Prawo do godnej przyszłości oraz prawo do życia w czystym powietrzu w świetle wartości i zasad konstytucyjnych

Right to a future consistent with human dignity and right to clean air in light of constitutional values and rules

This article is concerned with the right to a future consistent with human dignity and the right to clean air. Environmental protection is one of the constituents of ecological security. Actions taken to ensure ecological security and protection of natural environment are multidimensional in character. They pertain to not only the duties of public authority but they also strongly affect the area of rights and liberties of an individual. The right to environment of adequate quality is a fundamental human right. Public authorities should strive to improve the present state of the environment and direct its subsequent development such that current as well as future generations can lead a dignified life. The right to clean air ought to be interpreted as a personal right resulting from constitutional values and rules.

W artykule poruszona została kwestia prawa do godnej przyszłości i prawa do czystego środowiska. Ochrona środowiska jest jednym z elementów bezpieczeństwa ekologicznego. Działania służące zapewnieniu bezpieczeństwa ekologicznego oraz ochronie środowiska naturalnego mają charakter wielowymiarowy. Dotyczą nie tylko obowiązków władz publicznych, ale również silnie oddziałują na sferę praw i wolności jednostki. Prawo człowieka do środowiska o odpowiedniej jakości jest podstawowym prawem człowieka. Władze publiczne powinny dążyć do poprawy aktualnego stanu środowiska i programować jego dalszy rozwój tak, aby obecne i przyszłe pokolenia mogły wieść godne życie. Prawo do czystego powietrza należałoby interpretować jako dobro osobiste człowieka wynikające z wartości i zasad konstytucyjnych.

REFERENCES:

• Behenke M., Zanieczyszczenie środowiska jako naruszenie prawa do prywatności - refleksje na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, [w:] Prawa człowieka a ochrona środowiska - wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadoski, Toruń 2018.
• Bojar-Fijałkowski T., Równe prawo do środowiska należytej jakości w założeniach sprawiedliwości ekologicznej, [w:] Prawa człowieka a ochrona środowiska - wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadoski, Toruń 2018.
• Fascynujące ścieżki filozofii prawa 2, red. J. Zajadło, K. Zeidler, Warszawa 2021.
• Habuda A., Nawiązanie do sprawiedliwości ekologicznej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego z zakresu ochrony środowiska, [w:] Sprawiedliwość ekologiczna w prawie i praktyce, red. T. Bojar-Fijałkowski, Gdańsk 2016.
• Hull Z., Podstawowe pytania współczesnej filozofii ekologii (ekofilozofii), [w:] Filozofia wobec XXI wieku, red. L. Gawor, Lublin 2004.
• Jasudowicz T., Prawa człowieka a ochrona środowiska w ujęciu Europejskiego Komitetu Praw Socjalnych, [w:] Prawa człowieka a ochrona środowiska - wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadoski, Toruń 2018.
• Kiełczewski D., Aksjologiczne podstawy polityki ochrony środowiska, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego” 2009, nr 23.
• Kiełczewski D., O pojęciu trwałego rozwoju, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2003, nr 1.
• Kierzkowska J.S., Prawo do powietrza wolnego od zanieczyszczeń z „niskiej emisji”, [w:] Prawa człowieka a ochrona środowiska - wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadoski, Toruń 2018.
• Korzeniowski P., Bezpieczeństwo ekologiczne jako instytucja prawna ochrony środowiska, Łódź 2012.
• Korzeniowski P., Koncepcja normatywna przeciwdziałania zanieczyszczeniu, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2015, nr 1.
• Nyka M., Partycypacyjne prawa w ochronie środowiska jako element podejścia eko-systemowego do ochrony środowiska Morza Bałtyckiego, [w:] Prawa człowieka a ochrona środowiska - wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadoski, Toruń 2018.
• Prawa człowieka a ochrona środowiska - wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadoski, Toruń 2018.
• Skolimowski H., Ocalić Ziemię. Świt filozofii ekologicznej, Warszawa 1991.
• Skowroński A., Zrównoważony rozwój perspektywą postępu cywilizacyjnego, „Problemy Ekorozwoju” 2006, t. 1, nr 2.
• Tyburski W., Kierunki i stanowiska etyki środowiskowej, [w:] Filozofia wobec XXI wieku, red. L. Gawor, Lublin 2004.
• Współczesne bezpieczeństwo ekologiczne, red. M. Kubiak, M. Lipińska-Rzeszutek, Warszawa-Siedlce 2017.