Zasada lex retro non agit w prawie podatkowym - uwagi na tle sprawy K 4/1

Lex retro non agit Aule in Tax Law - Comments Evoked by the Case K 4/19

The rule saying that the law has no retroactive force (lex retro non agit) is of particular importance in tax law. Generally, it is recognized as a measure protecting taxpayers’ rights. Local government units evoked this rule in the case K 4/19 examined by the Constitutional Tribunal. From this point of view, we deal with the situation that is both practically and theoretically significant. The legislator used retroactive force of law to amend provisions imposing a real estate tax on wind farms, which decreased taxpayers’ liabilities but, at the same time, municipal own income. A purpose of the study is to present the above-mentioned issue and answer the question whether the above quoted rule was actually violated. The analysis of its factual and legal aspects apparently entails that it did occur. To prove it, the author of the study has mainly used a formal-dogmatic research method based on the analysis of the Constitutional Tribunal case law and the subject literature.

Zakaz wstecznego działania prawa (lex retro non agit) ma szczególne znaczenie na gruncie prawa podatkowego. Zasadniczo jest on uznawany za instrument ochrony prawa podatnika. W rozpatrywanej przez Trybunał Konstytucyjny sprawie o sygn. K 4/19 na wskazaną zasadę powołały się jednostki samorządu terytorialnego. Z tego punktu widzenia mamy do czynienia z sytuacją znaczącą pod względem zarówno praktycznym, jak i teoretycznym. Ustawodawca dokonał z mocą wsteczną nowelizacji przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych, co zmniejszyło obciążenia podatników, ale jednocześnie również dochody własne gmin. Celem opracowania jest zaprezentowanie wskazanej problematyki i odpowiedź na pytanie, czy w powołanej sprawie powołana zasada została faktycznie naruszona. Analiza jej aspektów faktycznych, jak i prawnych pozwala stwierdzić, że taka sytuacja miała miejsce. Aby tego dowieść w opracowaniu wykorzystano przede wszystkim formalno-dogmatyczną metodę badawczą opartą na analizie dorobku orzeczniczego Trybunału Konstytucyjnego oraz literatury przedmiotu.

REFERENCES:

• Czarnek P., Zasada państwa prawa, [w:] Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, red. D. Dudek, Warszawa 2009.
• Dowgier R., Nowe zasady opodatkowania elektrowni wiatrowych, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2016, nr 9.
• Gomułowicz A., Zasady podatkowe wczoraj i dziś, Warszawa 2001.
• Gomułowicz A., Zasady podatkowe, [w:] System prawa finansowego, Tom III, Prawo daninowe, red. L. Etel, Warszaw 2010.
• Kornaszewska J., Zasada „lex retro non agit”. Czy prawo nie będzie wstecz?, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2018, nr 2 (42).
• Zajadło J., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 października 2010 r. (sygn. akt K 10/08), „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 2.
• Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP, red. S. Wronkowska, Warszawa 2006.