Gospodarstwo rodzinne jako podstawa ustroju rolnego państwa a dziedziczenie gospodarstw rolnych. Założenia konstytucyjne a ustawodawstwo

The family farm as the basis of the state’s agricultural system and the inheritance of agricultural estates. Constitutional foundations and legislation

The article concerns the relationship between two constitutionally protected titles – the family farm and the right of succession. The notion of the family farm was analysed and the restrictions to its protection which the right of succession is subjected to were traced. The thesis that there are no valid provisions effectively reconciling these constitutional values was verified. Attention was drawn both to the historical regulation and the current law on the subject matter.

Artykuł dotyczy relacji dwóch konstytucyjnie chronionych instytucji – gospodarstwa rodzinnego i prawa dziedziczenia. Przeanalizowano pojęcie gospodarstwa rodzinnego i prześledzono ograniczenia, jakim w celu jego ochrony poddane zostało prawo dziedziczenia. Zweryfikowano tezę o braku w obowiązującym ustawodawstwie przepisów skutecznie godzących ze sobą te konstytucyjne wartości. Zwrócono uwagę zarówno na regulację historyczną, jak i aktualnie obowiązujące prawo w przedmiotowym zakresie.

REFERENCES:

• Bieluk J., Nowe zasady dziedziczenia gospodarstw rolnych po nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2016, t. XIV.
• Bieluk J., Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa 2019.
• Blajer P., Definicja i status rolnika indywidualnego w świetle nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2012, t. X.
• Budzinkowski R., Czynniki rozwoju prawa rolnego, [w:] Polskie prawo rolne u progu Unii Europejskej, red. S. Prutis, Białystok 1998.
• Czerwińska-Koral K., Pojęcie nieruchomości rolnej jako wyznacznik zasad obrotu nieruchomościami rolnymi, „Rejent” 2016, nr 6.
• Domańska A., Konstytucyjne podstawy ustroju gospodarczego Polski, Warszawa 2001.
• Janowska N., Konstytucyjne uwarunkowania ustroju rolnego w Polsce, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2019, nr 1(47).
• Jeżyńska B., Podstawy prawne wsparcia i ochrony rodzinnych gospodarstw rolnych w ramach polityki strukturalnej UE oraz interwencjonizmu państwowego, [w:] Ekonomiczne i prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego, red. M. Podstawka, Warszawa 2015.
• Jeżyńska B., Pastuszko R., Konstytucyjne wytyczne w zakresie ochrony gospodarstwa rodzinnego w nowych założeniach prawa obrotu nieruchomościami rolnymi, Opinie i Ekspertyzy Biuro Analiz i Dokumentacji Senatu RP, OE - 224, grudzień 2014.
• Kurowska T., Ochrona gospodarstwa rodzinnego - uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Studia Iuridica Agraria” 2009, t. VIII.
• Lichorowicz A., Prawne pojęcie gospodarstwa rodzinnego w ustawodawstwie unijnym, krajów Europy zachodniej oraz w polskim ustawodawstwie rolnym, [w:] Ekonomiczne i prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego, red. M. Podstawka, Warszawa 2015.
• Litwiniuk P., Umocowanie zasad prawa rolnego w Konstytucji RP, „Studia Iuridica Agraria” 2013, t. XI.
• Łobos-Kotowska D., Stańko M., Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa 2020.
• Marciniuk K., Rodzinne gospodarstwa rolne w systemie prawnym obrotu gruntami i nieruchomościami, zagospodarowania przestrzennego oraz dziedziczenia, [w:] Ekonomiczne i prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego, red. M. Podstawka, Warszawa 2015.
• Niedośpiał M., Dziedziczenie gospodarstw rolnych przez osoby trwale niezdolne do pracy, „Rejent” 1992, nr 12.
• Niedośpiał M., Dziedziczenie testamentowe gospodarstw rolnych na podstawie kwalifikacji rolnych, „Rejent” 1993, nr 1.
• Oleszko A., Uznanie rodzinnego gospodarstwa rolnego jako konstytucyjnej podstawy polskiego ustroju rolnego (uwagi do Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r.), „Rejent” 1997, nr 5.
• Oleszko A., Znaczenie rodzinnego gospodarstwa rolnego jako podstawy polskiego ustroju rolnego dla ustawodawstwa oraz orzecznictwa w sprawach rolnych (uwagi w świetle projektu Konstytucji RP), Annales UMCS 1997, seria G, vol. XLIV.
• Sarnecki P., Idee przewodnie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Sejmowy” 1997, nr 5.
• Stefańska K., Pojęcie gospodarstwa rodzinnego w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2005, t. V.
• Szponar-Seroka J., Prawo dziedziczenia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin 2019.
• Szponar-Seroka J., Zasada ochrony własności w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2017, nr 4(38).
• Szymańska M., Znaczenie własności rolniczej w kształtowaniu ustroju rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2011, t. IX.
• Truszkiewicz Z., Dziedziczenie gospodarstw rolnych przed nowelizacją ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z 2016 r., „Rejent” 2017, nr 12.
• Truszkiewicz Z., Dziedziczenie i dział spadku rolnego po nowelizacji z 2016 r. ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, „Rejent” 2018, nr 1.