Zastosowanie cenzusów w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego

The Use of Censuses in Elections to Constitutive Bodies of Local Government Units

The basic issue when determining the principle of universal suffrage is to indicate the group of people who shall have the right to vote. However, it may be restricted by suffrage censuses. The 21st century brought the significant challenges in determining entities that can benefit from the electoral rights, also in the elections to constitutive entities of local government units. It should be remembered that the world is still subject to the numerous processes of change. Therefore, the electoral law cannot be indifferent to it but should be adjusted by the legislator to the changing conditions in which given individuals function. The author of this study has analyzed existing legal solutions and is trying to answer the question of whether current regulations can be considered optimal, or whether there is a need for a new definition of constraints on electoral law, in the context of globalization processes that result in much more frequent and easier movement of people, and associated with this mixing of citizens of individual countries, or residents of the local government units of territorial units.

Podstawową kwestią przy określaniu zasady powszechności jest wskazanie kręgu osób, którym przysługuje prawo do głosowania. Jednak może być ono ograniczone przez cenzusy wyborcze. Wiek XXI przyniósł istotne wyzwania dla określenia podmiotów, które mogą korzystać z praw wyborczych, również w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Należy pamiętać, że świat podlega wciąż licznym procesom zmian, stąd prawo wyborcze nie może być im obojętne, tylko powinno być przez ustawodawcę dostosowywane do zmieniających się warunków, w jakich przyszło funkcjonować danym jednostkom. Autor opracowania przeanalizował istniejące rozwiązania prawne i stara się odpowiedzieć na pytanie, czy obecne regulacje można uznać za optymalne, czy może istnieje potrzeba nowego określenia ograniczeń prawa wyborczego, w kontekście, procesów globalizacyjnych, których skutkiem staje się znacznie częstsze i łatwiejsze przemieszczanie się osób oraz związane z tym mieszanie się obywateli poszczególnych państw, czy też mieszkańców danych jednostek samorządu terytorialnego.

REFERENCES:

• Boć J., Powiat: z teorii, kompetencje, Komentarz, Wrocław 2001.
• Bodnar A., Ploszka A., Rozszerzenie czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach samorządowych na osoby nieposiadające obywatelstwa Unii Europejskiej, „Samorząd Terytorialny” 2013, nr 9.
• Buczkowski J., Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej, Lublin 1998.
• Chmaj M., Wybory do rady gminy, [w:] Status prawny rady gminy, red. M. Chmaj, Warszawa 2012.
• Dąbrowski M., Obywatelstwo polskie a obywatelstwo Unii Europejskiej, „Państwo i Prawo” 2005, z. 2.
• Esmein A., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1921.
• Gapski M.P., Czynne i bierne prawo wyborcze do organów samorządu terytorialnego w Polsce (wybrane zagadnienia), [w:] Dziesięć lat reformy administracji publicznej w Polsce. Ogólnopolska konferencja naukowa, Łańcut, 12-14 czerwca 2008 r., red. J. Parchomiuk, B. Ulijasz, E. Kruk, Warszawa 2009.
• Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 2011.
• Jabłoński M., Jarosz-Żukowska S., Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu, Warszawa 2010.
• Jabłoński M., Zakres podmiotowy realizacji praw obywatelskich w Konstytucji RP z 2.4.1997 r., [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Jendroszczyk P., 14 milionów nowych głosów, „Rzeczpospolita”, 11 lipca 2008.
• Johnsson A., Maddock D., Alternatywne systemy wyborcze, [w:] Demokracja, parlament i systemy wyborcze, red. M.A. Griffith-Traversy, Warszawa 2007.
• Kisielewicz A., Prawo wyborcze, [w:] Samorządowe Prawo wyborcze. Komentarz, red. K. Czaplicki, Warszawa 2010.
• Pazdan M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Komentarz do artykułów 1-44911, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2008.
• Prokop K., Prawa wyborcze młodzieży, „Studia Wyborcze” 2010, nr 9.
• Roguska B, Zbieranek J., Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z badań CBOS, Polacy o proponowanych zmianach w prawie wyborczym 2014, nr 65.
• Rulka M., Prawna wyborcze nieobywateli w wyborach lokalnych, [w:] Wybory i referenda lokalne. Aspekty prawne i politologiczne, red. M. Stec, K. Matys-Sulińska, Warszawa 2010.
• Skotnicki K., Prawa i wolności osób nie posiadających obywatelstwa polskiego, [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
• Skotnicki K., Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki, Łódź 2000.
• Togeby L., Migrants at The Polls: An Analysis of Immigrant and Refugee Participation in Danish Local Elections, „Journal of Ethic and Migration Studies” 1999, vol. 25, No. 4.
• Uziębło P., Cenzusy wyborcze XXI w. - potrzeba nowego podejścia, Wykłady im. Prof. Wacława Komoranickiego. Wykład VI, Toruń 2014.
• Waszak M., Zbieranek J., Propozycja obniżenia wieku wyborczego do lat 16. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2010.
• Wierzbica A., Referendum i wybory oraz zarządzenia i uchwały jednostek samorządu terytorialnego. Władcze, administracyjnoprawne formy wyrażania woli przez jednostki samorządu terytorialnego, Warszawa 2014.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000.
• Wlaźlak K., Wybrane aspekty wyborów samorządowych w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012.