Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej - refleksje w 100-lecie instytucji

President of the Republic of Poland – reflections on the 100th anniversary of the institution

The author presents the historical regulation of the President in the Polish constitutional law of the period 1918–1939. He shows the evolution and specific features of the institution, from the office of the Chief of State in years 1918–1922, through the limited regulation of the President in the Constitution of 1921 and its amendment of 1926, to the original concept of the head of state in the polish Constitution of 1935. The author notes the visible, sometimes negative impact of personal conditions on the regulations contained in the constitutions of the Second Republic, as well as the importance of Polish tradition for the process of creating and the content of the currently binding Constitution of 1997.

Autor prezentuje historyczne unormowanie Prezydenta w polskim prawie konstytucyjnym okresu 1918–1939. Ukazuje ewolucję i specyficzne cechy instytucji, od urzędu Naczelnika Państwa w latach 1918–1922, przez ograniczone unormowanie Prezydenta w Konstytucji z 1921 r. i jej nowelizacji z 1926 r., aż po oryginalną koncepcję głowy państwa w Konstytucji z 1935 r. Podkreśla zarówno widoczny, niekiedy negatywny wpływ uwarunkowań personalnych na unormowania konstytucyjne w II Rzeczypospolitej, jak też znaczenie polskiej tradycji dla procesu tworzenia i treści obecnie obowiązującej Konstytucji z 1997.

REFERENCES:

• Ajnenkiel A., Józef Piłsudski - Naczelnik Państwa (1918-1922), [w:] Prezydenci Polski, red. A. Ajnenkiel, Warszawa 1990.
• Ankieta Czasopisma Prawniczego i Ekonomicznego o Konstytucji z 17 marca 1921, red. Wł.L. Jaworski, Kraków 1924.
• Burda A., Konstytucja marcowa. Dokumenty naszej tradycji 1921, Lublin 1983.
• Ciświcki T., O Naczelniku Państwa i Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej, Poznań-Warszawa-Toruń 1922.
• Estreicher St. i in., Nasza Konstytucja, Kraków 1922.
• Józef Piłsudski, Pisma zbiorowe, red. K. Świtalski, Warszawa 1937, reprint Warszawa 1990.
• Komarnicki W., Polskie prawo polityczne. Geneza i system, Warszawa 1922.
• Paciorkowski St., Dwie Konstytucje: Wielka i mała z 3-go Maja 1791 r. i z 17-go Marca 1921 r., Poznań-Warszawa-Toruń 1922.
• Prawo konstytucyjne II Rzeczypospolitej, [w:] Synteza prawa polskiego 1918-1939, red. T. Guz et al., Warszawa 2013.