Problematyka dopuszczalności transkrypcji aktu urodzenia dziecka rodziców jednopłciowych – uwagi na kanwie najnowszego orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego

Admissibility of transcription of birth certificate of a samesex parents’ child – remarks within the context of the most recent case-law of the Supreme Administrative Court

This paper is an attempt to critically analyze the jurisprudence of Poland’s Supreme Administrative Court on transcription of a foreign birth certificate of a child of same-sex parents and it aims to present a decisive scientific position on this major issue. The subject being discussed, requires the adoption of a systemic and functional perspective during the scrupulous exegesis of the legal text and a particular consideration should be given to the inclusion of the constitutional norms in the process of examining the admissibility of this type of transcription. Therefore, this article comprises dogmatic references to the constitutional concept of family, parenthood and the scope of legal protection guaranteed by the relevant normative contents (including those firmly axiologised), as well as a commentary on selected provisions from a sub-constitutional level. A comprehensive analysis of the issue of transcription of the present category of birth certificates, taking into account the various normative levels, has led to the conclusion that the Supreme Administrative Courts’ thesis – which is boiled down to the recognition that there is a basic principle (that underpin the operation of polish legal system) which absolutely precludes transcription of a foreign birth certificate where same-sex people are entered as childs’ parents – does not deserve approval. Contrary to the presented view of jurisprudence, such a ban – for various reasons mentioned in the text – cannot be derived from the Polish law system.

Niniejsza praca stanowi próbę krytycznej analizy orzecznictwa polskiego Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka rodziców jednopłciowych oraz ma na celu zaprezentowanie w tej istotnej kwestii zdecydowanego stanowiska naukowego. Omawiane zagadnienie wymaga przyjęcia optyki systemowej i funkcjonalnej przy skrupulatnej egzegezie tekstu prawnego oraz szczególnej dbałości o należyte uwzględnienie norm konstytucyjnych w procesie badania dopuszczalności tego rodzaju transkrypcji. Niniejszy artykuł obejmuje więc dogmatyczne odniesienia do konstytucyjnego pojęcia rodziny, rodzicielstwa oraz podmiotowego zakresu prawnowolnościowej ochrony relewantnej dla sprawy materii normatywnej (w tym silnie zaksjologizowanej), a także komentarz do przepisów z poziomu podkonstytucyjnego. Wszechstronna analiza problematyki transkrypcji omawianej kategorii aktów urodzenia, uwzględniająca różne poziomy normatywne, doprowadziła do konkluzji, iż teza Naczelnego Sądu Administracyjnego, sprowadzająca się do uznania, że istnieje podstawowa zasada porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej bezwzględnie wykluczająca transkrypcję zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodzice wpisane są osoby tej samej płci, nie zasługuje na aprobatę. Wbrew prezentowanemu poglądowi judykatury, takiego zakazu – z wielu wymienionych w tekście powodów – nie sposób jest wyprowadzić z systemu polskiego prawa.

REFERENCES:

Literature:

• Boć J., [w:] Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 r., red.
  J. Boć, Wrocław 1998.
• Borysiak W., Art. 18, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan,
  L. Bosek, Warszawa 2016.
• Czajkowska A., Art. 3, [w:] Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów, red. A. Czajkowska, Warszawa 2015.
• Drapalska-Grochowicz M., Kilka uwag na tle statusu prawnego rodzin z wyboru, „Studia
  Iuridica Toruniensia” 2018, nr 23.
• Florczak-Wątor M., Art. 47, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red.
  P. Tuleja, Warszawa 2019.
• Garlicki L., Art. 18, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Grzybowski T., O charakterze prawnym uchwał Naczelnego Sądu Administracyjnego i formach stosowania Konstytucji przez składy powiększone, [w:] Kontrola konstytucyjnoś-
  ci prawa a stosowanie prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, red. J. Królikowski, J. Podkowik,
  J. Sułkowski, Warszawa 2017.
• Huston C., Zillmann D., Bryant J., Media Influence, Public Policy, and the Family, [w:] Media, children, and the family: social scientific, psychodynamic, and clinical perspectives, red. D. Zillmann, J. Bryant, A.C. Huston, Nowy Jork 1994.
• Jędrejek G., Dowód z aktu stanu cywilnego w postępowaniu cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2012, nr 16.
• Łętowska E., Woleński J., Instytucjonalizacja związków partnerskich a Konstytucja RP
  z 1997 r., „Państwo i Prawo” 2013, nr 6.
• Mączyński A., Konstytucyjne podstawy prawa rodzinnego, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka,
  W. Wróbel, Warszawa 2012.
• Michałowska K., Niemajątkowe wartości życia rodzinnego w polskim prawie cywilnym,
  Warszawa 2017.
• Mostowik P., Problem rejestracji w polskich aktach urodzenia pochodzenia dziecka
  od „rodziców jednopłciowych” na tle orzecznictwa sądów administracyjnych w 2018 r.,
  Warszawa 2019.
• Mostowik P., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 października 2018 r. (sygn. akt II OSK 2552/16), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2019, nr 4 (85).
• Nowicka A., Art. 7, [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut,
  Warszawa 2017.
• Skoczylas A., Działalność uchwałodawcza Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2004.
• Strzebińczyk J., Glosa do wyroku SN z dnia 13 czerwca 2000 r., III CKN 260/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2001, nr 5.
• Tadla T.J., Glosa do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 i 30 października 2018 r. (sygn. akt: II OSK 1868/16, II OSK 1869/16, II OSK 1870/16, II OSK 2552/16),
  „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2019, nr 3 (84).
• Tuleja P., Art. 18, Art. 37, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red.
  P. Tuleja, Warszawa 2019.
• Wypych P., Charakter prawny transkrypcji aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą,
  „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003, z. 1.
• Zachariasiewicz M., Rozdz. III § 16. Klauzula porządku publicznego, [w:] System Prawa
  Prywatnego. Prawo prywatne międzynarodowe, t. 20 A, red. M. Pazdan, Warszawa 2014.
• Zachariasiewicz M., Art. 7, [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red.
  M. Pazdan, Warszawa 2018.
• Zachariasiewicz M., Transkrypcja aktów urodzenia dzieci par jednopłciowych, „Studia
  Prawno-Ekonomiczne” 2019, t. 111.