Członkostwo Polski w Unii Europejskiej jako przesłanka możliwych zmian w Konstytucji RP

Poland’s membership in the European Union as a premise for possible changes to the Constitution of the Republic of Poland

The analysis addresses the problem of the extent to which the consequences of Poland’s membership in the European Union should be reflected in the Constitution of the Republic of Poland. The Polish Basic Law, in Art. 90, anticipated Poland’s membership in the EU. However, despite the attempts made, it was not possible – apart from the constitutionalization of the European Arrest Warrant – to introduce changes to the constitution resulting from EU membership. There are a number of regulatory gaps that deserve to be filled even if it is not possible to reach an agreement at the level of 2/3 of the support in the Sejm on the issue of a comprehensive „European clause”. The jurisprudence of the Constitutional Tribunal should not replace the constitution-maker. It is necessary for the constitution to fulfill its legal, political and educational function.

W analizie podjęty jest problem, w jakim zakresie konsekwencje członkostwa Polski w Unii Europejskiej powinny być odzwierciedlone w Konstytucji RP. Polska ustawa zasadnicza, w art. 90, antycypowała członkostwo RP w UE. Pomimo jednak podejmowanych prób, nie udało się – poza konstytucjonalizacją Europejskiego Nakazu Aresztowania – dokonać zmian w konstytucji, wynikających z członkostwa w UE. Występuje tu szereg luk regulacyjnych, które zasługują na wypełnienie nawet wówczas, gdyby nie udało się osiągnąć porozumienia na poziomie 2/3 poparcia w Sejmie w kwestii kompleksowej „klauzuli europejskiej”. Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego nie powinna zastępować ustrojodawcy. Jest to niezbędne, by konstytucja mogła realizować założoną funkcję prawną, a także polityczną i wychowawczą.

REFERENCES:

