The Constitutional Principle of Social Justice and Its Impact on the Understanding of Equity in Civil Law

The subject of the article is an analysis of the impact of the constitutional principle of social justice on the understanding of the principle of equity in civil law and, consequently, on the practical application of regulations that contain the general clause governing the principles of social coexistence. Assuming a universal nature of the axiological basis of the legal system in Poland, and the radiation of constitutional principles and values onto statutory law, the author, using a method involving analytical and functional analysis of legal texts and court rulings, comes to the conclusion that adjudication in civil cases should, to some extent, in addition to protection of individual rights and interests, concern the protection of social interests.

Konstytucyjna zasada sprawiedliwości społecznej i jej wpływ na rozumienie słuszności w prawie cywilnym

Przedmiotem artykułu jest analiza wpływu konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej na rozumienie zasady słuszności w prawie cywilnym a w konsekwencji na stosowanie w praktyce przepisów zawierających klauzulę generalną zasad współżycia społecznego. Przyjmując założenia: o uniwersalnym charakterze podstaw aksjologicznych systemu prawa w Polsce i o promieniowaniu zasad i wartości konstytucyjnych na prawo ustawowe - autor, stosując metodę analitycznej i funkcjonalnej analizy tekstów prawnych i orzeczeń sądowych - dochodzi do wniosku, że przy rozstrzyganiu spraw cywilnych uwzględniać należy, oprócz ochrony praw i interesów jednostki, także w pewnym stopniu ochronę interesów społecznych.

REFERENCES:

• Aristotle, Etyka nikomachejska, Warsaw 2000.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warsaw 2012.
• Bierć A., Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warsaw 2012.
• Borsiak M., „Promieniowanie” konstytucji, “Studia Prawno-Ekonomiczne” 2016, vol. XCVIII.
• Dziedziak W., Kilka uwag o prawie słusznym, “Studia Iuridica Lublinensia” 2016, No. 3.
• Dziedziak W., Słuszność jako wartość prawa, “Studia Iuridica Lublinensia” 2011, No. 15.
• Janiszewska B., O potrzebie zmiany klauzuli zasad współżycia społecznego (głos w dyskusji), “Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2003, No. 4.
• Janiszewska B., Pojęcie dobrej wiary w rozumieniu obiektywnym a zasady współżycia społecznego, “Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2003, No. 9.
• Kamiński I.C., Słuszność i prawo. Szkic prawnoporównawczy, Cracow 2003.
• Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań 2012.
• Leszczyński L., Konstytucyjność art. 5 Kodeksu cywilnego - tezy Trybunału Konstytucyjnego w świetle teorii prawa, “Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2001, No. 3.
• Leszczyński L., Maroń G., Zasady prawa i generalne klauzule odsyłające w operatywnej wykładni prawa, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G, Ius” 2013, No. 2.
• Leszczyński L., Zmiana społeczna a „otwieranie” aksjologii wykładni prawa. Szkic podstawowych zależności, “Studia Iuridica Lublinensia” 2016, No. 3.
• Limbach J., „Promieniowanie” konstytucji na prawo prywatne, “Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1999, No. 3.
• Łętowska E., Wpływ Konstytucji na prawo cywilne, [in:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, ed. M. Wyrzykowski, Warsaw 2001.
• Piechowiak M., Aksjologiczne podstawy polskiego prawa, [in:] Synteza prawa polskiego od 1989 roku, eds. T. Guz, J. Głuchowski, M.R. Pałubska, Warsaw 2013.
• Piechowiak M., Preamble, [in:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, eds. M. Safjan, L. Bosek, Warsaw 2016.
• Radziewicz P., Pojęcie horyzontalnego skutku norm konstytucyjnych - uwagi wprowadzające z perspektywy prawa konstytucyjnego, [in:] Horyzontalne oddziaływanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, eds. A. Młynarska-Sobaczewska, P. Radziewicz, Warsaw 2015.
• Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warsaw 1994.
• Sadurski W., Teoria sprawiedliwości. Podstawowe zagadnienia, Warsaw 1988.
• Safjan M., [in:] System Prawa Prywatnego, Prawo cywilne - część ogólna, vol. 1, ed. M. Safjan, Warsaw 2012.
• Safjan M., Konstytucja a prawo cywilne, [in:] Ecclesia et status. Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej Profesora Józefa Krukowskiego, eds. A. Dębiński, K. Orzeszyna, M. Sitarz, Lublin 2004.
• Sokolewicz W., Art. 2, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, vol. V, ed. L. Garlicki, Warsaw 2007.
• Sut P., Uwagi o sprawiedliwości społecznej jako realizowalnym prawnie celu państwa demokratycznego, “Gdańskie Studia Prawnicze” 2016, vol. XXXV.
• Tuleja P., Art. 2, [in:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, eds. M. Safjan, L. Bosek, Warsaw 2016.
• Tuleja P., Zasady konstytucyjne, [in:] Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, ed. P. Sarnecki, Warsaw 1997.
• Wilejczyk M., Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warsaw 2014.
• Wyrzykowski M., Zasada demokratycznego państwa prawnego, [in:] Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, ed. W. Sokolewicz, Warsaw 1998.
• Zieliński A., Wpływ praw człowieka na kodeks cywilny, [in:] Czterdzieści lat kodeksu cywilnego. Materiały z ogólnopolskiego zjazdu cywilistów w Rzeszowie (8-10 października 2004 r.), ed. M. Sawczuk, Warsaw 2006.
• Zieliński T., Klauzule generalne w demokratycznym państwie prawnym, “Studia Iuridica” 1992, vol. XXIII.
• Zieliński T., Klauzule generalne w nowym porządku konstytucyjnym, “Państwo i Prawo” 1997, No. 11-12.
• Ziembiński Z., O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin 1992.