Significance of the Constitutional Public Interest Clause for the Process of Amending the Constitution of Republic of Poland

The purpose of the article is to conduct an axiological reflection using the notion of public interest, on preparation and the procedure for amending the constitution. The article provides a theoretical attempt to capture and place public interest in the broadly socially and publicly understood process of constitutional change. This attempt is not dictated solely by the desire to conduct theoretical – legal and intellectual speculation. This is supported by the increasing voices of the need to amend the existing constitution, which are often superficial, populist and de facto formulated from the position of the supremacy of the state over the individual. The time-varying connotations of the general public interest clause are related to the axiology of selected constitutional principles. The public interest, understood at a given moment in the development of social life, should be a determinant of the process broadly, i.e. both the social and the legislative sense of the constitutional amendment. Similarly, the very direction of constitutional changes should be an expression of social interest.

Znaczenie konstytucyjnej klauzuli interesu publicznego w procesie zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Celem artykułu jest przeprowadzenie aksjologicznej refleksji z wykorzystaniem pojęcia interesu publicznego, nad przygotowaniami i procedurą zmiany konstytucji. Nie jest nim natomiast rozwinięcie komentarza do konstytucyjnej regulacji trybu zmiany konstytucji. Artykuł dostarcza teoretycznej próby ujęcia i ulokowania interesu publicznego w szeroko, społecznie i publicznie pojętym procesie zmiany konstytucji. Podjęcie tej próby nie jest dyktowane wyłącznie chęcią przeprowadzenia teoretyczno-prawnej i intelektualnej spekulacji. Przemawiają za tym podnoszące się głosy o potrzebie zmiany obowiązującej konstytucji, które często mają charakter powierzchowny, populistyczny i de facto są formułowane z pozycji nadrzędności państwa względem jednostki. Zmienne w czasie konotacje generalnej klauzuli interesu publicznego pozostają w związkach z aksjologią wybranych zasad naczelnych konstytucji. Interes publiczny pojmowany w danym momencie rozwoju życia społecznego powinien stanowić determinantę procesu szeroko, to jest zarówno społecznie, jak i legislacyjnie pojętego sposobu zmiany konstytucji. Podobnie sam kierunek zmian konstytucji powinien stanowić wyraz interesu społecznego.

REFERENCES:

• Banaszak B., Jabłoński M., Determinanty zmiany konstytucji, [in:] Praktyczne i teoretyczne aspekty prawa konstytucyjnego, eds. B. Banaszak, M. Bernaczyk, Wrocław 2006.
• Bartel W.M., Ochrona wolności osobistej na tle rozwoju państwowości anglosaskiej Brytanii (do roku 1966), Cracow 1965.
• Bisztyga A., Czy potrzebne są zmiany w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej? “Zeszyty Naukowe, Gornośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego, Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji” 2007, ed. A. Bisztyga, No. 32.
• Bisztyga A., Nowa Konstytucja. Spotkanie z Wicemarszałkiem Sejmu RP Markiem Borowskim, “Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka” 1997, No. 4.
• Bisztyga A., Oddziaływanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na porządek prawny Zjednoczonego Królestwa, Katowice 2008.
• Dicey A.V., Introduction to the Study of the Law of the Constitution, London 1959.
• Goldwin R.A., Kaufmann A., Constitution Makers on Constitution Making, Washington
• Marszałek-Kawa J., O konieczności zmiany Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku. Refleksje wokół toczącej się debaty konstytucyjnej, [in:] W kręgu historii, politologii i edukacji, Z. Karpus, G. Radomski, M. Strzelecki, Toruń 2012.
• Maurer H., Ogólne prawo administracyjne, Wrocław 2002.
• Modliński E., Pojęcie interesu publicznego w prawie administracyjnym, Warsaw 1932.
• Murphy W.F., Constitutional Democracy, Baltimore 2007.
• Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie TK, Cracow 2000.
• Sobański R., Dobro wspólne w definicji ustawy Tomasza z Akwinu, [in:] Prawo a wartości. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Nowackiego, eds. I. Bogucka, Z. Tobor, Cracow 2003.
• Sokolewicz W., Komentarz do art. 235, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, L. Garlicki, Warsaw 2001.
• Sowiński R., Interes publiczny – dobro wspólne. Wartości uniwersalne jako kategorie kształtujące pojęcie administracji, [in:] Prawo do dobrej administracji. Materiały ze Zjazdu Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, Warsaw-Dębe 2002.
• Wawrzyniak J., Stabilność a zmienność konstytucji (kilka refleksji), [in:] Problemy zmiany konstytucji, ed. R. Chruściak, Warsaw 2017.
• Wilczyńska A., Interes publiczny w prawie stanowionym i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, “Przegląd Prawa Handlowego” 2009, No. 6.
• Woźniak M., Interes publiczny i dobro publiczne w prawie administracyjnym na tle konstytucyjnej zasady dobra wspólnego, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2017, No. 4.
• Wyrzykowski M., Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym, Warsaw 1986.
• Wyrzykowski M., Publiczne a prywatne w wykładni konstytucyjnej na przykładzie art. 18 Konstytucji RP, [in:] Interes publiczny a interes prywatny w prawie, ed. T. Giaro, Warsaw 2012.
• Zubik M., Navigare necesse est. Lex fundamentalis simper reformanda. (Rzecz o niebanalności stabilności tekstu ustawy zasadniczej), [in:] Problemy zmiany konstytucji, ed. Chruściak, Warsaw 2017.
• Żurawik A., “Interes publiczny”, “interes społeczny” i “interes społecznie uzasadniony”, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2013, vol. LXXV, No. 2.