• Balicki R., Funkcja europejska Sejmu RP, Wrocław 2019.
• Balicki R., Rozdział europejski w polskiej Konstytucji - rzecz o niezrealizowanym kompromisie konstytucyjnym z 2011 r., [w:] Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkowskich, red. S. Dudzik, N. Półtorak, Warszawa 2013.
• Bałaban A., Ankieta konstytucyjna, [w:] Potentia non est nisi da bonum. Księga jubileuszowa dedykowana Procesowi Zbigniewowi Witkowskiemu, red. M. Serowaniec, A. Bień-Kacała, A. Kustra-Rogatka, Toruń 2018.
• Barcz J., Akt integracyjny Polski z Unią Europejską w świetle Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1998, nr 4.
• Barcz J., Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a konstytucja z 1997 r., [w:] Czy zmieniać konstytucję? Ustrojowo-konstytucyjne aspekty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, red. J. Barcz, Warszawa 2002.
• Barcz J., Konstytucyjne uwarunkowania członkostwa Polski w Unii Europejskiej, [w:] Prawne aspekty członkostwa Polski w Unii Europejskiej, red. J. Barcz, Warszawa 2011.
• Barcz J., Ocena „klauzuli integracyjnej” w Konstytucji RP w świetle badań porównawczych, [w:] Prawo obce w doktrynie prawa polskiego. Polska komparatystyka prawa, red. A. Wudarski, Warszawa-Frankfurt nad Odrą 2016.
• Barcz J., Rozdział unijny w Konstytucji RP. Krytyczna analiza projektu sejmowej Komisji Nadzwyczajnej, [w:] Piętnaście lat Konstytucji RP z 1997 roku. Inspiracje, uregulowania, trwałość, red. J. Kuciński, Warszawa 2012.
• Biernat S., Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na polskie sądy, „Przegląd Sądowy” 2001, nr 11-12.
• Chybalski P., Analiza porównawcza konstytucji państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie podstaw członkostwa tych państw w Unii, Warszawa 2010.
• Działocha K., Podstawy prawne integracji Polski z Unią Europejską w pracach nad nową Konstytucją, „Państwo i Prawo” 1996, z. 4-5.
• Galster J. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wobec postępów integracji europejskiej. Diagnoza stanu europeizacji ustawy zasadniczej, [w:] Dziesięć lat Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, red. E. Gdulewicz, H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2007.
• Galster J., Witkowski Z., Akcesja Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Konsekwencje dla sądownictwa, [w:] Sądy i trybunały w Konstytucji i w praktyce, red. W. Skrzydło, Warszawa 2005.
• Grzeszczak R., Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na Sejm i Senat RP, [w:] Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Traktat akcesyjny i jego skutki, red. S. Biernat, S. Dudzik, M. Niedźwiedź, Kraków 2003.
• Grzybowski M., Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w dobie integracji europejskiej, „Państwo i Prawo” 2008, nr 8.
• Jaskiernia J., Akcesja do Unii Europejskiej a konstytucyjny system stanowienia prawa, [w:] Akcesja do Unii Europejskiej a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, red. H. Zięba-Załucka, M. Kijowski, Rzeszów 2002.
• Jaskiernia J., Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a problem nowelizacji Konstytucji RP, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2004.
• Jaskiernia J., Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a problem nowelizacji Konstytucji RP, Warszawa 2004.
• Jaskiernia J., Europeizacja sądownictwa w Polsce, [w:] Europeizacja: Mechanizmy, wymiary, efekty, red. A. Pacześniak, R. Riedel, Toruń 2010.
• Jaskiernia J., Prawnokonstytucyjny kontekst akcesji Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, [w:] Prawo wyborcze Rzeczypospolitej Polskiej i problemy akcesji Polski do Unii Europejskiej, red. A. Sylwestrzak (i in.), Olsztyn 2003.
• Jaskiernia J., Projekt klauzuli integracyjnej do Konstytucji RP, „Państwo i Prawo”, 2011, z. 1.
• Jaskiernia J., Wpływ integracji z Unią Europejską na funkcję ustawodawczą Sejmu RP, „Studia Prawnicze” 2006, z. 3
• Kłos M., Konstytucjonalizacja podstaw członkostwa Polski w Unii Europejskiej - metody i zakres, Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji AJD w Częstochowie, 2016, nr 2.
• Kustra A., „Euronowelizacja” w projektach ustaw o zmianie Konstytucji RP. Próba oceny, „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 3.
• Kustra A., Przepisy i normy integracyjne w konstytucjach wybranych państw członkowskich Unii Europejskiej, Toruń 2009.
• Mojak R., Konstytucyjne podstawy integracji Polski z Unią Europejską (zarys problematyki), w: Konstytucyjny ustrój państwa. Księga jubileuszowa Profesora Wiesława Skrzydły, UMCS, Lublin 2000.
• Orłowski W., Skrzydło W., O potrzebie i możliwościach stworzenia „rozdziału europejskiego” w Konstytucji RP z 1997 r., [w:] Konstytucjonalizm polski. Refleksje z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin i 45-lecia pracy naukowej Profesora Andrzeja Szmyta, red. A. Gajda, K. Grajewski, A. Rytel-Warzocha, P. Uziębło, M.M. Wiszowaty, Gdańsk 2020.
• Orłowski W., Zmiany w konstytucjach związane z członkostwem w Unii Europejskiej, Kraków-Rzeszów-Zamość 2011.
• Pawełczyk M., Europejski rozdział Xa w Konstytucji RP, „Rozprawy z Zakresu Nauk Prawnych” 2012, nr 3.
• Popławska E., Zmiany konstytucji a integracja europejska. Czy nowelizacje konstytucji są oczywiście konieczne?, [w:] Stosowanie prawa międzynarodowego i wspólnotowego w wewnętrznym porządku prawnym Francji i Polski, red. M. Granat, Warszawa 2007.
• Szymanek J., „Funkcja europejska” Sejmu i Senatu jako ustrojowy efekt członkostwa w Unii Europejskiej, [w:] Polska w Unii Europejskiej. XLVI Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego. Wierzba, 3-5 czerwca 2004 r., red. M. Kruk, J. Wawrzyniak, Kraków 2005.
• Szymanek J., O potrzebie euro-nowelizacji Konstytucji RP, „Studia Prawnicze” 2010, nr 1.
• Tereszkiewicz F., Europeizacja polskiego prawa konstytucyjnego, [w:] Dwie dekady Konstytucji RP - doświadczenia i wyzwania, red. M. Haczkowska, H. Duszko-Jakimko, Opole 2018.
• Wojtyczek K., Europeizacja Konstytucji V Republiki Francuskiej, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 6.
• Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe oraz prawo Unii Europejskiej a konstytucyjny system źródeł prawa, [w:] Otwarcie konstytucji na prawo międzynarodowe i procesy integracyjne, red. K. Wójtowicz, Warszawa 2006.
• Zmiany w Konstytucji RP dotyczące członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Dokumenty z prac zespołu naukowego powołanego przez Marszałka Sejmu RP, Warszawa 2010.