. Łazowski, Warszawa 2007.
• Wiltos A., Język polski jako język urzędowy Rzeczypospolitej i Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2014, nr 5.
• Wróbel J.N., Skutki braku publikacji aktów prawa UE w języku nowego państwa człon-
  kowskiego. Glosa do wyroku NSA z dnia 27 września 2011 r., „Europejski Przegląd Sądowy” 2013, nr 8.
• Wróblewski M., Status prawny języka w Polsce, [w:] I Kongres języka urzędowego, Kan-
  celaria Senatu, Warszawa 2012.
• Zieleniewski L., Ustawodawstwo językowe Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1930.
• Zientara B., Świt narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej, Warszawa 1985.
• Zygierewicz A., Wielojęzyczność Unii Europejskiej, „Analizy”, Biuro Analiz Sejmowych
  2010, nr 3(28).
• Żelazny W., Etniczność. Ład – konflikt – sprawiedliwość, Poznań 2006.
• Żelazny W., Nierozwiązywalne równania etyczne, Rzeszów 2008.
• Żurawski vel Grajewski P., Czy i jak Unia Europejska patrzy na Wschód? Polityka Unii
  Europejskiej wobec obszaru postsowieckiego a interesy Polski, „Analiza Natolińska”
  2013, nr 6(64).