Prawa człowieka w konstytucjach wybranych państw europejskich
- Institution: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
- ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5517-8605
- Year of publication: 2021
- Source: Show
- Pages: 359-374
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/ppk.2021.04.23
- PDF: ppk/62/ppk6223.pdf
Human rights in the constitutions of selected European countries
Nowadays human rights are an essential part of constitutional regulations in the European countries. The very first universal regulation based on the rights of every citizen, was The Declaration of the Rights of Man and of the Citizen set in 1789. Analysed constitutions of France, Belgium, Switzerland, Germany, Austria, Latvia, Bohemia, Slovakia and Poland point to the developments of rights of individuals through expanding these rights from the rights of the citizens to the rights of every person on the territory of a particular country. Obviously, the rights concerning exclusively the citizens of a particular country, like for example the right to vote, have still been maintained. A modern catalogue of rights and freedoms of individuals is abundant and expanded by, for example, the right to the constitutional complaint or the right to a clear environment. Nowadays the human rights standards are widely recognised though not always respected. This results from the legal and political practise, in which the scope of the rights of individuals is still being narrowed. One of the reasons are ideological and political changes in particular countries, which are being enforced with the development of civilisation and technology.
Prawa człowieka stanowią dzisiaj istotną część regulacji konstytucyjnych w państwach europejskich. Pierwszą powszechną regulacją, opartą na zasadzie praw przysługującej każdemu obywatelowi, była francuska Deklaracja praw człowieka i obywatela z 26 sierpnia 1789 r. Przeanalizowane konstytucje Francji, Belgii, Szwajcarii, Niemiec, Austrii, Łotwy, Czech, Słowacji oraz Polski wskazują na rozwój praw jednostek poprzez poszerzanie praw jednostek od praw przysługujących obywatelom na rzecz praw przysługujących każdej osobie przebywającej na obszarze danego państwa. Oczywiście zachowane zostały także te prawa, które ze swej istoty przysługują wyłącznie obywatelom, jak np. prawa wyborcze. Współczesny katalog praw i wolności jednostek jest szeroki i rozbudowywany np. o prawo do skargi konstytucyjnej, czy prawo do czystego środowiska. Standardy praw człowieka są obecnie powszechnie uznawane, aczkolwiek nie zawsze przestrzegane. Wynika to zarówno z praktyki polityczno-prawnej, w której przestrzeń praw jednostek ulega stałemu zawężeniu m.in. z powodu zmian ideologiczno-politycznych w poszczególnych państwach, jak i wymuszanych rozwojem cywilizacyjnym i technologicznym.
REFERENCES:
- Banaszak B., Sądownictwo konstytucyjne a ochrona praw obywatelskich. RFN, Austria, Szwajcaria, Wrocław 1990.
- Czarny P., Konstytucyjne podstawy prawnej regulacji stosunków prywatnoprawnych w Polsce (na tle koncepcji horyzontalnego oddziaływania praw konstytucyjnych oraz obowiązku ochrony tych praw przez państwo), [w:] Oddziaływanie współczesnych konstytucji na stosunki między podmiotami prywatnymi, red. M. Florczak-Wątor, Kraków 2015.
- Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014.
- Florczak-Wątor M., Oddziaływanie praw podstawowych na stosunki między podmiotami prywatnymi w Szwajcarii, [w:] Oddziaływanie współczesnych konstytucji na stosunki między podmiotami prywatnymi, red. M. Florczak-Wątor, Kraków 2015.
- Garlicki L., Uwagi do art. 30, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. III, red. L. Garlicki, Warszawa 2003.
- Grabowski R., Zasady zmiany Konstytucji V Republiki Francuskiej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2.
- Horyzontalne oddziaływanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, red. A. Młynarska-Sobaczewska, P. Radziewicz, „Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego” 2015, nr 56, Warszawa 2015.
- Jarosz-Żukowska S., Problem horyzontalnego stosowania norm konstytucyjnych dotyczących wolności i praw jednostki w świetle Konstytucji RP, [w:] Wolności i prawa jednost ki w Konstytucji RP, t. I, Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP, red. M. Jabłoński, Warszawa 2010.
- Konstytucja Belgii, Wstęp i tłum. W. Skrzydło, Warszawa 1996.
- Konstytucja Hiszpanii z 27 grudnia 1978, tłum. T. Mołdawa, Warszawa 1993.
- Konstytucja Republiki Włoskiej, tłum. i wstęp Z. Witkowski, Warszawa 2004.
- Kubas S., Constitutionalisation of Private Law in the United States of America, [w:] Oddziaływanie współczesnych konstytucji na stosunki między podmiotami prywatnymi, red. M. Florczak-Wątor, Kraków 2015.
- Łabno-Jabłońska A., Zasada bezpośredniego obowiązywania konstytucyjnych praw i wolności jednostki. Analiza prawnoporównawcza, [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997
- Masternak-Kubiak M., Prawo do równego traktowania, [w:] Prawo i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002, red. B. Banaszak i A. Preisner, Warszawa 2002.
- Piechowiak M., Pojęcie praw człowieka, [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
- Skwara B., Horyzontalny skutek praw i wolności jednostki w systemie Konstytucji RP, [w:] Dylematy praw człowieka, red. T. Gardocka, J. Sobczak, Toruń 2008.
- Skwara B., W obronie bezpośredniego horyzontalnego obowiązywania praw człowieka, „Przegląd Sejmowy” 2017, nr 1.
- Sułkowski J., Stosowanie praw podmiotowych w stosunkach horyzontalnych w Hiszpanii, [w:] Oddziaływanie współczesnych konstytucji na stosunki między podmiotami prywatnymi, red. M. Florczak-Wątor, Kraków 2015.
- Wiśniewski L., Zakres ochrony prawnej wolności człowieka i warunki jej dopuszczalnych ograniczeń w praktyce, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, red. L. Wiśniewski, Warszawa 2006.
- Wojtyczek K., Horyzontalny wymiar praw człowieka zagwarantowanych w Konstytucji RP, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1999, nr 2.
- Wróblewska I., Horyzontalne działanie praw podstawowych w Niemczech, [w:] Oddziaływanie współczesnych konstytucji na stosunki między podmiotami prywatnymi, red. M. Florczak-Wątor, Kraków 2015.
- Wróblewska I., Poziome działanie praw jednostki jako rozwiązanie ustrojowe, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 1.
state The constitutional rights of individuals Constitution civil rights human rights konstytucyjne prawa jednostek państwo konstytucja prawa obywatelskie prawa człowieka