Dylematy wolności i ich prawne implikacje

Dilemmas of Freedom and their Legal Implications

Each legal institution begins from an idea, therefore a thought is primary in relation to the legal norm created by the legislator. This makes the analysis of this idea is significant and cannot be ignored. Freedom is one of the fundamental rights guaranteed by the contemporary constitutionalism. The article is an analysis of the philosophical and legal understanding of the concept of freedom and the ways of its transfer to the law. The author claims that the concept of freedom is a vague concept for a European lawyer, on the foundation of which it is difficult to build a legal system. On the one hand, this concept seems familiar and it is difficult to directly deny it, but its definition, and even more so, the adoption of the consequences associated with this definition is debatable.

Każda instytucja prawna zaczyna się od idei, zatem to pewna myśl jest pierwotna w stosunku do wytworzonej przez legislatora normy prawnej. To sprawia, że analiza owej idei jest poznawczo istotna i nie można jej lekceważyć. Wolność jest jednym z podstawowych praw gwarantowanych przez współczesny konstytucjonalizm. Artykuł jest analizą filozoficznoprawnego rozumienia pojęcia wolność i sposobów przenoszenia go na grunt prawa. Autor stawia tezę, że pojęcie wolności jest dla europejskiego prawnika pojęciem nieostrym, na fundamencie którego trudno zbudować system prawny. Z jednej strony pojęcie to wydaje się oswojone i trudno je bezpośrednio zanegować, ale jego zdefiniowanie a tym bardziej przyjęcie konsekwencji jakie się z ową definicją wiążą je

REFERENCES:

Literature:

• Banaszak B., Biśta J., Prawa i wolności jednostki w konstytucjach państw demokratycznych, [w:] Dylematy praw człowieka, red. T. Gardocka, J. Sobczak, Toruń 2008.
• Berlin I., Cztery eseje o wolności, tłum. H. Bartoszewicz, Warszawa 1994.
• Chruściak R., W. Osiatyński, Tworzenie konstytucji w Polsce w latach 1989–1997, Warszawa 2001.
• Czarnota A., Kryzys nauki prawa a edukacja prawnicza. O niekonieczności produkowania „użytecznych idiotów”, „Prawo i Więź” 2013, nr 2.
• Freeman M., Prawa człowieka, tłum. M. Ironia, Warszawa 2007.
• Garlicki L., Prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1998.
• Horkheimer M., Krytyka instrumentalnego rozumu, Warszawa 2007.
• Merkwa M., U źródeł idei praw człowieka. Kształtowanie prawnych i filozoficznych podstaw koncepcji praw człowieka, Lublin 2018.
• Mill J.S., O Wolności, [w:] Idem, Utylitaryzm. O wolności, tłum. A. Kurlandzka, Warszawa 1959.
• Podkowik J., Moralność publiczna jako przesłanka ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności, „Państwo i Prawo” 2019, nr 8.
• Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport końcowy z badań, red. K. Działocha, Warszawa 2006.
• Prawa człowieka. Dokumenty międzynarodowe, oprac. i przekł. B. Gronowska, T. Jasudowicz, C. Mik, Toruń 1993.
• Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Redelbach A., Natura praw człowieka. Strasburskie standardy ochrony, Toruń 2001.
• Skrzydło J., Wolność słowa w orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Toruń 2013.
• Szafrański A., Konstytucyjna wolność gospodarcza na tle historii idei i gospodarki, Warszawa 2018.
• Zajadło J., Godność jednostki w aktach międzynarodowej ochrony praw człowieka, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1989, z. 2.