The Constitutional Status of the Amicable Judiciary (Arbitration) and the Right to a Trial in the Context of the Concept of “Administration of Justice” in the Constitution of the Republic of Poland of 1997. Selected Aspects of the Definition and Doctrine

The study discusses amicable dispute resolution in the light of the constitutional principle of the right to a trial and the constitutional concept of the “administration of justice”. In the paper, the author outlines the definitions and doctrinal approaches present in the ongoing debate in the Polish literature on the status of forms of amicable dispute resolution in the Constitution of the Republic of Poland of 1997. De lege ferenda, the author considers it practical and socially justified to amend the Constitution of the Republic of Poland by explicitly specifying the place of arbitration dispute resolution in the hierarchical system of the Basic Law, hence, as the principle of the right to a trial in its broad meaning, i.e., as the right to an effective means of dispute resolution, as well as by defining relevant relations with the conceptual scope of the “administration of justice”.

Konstytucyjne umocowanie sądownictwa polubownego (arbitrażowego) a prawo do sądu w kontekście pojęcia „wymiar sprawiedliwości” w Konstytucji RP z 1997 r. Wybrane aspekty definicyjno-doktrynalne

Przedmiotowe opracowanie stanowi próbę odniesienia się do zjawiska polubownego rozwiązywania sporów w świetle konstytucyjnej zasady prawa do sądu oraz konstytucyjnego ujmowania pojęcia „wymiaru sprawiedliwości”. W pracy autor przedstawia aspekty definicyjne oraz ujęcia doktrynalne w toczącej się w literaturze polskiej debacie nad umocowaniem form polubownego rozwiązywania sporów w Konstytucji RP z 1997 r. De lege ferenda autor uznaje za praktyczne i społecznie zasadną zmianę Konstytucji RP precyzującą wprost miejsce polubownego rozwiązywania sporów w systematyce ustawy zasadniczej jako urzeczywistnienie szeroko rozumianej zasady prawa do sądu - tj. jako prawa do efektywnego środka zakończenia sporu jak również określającą w tym względzie relacje z zakresem pojęciowym „wymiaru sprawiedliwości”.

REFERENCES:

• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warsaw 1999.
• Błaszczak Ł., Ludwik M., Sądownictwo polubowne (arbitraż), Warsaw 2007.
• Błaszczak Ł., Nadzór sądu powszechnego nad działalnością sądu polubownego (cz. II), “Przegląd Prawa Sądowego” 2006, No. 4.
• Comella V.F., The Constitution of Arbitration, Cambridge 2021.
• Ereciński T., Cześć Piąta. Sąd polubowny (arbitrażowy). Kodeks postępowania cywilnego: Komentarz. vol. V, ed. T. Ereciński, Warsaw 2009.
• Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warsaw 2008.
• Field I., Judicial mediation and Ch III of the Commonwealth Constitution, [in:] https://pure.bond.edu.au/ws/portalfiles/portal/18370621/JUDICIAL_MEDIATION_AND_CH_III_OF_THE.pdf
• Garlicki L., Art. 175, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, vol. 4, ed. L. Garlicki, Warsaw 2005.
• Górecki D., Polskie prawo konstytucyjne, Warsaw 2009.
• Kaczmarczyk K., Rozdział V: Wymiar sprawiedliwości, [in:] System organów państwowych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ed. H. Zięba-Załucka, Warsaw 2005.
• Klafkowski Z., Rosienkiewicz A., Państwowy Arbitraż Gospodarczy. Komentarz, Warsaw 1978.
• Litewski W., Słownik Encyklopedyczny Prawa Rzymskiego, Kraków 1998.
• Morawski L., Proces sądowy a instytucje alternatywne (na przykładzie sporów cywilnych), “Państwo i Prawo” 1993, No. 1, p. 22.
• Morek R., Mediacja i arbitraż. Komentarz, Warsaw 2006.
• Piasecki K., Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, Tom III, Cześć Piąta. Sąd polubowny (arbitrażowy), Warsaw 2007.
• Romanowski M., Znaczenie niezależności i bezstronności arbitra w postępowaniu arbitrażowym w świetle konstytucyjnego prawa do sądu, [in:] Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, eds. J. Okolski, A. Całus., M. Pazdan, S. Sołtysiński, T. Wardyński, S. Włodyka, Warsaw 2010.
• Rutledge P.B., Arbitration and the Constitution, Cambridge 2012.
• Sarnecki P., Prawo konstytucyjne, Warsaw 2008.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Komentarz, Kraków 1998.
• Szczepanowska-Kozłowska K., Prawo do skutecznego środka prawnego i bezstronnego sądu - art. 47 Karty Praw Podstawowych w relacjach horyzontalnych - kilka uwag w związku z wyrokiem TSUE w sprawach połączonych C-585/18; C-624/18; C-625/18, “Palestra” 2020, No. 5.
• Szumański A., Pojęcie arbitrażu handlowego, [in:] Arbitraż Handlowy Tom 8 System Prawa Handlowego, ed. A. Szumański, 2nd edition, Warsaw 2015.
• Tynel A., Międzynarodowy Arbitraż Handlowy w krajach Europy Środkowej, Warsaw 1999.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warsaw 2000.
• Wiśniewski A.W., Charakter prawny instytucji arbitrażu w świetle nowelizacji polskiego prawa arbitrażowego, “ADR. Arbitraż i Mediacja” 2008, No. 2.
• Wiśniewski A.W., Międzynarodowy arbitraż handlowy w Polsce. Status prawny arbitrażu i arbitrów, Warsaw 2011.
• Wójcik M.P., Cześć Piąta. Sąd polubowny (arbitrażowy), [in:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, ed. A. Jakubecki, Warsaw 2008.
• Zienkiewicz A., Studium mediacji. Od teorii ku praktyce, Warsaw 2007.