Konstytucyjne gwarancje szczególnych świadczeń zdrowotnych w kontekście ochrony kobiet w ciąży

Constitutional Guarantees of Specific Health Services in the Context of Protecting Women in Pregnacy

Providing health services to pregnant women is a special situation, which is confirmed in constitutional provisions, and above all in art. 68 paragraph 3 of the Polish Constitution. This article imposes on public authorities the obligation to provide specific health care to certain entities, including women expecting a child. Regardless of the principles of financing health services, pregnant women are in a distinguished group for which the state guarantees special health care. The purpose of the article is to indicate that the normative scope of provision 68 para. 3 is an expression of the specific axiology adopted by the constitution-maker, in which the care of a pregnant woman also means caring for the development of the nation, human dignity and protection of life and health - i.e. fundamental values. Legislative regulations related to norms of protection for pregnant women should constitute a kind of control pattern regarding standards of providing services in healthcare, understanding the essence of this care and the ability to decode legal norms in terms of constitutionally protected values. The basic research method was dogmatic and legal (stylistic and linguistic) analysis, as well as humanistic axiological analysis.

Udzielanie świadczeń zdrowotnych kobietom w ciąży stanowi sytuację szczególną, czego potwierdzenie znajdujemy w przepisach konstytucyjnych, a przede wszystkim w art. 68 ust. 3 Konstytucji RP. Wspomniany artykuł nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej określonym podmiotom, wśród których znajdują się kobiety oczekujące dziecka. Niezależnie od zasad finansowania świadczeń zdrowotnych, kobiety w ciąży znajdują się w wyróżnionej grupie, którym państwo gwarantuje realizację prawa do ochrony zdrowia. Celem artykułu jest wskazanie, że zakres normatywny przepisu 68 ust. 3 stanowi wyraz przyjętej przez ustrojodawcę określonej aksjologii, w której troska o kobietę ciężarną stanowi również wyraz troski o rozwój narodu, godność człowieka, ochronę życia i zdrowia. Ustrojowe unormowania ochrony dla kobiet w ciąży i ich deklaratywny charakter powinny stanowić swoisty wzorzec kontroli odnoszący się do standardów świadczenia usług w opiece zdrowotnej, rozumienia istoty tej opieki i umiejętności dekodowania norm prawnych ustawodawstwa zwykłego w pryzmacie wartości konstytucyjnie chronionych. Podstawową metodą badawczą była analiza dogmatyczno-prawna (stylistyczno-językowa), a także humanistyczna analiza aksjologiczna.

REFERENCES:

• Banaszak B., Zieliński M., Konstytucyjne i ustawowe pojęcie rodziny, „Monitor Prawniczy” 2014, nr 7.
• Chmaj M., Źródło wolności i praw człowieka, [w:] Wolności i prawa w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, red. M. Chmaj, Warszawa 2008.
• Dercz M., Konstytucyjne podstawy praw dziecka do ochrony zdrowia i zadania władz publicznych w zakresie zapewnienia ich dostępności, [w:] Dziecko - pacjent i świadczeniobiorca. Poradnik prawny, red. M. Dercz, H. Izdebski, T. Rek, Warszawa 2015.
• Garlicki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do art. 18, Warszawa 2003.
• Górski A., Wykonywanie zawodu lekarza a prawo karne, Warszawa 2019.
• Grabowska S., Urbaniak M., Prawne podstawy realizacji prawa do ochrony zdrowia w Polsce, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 5 (21).
• Gubiński A., Kodeks Etyki Lekarskiej. Komentarz, Warszawa 1995.
• Haberko J., Świadczenia zdrowotne związane z ciążą i porodem, [w:] Szczególne świadczenia zdrowotne, red. L. Bosek, A. Wnukiewicz-Kozłowska, t. 2, Warszawa 2018.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, red. W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.
• Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, red. J. Bocia, Wrocław 1998.
• Maciejewski S., Dobro rodziny a konstytucyjne zadania państwa, [w]: Uwagi społeczne wobec rodziny, red. A. Kubowa, J. Szczepaniak, Wrocław 2011.
• Oniszczuk J., Prawo do szczególnej opieki zdrowotnej (art. 68), [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, red. W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.
• Picker E., Godność człowieka a życie ludzkie, Warszawa 2007.
• Radelbach A., Prawa naturalne. Prawa Człowieka. Wymiar Sprawiedliwości. Polacy wobec Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Toruń 2000.
• Sobczak J., Godność pacjenta, „Medyczna Wokanda” 2009, z. 1.
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1963.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000.