The Constitutional Right to Education and the Cultural and Social Conditions of Tutoring in Poland

The right to education is at the heart of the notion of cultural rights, established in basic laws and international treaties. Meanwhile, outside the official educational system, the phenomenon of tutoring is becoming an increasingly influential factor contributing to the deepening of inequalities in access to education. This article presents the results of research carried out using the survey method - auditorium questionnaire, on the total population of the first-year students of first-cycle programme and long-cycle Master’s programme at the University of Rzeszów. The aim of the article was to indicate the cultural and social factors that determine the use of private tutoring by the surveyed students. The University of Rzeszów is the largest public institution of higher education in south-eastern Poland. The research provided interesting conclusions for the discussion on the development of informal education in the form of additional paid lessons and their impact on the formal education system in Poland.

Konstytucyjne prawo do nauki a kulturowe i społeczne uwarunkowania pobierania korepetycji w Polsce

Prawo do nauki znajduje się w samym centrum problematyki praw kulturalnych, zapisanych w ustawach zasadniczych, jak i umowach międzynarodowych. Poza oficjalnym systemem edukacyjnym funkcjonuje tymczasem jego nieformalny nurt - korepetycje, stanowiące coraz mocniej oddziaływujący czynnik, który przyczynia się do pogłębiania nierówności w dostępie do edukacji. Artykuł prezentuje wyniki badań zrealizowanych za pomocą metody sondażowej - ankiety audytoryjnej, na całościowej populacji studentów pierwszego roku Uniwersytetu Rzeszowskiego studiów I stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich. Celem artykułu było wskazanie kulturowych i społecznych czynników warunkujących korzystania z korepetycji przez badanych studentów. Uniwersytet Rzeszowski jest największą publiczną uczelnią wyższą w południowo-wschodniej części Polski. Badania dostarczyły interesujących wniosków do dyskusji dotyczącej rozwoju nieformalnego szkolnictwa w postaci, dodatkowych płatnych lekcji oraz ich wpływu na formalny system edukacji funkcjonujący w Polsce.

REFERENCES:

• Bray M., Korepetycje. Cień rzucany przez szkoły, Warsaw 2012.
• Bray M., The shadow education system: Private tutoring and its implications for planners, Paris 1999.
• Dang H.H., Rogers F.H., The Growing Phenomenon of Private Tutoring: Does it Deepen Human Capital, Widen Inequalities, or Waste Resources? “The World Bank research observer” 2008, vol. 23, No. 2 (Fall 2008), http://dx.doi.org/10.1093/wbro/lkn004.
• Długosz P., Korepetycje maturzystów pogranicza w latach 2008-2011, “Kultura i Edukacja” 2012, No. 2 (88).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, eds. L. Garlicki, M. Zubik, Warsaw 2016.
• Jarosz-Żukowska S., Żukowski Ł., Prawo do nauki i jego gwarancje, [in:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, ed. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
• Kierznowski Ł., Historia prawa do nauki w polskich konstytucjach, “Miscellanea Historico-Iuridica” 2017, T. XVI, No. 2, DOI: 10.15290/mhi.2017.16.02.09.
• Konstytucja RP. Komentarz, eds. M. Safjan, L. Bosek, t. I, Warsaw 2016.
• Kozak M., Prawo dziecka do edukacji. Założenia pedagogiczno prawne i bariery realizacyjne, Warsaw 2013.
• Madalińska-Michalak J., Korepetycje a jakość kształcenia w publicznych liceach ogólnokształcących w Łodzi, “Studia Dydaktyczne” 2014, No. 26.
• Mikosz J., Prawo do nauki, [in:] Prawa człowieka. Model prawny, ed. R. Wieruszewski, Wrocław-Kraków-Warsaw 1991.
• Putkiewicz E., Korepetycje - szara strefa edukacji, “Instytut Spraw Publicznych, Analizy i opinie” 2005, No. 56 (12).
• Sadura P., Raport Fundacji Amicus Europae: Szkoła i nierówności społeczne. Diagnoza zjawiska i propozycja progresywnej polityki edukacyjnej w Polsce, Warsaw 2012.
• Silova I., Private tutoring in Eastern Europe and Central Asia: policy choices and implications, “Compare” 2010, vol. 40, No. 3.
• Szewczyk-Jarocka M., Nowacka A., Korepetycje - współczesny problem szarej strefy edukacji szkolnictwa średniego w Polsce, Płock 2012.