The Constitutional Protection of Life and Medically Assisted Procreation

The subject of analysis is the legal protection of life, which is covered by Art. 38 of the Constitution and its impact on the regulation of medically assisted procreation - its admissibility and scope. The subjective side of the right to the protection of life and its possible limitations has been shown in order to be able to answer the question of whether the protection of Art. 38 of the Constitution covers in vitro embryos, what kind of protection it is and what activities on in vitro embryos are permissible in the light of the law. In this context, the article’s thesis is that the Act on Infertility Treatment is a consensus, an attempt to reconcile the supporters of the subject and object concept of the protection of the life of in vitro embryos, which is expressed in a number of its provisions. However, it serves the protection of life “in general” - it includes provisions also guaranteeing the protection of the life of persons (donors and recipients) undergoing various actions within the framework of medically assisted procreation procedures.

Konstytucyjna ochrona życia a medycznie wspomagana prokreacja

Przedmiot analizy stanowi prawna ochrona życia, której dotyczy art. 38 Konstytucji RP oraz jej wpływ na regulację problematyki medycznie wspomaganej prokreacji - jej dopuszczalności oraz zakresu. Ukazano więc stronę podmiotową prawa do ochrony życia oraz jego ewentualne ograniczenia, by móc udzielić odpowiedzi na pytanie, czy ochroną z art. 38 Konstytucji RP objęte są zarodki in vitro, jaka jest to ochrona oraz jakie w konsekwencji czynności na zarodkach in vitro w świetle prawa są dopuszczalne. W tym kontekście teza artykułu przedstawia się następująco: ustawa o leczeniu niepłodności jest konsensusem, próbą pogodzenia zwolenników podmiotowej oraz przedmiotowej koncepcji ochrony życia zarodków in vitro, co znajduje wyraz w szeregu jej przepisów. Służy jednak ochronie życia „w ogólności” - obejmuje bowiem postanowienia gwarantujące także ochronę życia osób (dawców oraz biorczyń) poddających się różnym czynnościom w ramach procedur medycznie wspomaganej prokreacji.

REFERENCES:

• Banaszak B., Art. 38, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, 2nd. ed., Warsaw 2012,
• Bosek L., Dylematy bioetyczne a konstytucyjna gwarancja życia ludzkiego, “Pressje (17). Stawka większa niż życie” 2009.
• Bosek L., Modele regulacyjne wspomaganej prokreacji w świetle standardów konstytucyjnych, [in:] Współczesne wyzwania bioetyczne, eds. L. Bosek, M. Królikowski, Warsaw 2010.
• Bosek L., Opinia prawna dotycząca pytania, czy sprecyzowanie „od momentu poczęcia do naturalnej śmierci” obejmie ochronę życia ludzkiego powstającego ex utero oraz ochronę przeciwko interwencji w genomie ludzkim zmierzającej do osiągniecia zmian genetycznych, [in:] Konstytucyjna formuła ochrony życia. Druk sejmowy nr 993, 3/2007.
• Bosek L., Opinia prawna odnosząca się do zmian w polskim ustawodawstwie zwykłym, które są niezbędne dla zapewnienia ochrony godności i podstawowych praw istoty ludzkiej w okresie prenatalnym w sferze zastosowań biologii i medycyny wyznaczanej przez standardy międzynarodowe, [in:] Konstytucyjna formuła ochrony życia. Druk sejmowy nr 993, 3/2007.
• Bosek L., W sprawie poselskich poprawek do projektu nowelizacji art. 38 oraz projektu nowego art. 236a Konstytucji RP, “Przegląd Sejmowy” 2007, No. 3.
• Bosek L., W sprawie projektu nowelizacji art. 30 i art. 38 Konstytucji i zgodności z Konstytucją RP projektu ustawy z dnia 30 mara 2004 r. o świadomym rodzicielstwie, “Przegląd Sejmowy” 2007, No. 3.
• Grabowski R., Norma z art. 38 Konstytucji z 1997 r. jako konstytucyjna zasada prawa, “Studia Prawnicze” 2006, No. 2 (168).
• Grabowski R., Prawo do ochrony życia w polskim prawie konstytucyjnym, Rzeszów 2006.
• Haberko J., Ustawa o leczeniu niepłodności. Komentarz, Warsaw 2015.
• Niżnik-Mucha A., Prawna regulacja medycznie wspomaganej prokreacji w Polsce i wybranych państwach europejskich, Kraków 2016.
• Piechowiak M., Konstytucyjna ochrona życia. O próbie nowelizacji Konstytucji RP, [in:] Dziecko. Studium interdyscyplinarne, eds. E. Sowińska, E. Szczurko, T. Guz, P. Marzec, Lublin 2008.
• Piechowiak M., Wokół konstytucyjnej ochrony życia. Próba oceny propozycji nowelizacji Konstytucji RP, “Przegląd Sejmowy” 2010, No. 1.
• Safjan M., Metody rozwiązywania dylematów bioetyk, [in:] Wyzwania dla państwa prawa, Warsaw 2007.
• Sarnecki P., Art. 38, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz, vol. 2, eds. L. Garlicki, M. Zubik, Warsaw 2016.
• Sroka T., Art. 38 Konstytucji, [in:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, eds. M. Safjan, L. Bosek, Warsaw 2016.
• Syska M., Medyczne oświadczenia pro futuro na tle prawnoporównawczym, Warsaw 2013.
• Zielińska E., Opinia prawna o poselskim projekcie zmiany (art. 38) Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk sejmowy nr 993), [in:] Konstytucyjna formuła ochrony życia. Druk sejmowy nr 993, 3/2007.
• Zubik M., Ochrona prawna początku życia człowieka w rozwiązaniach międzynarodowych i konstytucyjnych w Europie, “Przegląd Sejmowy” 2007, No. 3.