Wolność działalności gospodarczej a pandemia COVID-19. Uwagi w kontekście konstytucyjnego zakazu naruszania istoty wolności i praw (art. 31 ust. 3 zd. 2 Konstytucji RP)

Freedom of business and the COVID-19 pandemic. Remarks in the context of the prohibition to violate the essence of rights and freedoms laid down in Article 31(3) of the Constitution of the Republic of Poland

Due to the COVID-19 pandemic, the years 2020–21 have seen a significant number of restrictions of constitutional rights and freedoms, including those concerning the freedom of business. It is a matter of dispute if such severe limitations are in line with Article 31(3) of the Constitution of the Republic of Poland which prohibits, between others, to violate the essence of rights and freedoms. From the author’s perspective there is a strong argument that the COVID-19 legislation aimed to limit the freedom of business for epidemical reasons is in fact contrary to the principle laid down in Article 31(3) of the Constitution.

Skutkiem pandemii COVID-19 w 2020 i 2021 r. było wprowadzenie przez ustawodawcę szeregu regulacji prawnych skutkujących ograniczeniem niektórych wolności i praw konstytucyjnych, w tym wolności działalności gospodarczej, o której mowa w art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ograniczenia te, przybierające niekiedy postać całkowitego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej danego rodzaju, budzą istotne wątpliwości natury konstytucyjnej. Dotyczą one nie tylko trybu ich wprowadzenia, ale również ich zgodności z konstytucyjnym zakazem naruszania istoty wolności i praw. Zdaniem autora, istnieje wiele argumentów przemawiających za tym, że ten ostatni zakaz – znajdujący swój normatywny wyraz w art. 31 ust. 3 zdanie 2 Konstytucji RP – został naruszony.

REFERENCES:

• Chmaj M., Ekspertyza prawna w przedmiocie: konstytucyjności przepisów ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Kancelaria Senatu, Opinie i ekspertyzy OE-286, Warszawa 2020.
• Florczak-Wątor M., Niekonstytucyjność ograniczeń praw i wolności jednostki wprowadzonych w związku z epidemią COVID-19 jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej państwa, „Państwo i Prawo” 2020, nr 12.
• Izdebski H., Opinia w przedmiocie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - z punktu widzenia wymagań wynikających z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, Kancelaria Senatu, Opinie i ekspertyzy OE-286, Warszawa 2020.
• Kazimierczuk M., Pojęcie, istota oraz źródło wolności i praw człowieka, „Studia Prawnoustrojowe” 2014, nr 26.
• Lenaerts K., Limits on Limitations: The Essence of Fundamental Rights in the EU, „German Law Journal” 2019, nr 20.
• Ławrynowicz-Mikłaszewicz M., Koncepcja istoty wolności i praw jednostki oraz aspekt formalny ich ograniczenia, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 20.
• Magdziarczyk M., Wolność działalności gospodarczej - od idei do zasady ustrojowej, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2018, nr 349.
• Niżnik-Mucha A., Zakaz naruszania istoty konstytucyjnych wolności i praw w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2014.
• Noorlander P., COVID and Free Speech. The impact of COVID-19 and ensuing measures on freedom of expression in Council of Europe member states, Council of Europe, Conference of Ministers responsible for Media & Information Society, Nikosia 2020.
• Pecyna M., Odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa za ograniczenia praw i wolności w czasie epidemii COVID-19, „Państwo i Prawo” 2020, nr 12.
• Sługocka M., Wolność działalności gospodarczej jako norma-zasada, w: Acta Erasmiana III. Prace prawnicze, red. P. Szymaniec, M. Sadowski, Wrocław 2012.
• Szydło M., [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz. Art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Szydło M., Wolność działalności gospodarczej jako prawo podstawowe, Bydgoszcz-Wrocław 2011.
• Thym D., Bornemann J., Schengen and Free Movement Law During the First Phase of the Covid-19 Pandemic: Of Symbolism, Law and Politics, „European Papers” 2020, vol. 5, No 3.
• Tridimas T., Gentile G., The Essence of Rights: An Unreliable Boundary?, „German Law Journal” 2019, nr 20.
• Winczorek P., Pandemia COVID-19 a dostęp do prawa. Polska na tle wyników badania międzynarodowego, „Państwo i Prawo” 2020, nr 12.
• Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Zakamycze 1999.