Wpływ zmian w systemie wyborczym w 2018 r. na pozycję polityczną partii prezydenckich w gminach powyżej 20.000 mieszkańców

Impact of Changes in the Electoral System in 2018 on the Political Position of Presidential Parties in Municipalities over 20,000 Inhabitants

The aim of the paper is to assess the impact of changes introduced in 2018 to the electoral system used in elections of the councils of municipals over 20,000 inhabitants on the political position of the parties backing selected mayors and presidents of cities. This research perspective is justified by the special role of these groups resulting from the system of the commune, in particular the method of election and irrevocability of the executive, that is forced to try to gain control over the decision-making process in the council. The study used the Shapley-Shubik strength index as that reflects the actual strength of a political party in a collegiate body better than the number of seats or participation in a mandate set. The results of the survey confirmed that the analyzed change weakened the position of the presidential parties in most of the analyzed aspects.

Celem artykułu jest ocena wpływu wprowadzonych w 2018 r. zmian systemu wyborczego stosowanego w wyborach do rad gmin powyżej 20.000 mieszkańców na pozycję polityczną ugrupowań stanowiących zaplecze wybranych wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Tę perspektywę badawczą uzasadnia szczególna rola tych ugrupowań wynikająca z ustroju gminy, w szczególności trybu wyboru i nieodwołalności organu wykonawczego, który jest zmuszony do podjęcia próby zapewnienia sobie kontroli nad procesem decyzyjnym w radzie. W badaniu posłużono się indeksem siły Shapleya-Shubika, jako wskaźnikiem w lepszy sposób obrazującym faktyczną siłę ugrupowania politycznego w organie kolegialnym niż stosowana zazwyczaj liczba mandatów lub udział w zbiorze mandatów. Wyniki badania potwierdziły, że badana zmiana doprowadziła do osłabienia pozycji partii prezydenckich względem większości badanych aspektów.

REFERENCES:

• Bożykowski M., Jasiński M., Struktura cząstkowej jednolitości graczy a ich znaczenie w zgromadzeniu. Hybrydowe indeksy siły, „Decyzje” 2014, nr 2.
• Czapiewski T., Miszczuk R., Wpływ zmian polskiego prawa wyborczego w 2018 roku na proces przygotowania i przeprowadzenia wyborów, „Acta Iuris Stetinensis” 2019, nr 3.
• Flis J., Stolicki D., JOW-y w gminach: lokalne partie władzy a nowe reguły rywalizacji, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017, nr 3.
• Galicki J., Wybrane aspekty rywalizacji wyborczej w wyborach do organów samorządu terytorialnego, „Studia Wyborcze” 2010, nr 17.
• Gendźwiłł A., O partyjności i bezpartyjności demokracji lokalnej, „Studia Polityczne” 2010, nr 26.
• Gendźwiłł A., Żółtak T., Skutki wprowadzenia okręgów jednomandatowych w wyborach lokalnych, „Studia Regionalne i Lokalne” 2016, nr 3.
• Gendźwiłł A., Żółtak T., Ile partii w samorządzie? Partie sejmowe i listy lokalne w wyborach władz gmin w latach 2002-2018, „Studia Regionalne i Lokalne” 2020, nr 2.
• Haman J., Wybory samorządowe 2018. Raport z obserwacji, http://obserwatoriumdemokracji.pl/wp-content/uploads/2019/01/Wybory-samorzadowe-2018-Raport-z-badania.pdf.
• Hermeliński W., Aktualne problemy prawa wyborczego przed wyborami do jednostek samorządu terytorialnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2018, nr 4.
• Jasiński M., Czy zawsze większy jest silniejszy, czyli jak zmierzyć siłę uczestników zgromadzeń decyzyjnych, „Studia Socjologiczne” 2000, nr 1-2.
• Jasiński M., Przestrzeń ideologiczna oparta na politycznych faktach, „Decyzje” 2012, nr 17.
• Kliber P., Wprowadzenie do teorii gier, Poznań 2015.
• Klonowski M., Onasz M., Skutki zmian w systemie wyborczym organów jednostek samorządu terytorialnego wynikających z ustawy z 11 stycznia 2018 r., Athenaeum 2021, vol. 69, doi.org/10.15804/athena.2021.69.09.
• Klonowski M., Onasz M., Wybrane zmiany w systemie wyborczym organów jednostek samorządu terytorialnego wynikające z ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych - wstępna ocena, „Studia Regionalne i Lokalne” 2018, nr 2.
• Mazurkiewicz M., Mercik J., Modified Shapley-Shubik Power Index for Parliamentary Coalitions, „Badania Operacyjne i Decyzje” 2005, nr 2.
• Michalak B., Ocena funkcjonalności zmian wprowadzonych do Kodeksu wyborczego w 2018 roku w świetle doświadczeń wyborów samorządowych, „Studia Wyborcze” 2019, nr 28.
• Michalak B., Zmiana przepisów Kodeksu wyborczego przed wyborami samorządowymi 2018, „Athenaeum” 2018, nr 58.
• Nosarzewski A., Formowanie się koalicji w Sejmie RP: badanie z wykorzystaniem zmodyfikowanego indeksu siły Shapleya-Shubika oraz koncepcji odległości ideologicznej, „Przegląd Ekonomizno-Społeczny” 2016, nr 2.
• Rakowska-Trela A., Nowelizacja samorządowego prawa wyborczego z 2018 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2018, nr 4.
• Rakowska-Trela A., Zasada demokratycznego państwa prawnego a zmiany w prawie wyborczym, „Studia Wyborcze” 2018, nr 25.
• Rulka M., Na temat zgodności projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk nr 2001) - w części zmieniającej przepisy kodeksu wyborczego - z europejskimi standardami wyborczymi, „Przegląd Sejmowy” 2018, nr 1.
• Shapley L.S., Shubik M., A Method for Evaluating the Distribution of Power in a Committee System, „The American Political Science Review” 1954, vol. 48.
• Sokala, A., Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej, „Studia Wyborcze” 2018, nr 25.
• Stec A., Szwałek G., Jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach do Senatu RP (20112019) - problem wagi głosu, „Przegląd Sejmowy” 2021, nr 2.
• Wasil J., Kuć-Czajkowska K.A., Sidor M, Koabitacja na poziomie gminnym w Polsce, Warszawa 2018.