Komisje śledcze w Polsce międzywojennej

Committees of inquiry in interwar Poland (1919–1939)

Committees of inquiry are an important element of parliamentary oversight of the executive. In Poland, this institution also has a long tradition, although it was shaped twice over the course of a century from the beginning, under completely different system conditions. Our article aims to present the regulations and activities of such committees in the period – before and after the adoption of the 1921 Constitution. A closer look at the regulations and practice from the twenty-year period will allow for a better understanding of the regulation and functioning of the committees of inquiry provided for in Art. 111 of the Constitution of 1997, created – as its preamble declares – “in reference to the best traditions of the First and Second Polish Republic”.

Komisje śledcze stanowią istotny element kontroli sprawowanej nad władzą wykonawczą przez parlamentarzystów. W Polsce ta instytucja ma także długą tradycję, choć kształtowaną na przestrzeni stulecia dwukrotnie od początku, w zupełnie innych warunkach ustrojowych. Nasz artykuł ma za zadanie zaprezentowanie regulacji oraz działania takich komisji w okresie przed i po uchwaleniu Konstytucji z 1921 r. Przyjrzenie się regulacjom i praktyce z okresu dwudziestolecia pozwoli na lepsze zrozumienie uregulowania i funkcjonowania komisji śledczych przewidzianych w art. 111 Konstytucji z 1997 r., powstałej – jak deklaruje jej preambuła „w nawiązaniu do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej”.

REFERENCES:

• Ajnenkiel A., Historia sejmu polskiego, Warszawa 1984.
• Bagieńska-Masiota A., Sejmowa komisja śledcza w systemie politycznym Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2010.
• Banaszak B., Koncepcje komisji śledczych, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 5.
• Garlicki A., Po słowie do kłębka, „Polityka” z 8 października 2005 r.
• Madera A., Sejmowe komisje śledcze. Polskie tradycje i doświadczenia współczesne, Toruń 2011.
• Rozenberg O., Inquiries by Parliaments. The political use of a democratic right, Brussels 2020.
• Szymanek J., Parlament we francuskiej tradycji ustrojowej, „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 6.