Konstytucyjne podstawy zasady swobody umów w kontekście różnorodności podmiotów prawa prywatnego

Constitutional foundations of the principle of freedom of contract in the context of the diversity of private law entities

The Constitution of the Republic of Poland does not contain a provision that would directly shape the freedom of contract as a rule of law. However, this principle is so important in the private law system that its constitutional origin is beyond doubt. This article is an attempt to establish the foundations of the principle of freedom of contract under the Constitution of the Republic of Poland and to show whether these grounds differ from each other depending on the type of entities that freedom inhere. For this purpose, the views presented in the doctrine were analyzed using the qualitative method. This allowed the thesis that the legislator shapes the foundations of the principle of freedom of contract for natural persons more widely than for other types of private law entities. This, in turn, in the author’s opinion, leads to legal inequalities and allows shaping further-reaching restrictions on the principle of freedom of contract in relation to private law entities other than natural person

Konstytucja RP nie zawiera przepisu, który wprost kształtowałby swobodę umów jako zasadę prawa niemniej jednak jej konstytucyjne pochodzenie nie budzi wątpliwości. Niniejszy artykuł stanowi próbę ustalenia podstaw zasady swobody umów na gruncie Konstytucji RP oraz wykazania czy podstawy te różnią się od siebie w zależności od podmiotu, któremu ta swoboda przysługuje. W tym celu korzystając z jakościowej metody badań dokonano analizy występujących w doktrynie poglądów. Pozwoliło to na postawienie tezy, że prawodawca szerzej kształtuje podstawy zasady swobody umów dla osób fizycznych niż dla innych typów podmiotów prawa prywatnego. To z kolei zdaniem autora prowadzi do nierówności na gruncie prawa i pozwala na kształtowanie dalej idących ograniczeń zasady swobody umów w stosunku do podmiotów prawa prywatnego innych niż osoby fizyczne.

REFERENCES:

Literature:

• Bączyk K., Zasada swobody umów w prawie polskim, Toruń 2002. Banaszak B., Konstytucja RP, Komentarz, Warszawa 2012.
• Biernat S., Wasilewski K., Ustawa o działalności gospodarczej. Komentarz, Kraków 1997.
• Dybowski T., Ochrona prawa własności na tle konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa w orzecznictwie TK, [w:] Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia, red. F. Rymarz, A. Jankiewicz, Warszawa 2001.
• Garlicki L., Uwaga 5 do art. 31, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, red. L. Garlicki Warszawa 2003.
• Jabłoński M., S. Jarosz-Żukowska, Prawo konstytucyjne w formie pytań i odpowiedzi, Wrocław 2003.
• Jabłoński M., Wolności z art. 73 Konstytucji RP, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Jarosz-Żukowska S., Konstytucyjna zasada ochrony własności, Kraków 2003.
• Machnikowski P., [w:] Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego, t. 5, red. K. Osajda, Warszawa 2019.
• Machnikowski P., Komentarz do art. 3531 kodeksu cywilnego, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red: E. Gniewek, Warszawa 2019.
• Machnikowski P., Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005.
• Mill J.S., O wolności, Warszawa 1999. Pazdan M., [w:] Prawo Cywilne – część ogólna. System Prawa Cywilnego, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
• Pietrzykowski K., Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2002.
• Podkowik J., Wolność umów i jej ograniczenia w świetle konstytucji RP, Warszawa 2015.
• Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne część ogólna, Warszawa 2011.
• Radwański Z., Teoria umów, Warszawa 1977.
• Rajski J., Prawo o kontraktach w obrocie gospodarczym, Warszawa 2002.
• Safjan M. [w:] Prawo Cywilne – część ogólna. System Prawa Cywilnego, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
• Sajfian M., Bosek L., [w:] Konstytucja RP. Tom 1. Komentarz do art. 1–86, red: M. Sajfian, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Stelmachowski A., Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998.
• Szydło M., Wolność działalności gospodarczej jako prawo podstawowe, Bydgoszcz 2011.
• Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne zarys części ogólnej, Warszawa 2017.
• Zaradkiewicz K., Instytucjonalizacja wolności majątkowej koncepcja prawa podstawowego własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013.