Mowa nienawiści w stosunku do mniejszości rasowych, narodowych i etnicznych jako granica wolności wypowiedzi. Uwagi na tle wybranych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Hate speech in relation to racial, national and ethnic minorities as the limitation of freedom of expression. Notes on the example of selected judgments of the European Court of Human Rights

Hate speech in relation to racial, national and ethnic minorities is a common matter, appearing more and more frequently in public space and taking different forms depending on its brutality. There is a very thin line between hate speech and freedom of expression. Confronted with the wider freedom of speech and expression, hate speech requires taking some critical steps by both domestic and international authorities. The European Court of Human Rights, while examining the complaints concerning violations of the freedom of expression, verifies whether its limitations have certain grounds in the applicable law. The past jurisprudence of the Court clearly indicates when freedom of speech ends and hate speech begins, especially when offensive content is formulated in the mass media, e.g., on the Internet.

Mowa nienawiści w stosunku do mniejszości rasowych, narodowych i etnicznych jest zjawiskiem powszechnym, coraz częściej występującym w przestrzeni publicznej i przybierającym różne formy, w zależności od stopnia jej nasilenia. Między mową nienawiści a wolnością wypowiedzi i wyrażania opinii i poglądów istnieje bardzo cienka granica. W konfrontacji z szeroko rozumianą wolnością wypowiedzi i wyrażania swoich poglądów mowa nienawiści wymaga podejmowania zdecydowanych kroków zarówno przez organy krajowe, jak i międzynarodowe. Europejski Trybunał Praw Człowieka badając skargi o naruszenie wolności wypowiedzi bada, czy jej ograniczenia znalazły podstawy w obowiązującym prawie. Dotychczasowe orzecznictwo Trybunału daje jasne wskazówki co do tego, kiedy kończy się wolność wyrażania opinii, a zaczyna mowa nienawiści zwłaszcza, gdy obraźliwe treści są formułowane w środkach masowego przekazu, np. w Internecie.

REFERENCES:

• Bychawska-Siniarska D., Ochrona prawa do wolności wyrażania opinii na mocy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Strasburg 2018.
• Bychawska-Siniarska D., Rola Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w kształtowaniu standardów ochrony wolności słowa w Polsce, „Europejski Przegląd Sądowy”, luty 2017.
• Gliszczyńska-Grabias A., Międzynarodowoprawne standardy wolności słowa a mowa nienawiści, [w:] Mowa nienawiści w Internecie: jak z nią walczyć? Materiały z konferencji Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Zakładu Praw Człowieka WPiA UW i Zakładu Praw Człowieka Wydziału Politologii UMCS w dniu 29 października 2012, red. D. Bychawska-Siniarska, D. Głowacka, Warszawa 2013.
• Kamiński I.C., Europejski Trybunał Praw Człowieka w roku 2014: czy to jeszcze ten sam trybunał? „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2015, nr 6.
• Mojski W., Konstytucyjna ochrona wolności wypowiedzi w Polsce, Lublin 2014.
• Nowicki M.A., Europejska Konwencja Praw Człowieka. Przegląd orzecznictwa, „Palestra” 1999, nr 5-6.
• Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, wyd. 7, Warszawa 2017.
• Pawlicki J., Auschwitz to takie piwo. Kraj. Albo chleb, „Gazeta Wyborcza”, 11 marca 2009.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2007.
• Sobczak J., Swoboda wypowiedzi w orzecznictwie Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, cz. II, „Ius Novum” 2007, nr 4.
• Wąsek-Wiaderek M., Przegląd orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach polskich dotyczących wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych (za lata 2008-2009), „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2009, nr 3-4.
• Mowa nienawiści a wolność słowa. Aspekty prawne i społeczne, red. R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, A. Bodnar, A. Gliszczyńska- Grabias, Warszawa 2010.