Kilka uwag o ustawowej marginalizacji samorządu sędziowskiego w kontekście jego istoty (na przykładzie sądów powszechnych)

A few remarks on statutory marginalization of judicial self-government in the context of its essence (on the example of common courts)

The judicial self-government (general assemblies of court judges) make an important role as it is one of the elements that guarantee the independence of judges and the independence of courts. The article discusses the essence of judicial self-government in common courts and the statutory limitation of the role of this institution in recent years. The direction of these changes should be assessed critically, because in the current legal state the statutory competences of the judicial self-government have been excessively narrowed. This is accompanied by the restrictive practice of the functioning of local governments in some courts, confirmed by the actions of the presidents of these courts. This legal and factual situation seems to confirm the assumptions about the intention to exclude judicial self-governments from participation in cases concerning judges. Nevertheless, it is the Constitution that grants and guarantees judicial self-governments (also of other professions) to represent them and to supervise the proper performance of the profession within the limits of the public interest and for its protection.

Samorząd sędziowski (zgromadzenia ogólne sędziów danego sądu) winien pełnić istotną rolę, gdyż jest jednym z elementów gwarantujących niezawisłość sędziów i niezależność sądów. Artykuł traktuje o istocie samorządu sędziowskiego w sądach powszechnych oraz ustawowym ograniczeniu roli tej instytucji w ostatnich latach. Kierunek tych nowelizacji należy ocenić krytycznie, ponieważ w obecnym stanie prawnym ustawowe kompetencje samorządu sędziowskiego zostały nadmiernie zwężone. Towarzyszy temu restrykcyjna praktyka funkcjonowania samorządów w niektórych sądach, utwierdzona działaniami prezesów tych sądów. Taki stan prawny i faktyczny zdaje się potwierdzać przypuszczenia o zamiarze wyłączenia samorządów sędziowskich z udziału w sprawach dotyczących sędziów. Niemniej, to Konstytucja przyznaje i gwarantuje samorządom (także sędziowskim) sprawowanie pieczy nad prawidłowym wykonywaniem zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

REFERENCES:

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Banaszak B., Uwagi o zgodności z Konstytucją znowelizowanego prawa o ustroju sądów powszechnych, „Przegląd Sejmowy” 2012, nr 5.
• Górski A., Sądy powszechne, [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych, red. A Górski, Warszawa 2013.
• Ereciński T., Wprowadzenie, [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych, Warszawa 2008.
• Husak Z., Zasada decentralizacji władzy publicznej, [w:] Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, red. D. Dudek, Warszawa 2009.
• Kostyk B., Konstytucyjna rola samorządu sędziów, „Iustitia” 2011, nr 2.
• Łabno A., Konsekwencje odmowy lub odroczenia opiniowania kandydatów na stanowiska sędziowskie przez zgromadzenie sędziowskie lub kolegium sądu, ze szczególnym uwzględnieniem ważności przedstawienia w takiej sytuacji kandydatur przez prezesa właściwego sądu Krajowej Radzie Sądownictwa (opinia), „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 5.
• Mohyluk M., Prawo o ustroju sądów powszechnych w pracach Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczypospolitej, Białystok 2004.
• Niewiński K., Ministerstwo Sprawiedliwości wobec sędziowskich postulatów samorządowych w latach 1980-1981, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2016, t. XIV, z. 2.
• Sarnecki P., Pojęcie zawodu zaufania publicznego (art. 17 ust. 1 Konstytucji) na przykładzie adwokatury, [w:] Konstytucja. Wybory. Parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, red. L. Garlicki, Warszawa 2000.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 17, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. IV, red. L. Garlicki, Warszawa 2005.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 17, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, Wstęp, art. 1-29, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Szydło M., Komentarz do art. 17, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1-83, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Zakamycze 2003.
• Wróbel A., Wybrane zagadnienia samorządu sędziowskiego (na przykładzie samorządu sędziów Sądu Najwyższego), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2006, nr 3.