O koncepcji klauzuli zaporowej w wyborach do rad gmin

On the Concept of the Electoral Treshold in Elections to Municipal Councils

The barrier clause is an institution of special importance in the context of the proportional system. The aim of this article is to present and evaluate the course of parliamentary work accompanying the transformation of the concept of the prohibition clause in the elections to municipal councils in 1990–2018. The research carried out on the basis of the formal-dogmatic method allows us to assume that the position of the dominant political forces on the application and level of the election threshold in local elections was characterized by considerable variability, showing connections with the lack of a clearly crystallized view on the shape of the electoral system in the strict sense of the organs constituting the basic level of local government.

Klauzula zaporowa stanowi instytucję o szczególnej doniosłości w ramach systemu proporcjonalnego. Ustanowienie progu wyborczego musi zostać poprzedzone wnikliwą analizą jego potencjalnych skutków na ostateczne wyniki wyborów, uwzględniającą z jednej strony potrzebę zapobieżenia nadmiernej dyferencjacji politycznej wyłanianego organu, z drugiej zaś konieczność zachowania istoty zasady proporcjonalności. Celem niniejszego artykułu uczyniono przybliżenie i ocenę przebiegu prac parlamentarnych towarzyszących przekształceniom koncepcji klauzuli zaporowej w wyborach do rad gmin w latach 1990-2018. Przeprowadzone w oparciu o metodę formalno-dogmatyczną badania pozwalają przyjąć, iż stanowisko dominujących sił politycznych w sprawie stosowania i poziomu progu wyborczego w wyborach lokalnych cechowała znaczna zmienność, wykazująca związki z brakiem jasno wykrystalizowanego poglądu na kształt systemu wyborczego sensu stricto do organów stanowiących podstawowego stopnia samorządu.

REFERENCES:

• Antoszewski A., Herbut R., Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, Wrocław 1997.
• Banaszak B., Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 1993 r., „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 4.
• Banaszak B., Zalety i wady wyborczego systemu proporcjonalnego, Toruń 2008.
• Buczkowski J., Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej, Lublin 1998.
• Chmaj M., Zasady polskiego prawa wyborczego, [w:] M. Chmaj, W. Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2015.
• Gebethner S., Wybory do Sejmu i do Senatu. Komentarz do ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2001.
• Jarentowski M., Opinia z dnia 3 sierpnia w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy o zmianie ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (druk 818).
• Michalak B., Klauzula zaporowa, [w:] B. Michalak, A. Sokala, P. Uziębło, Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Warszawa 2013.
• Michalak B. (Dys)proporcjonalność polskich wyborów samorządowych, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 4.
• Nohlen D., Prawo wyborcze i system wyborczy. O teorii systemów wyborczych, Warszawa 2004.
• Rakowski M., Blokowanie list w wyborach samorządowych - nowelizacja ordynacji samorządowej i jej skutki na przykładzie wyborów do rad miast wojewódzkich, „Studia Wyborcze” 2007, nr 3.
• Regulski J., Opinia z dnia 3 sierpnia 2006 r. dotycząca poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (druk nr 818).
• Rulka M., Progi wyborcze - analiza prawnoporównawcza, „Studia Wyborcze” 2008, nr 8.
• Sarnecki P., Opinia z dnia 2 sierpnia 2006 r. w sprawie zgodności z Konstytucją projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (druk nr 818).
• Skotnicki K., Opinia prawna z dnia 2 sierpnia 2006r. o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (druk nr 818).
• Skrzydło W., Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 r., Kraków 1998.
• Sokół W., Geneza i ewolucja systemów wyborczych w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Lublin 2007.
• Urbaniak K., Zasada proporcjonalności w wyborach do rad gmin, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2018, nr 4.
• Wojtasik W., Funkcje wyborów w III Rzeczypospolitej. Teoria i praktyka, Katowice 2012.
• Żukowski A., Systemy wyborcze, Olsztyn 1999.
• Żukowski A., System wyborczy do Sejmu i Senatu RP, Warszawa 2004.