Wpływ samorządów prawniczych na regulacje dostępu do pomocy prawnej w latach 2014-2020

Pressure of the Law Associations in the Process of Law-Making on the Rules of Access to Legal Services in Poland in 2014-2020

The article attempts to assess the lobbying activity of the Polish law associations. The study sought to identify the scale and method of their possible impact on the legislation. The convergence of the public and private interests was assessed in the field of law on legal services and legal aid as enacted in 2014-2020. It was assumed that these interests would be contradictory, which turned out to be false in half of the cases examined. On the other hand, the assumption about the influence of the law associations on the new legislation on legal services was positively verified. The hypothesis stating that their influence is considerable was refuted, as most of the analyzed acts were in line primarily with the common good, and less so with the interests of lawyers. The involvement in the lobbying of the law associations, as well as its effectiveness, turned out to be moderate. In half of the cases, wider access to legal services was associated with a reduction in the privileges of lawyers.

W artykule podjęto próbę oceny aktywności lobbingowej samorządów prawniczych w Polsce. Celem badania była identyfikacja skali i sposobu ich ewentualnego wpływu na powstające prawo. Biorąc za przedmiot regulacje dotyczące dostępu do prawa, tj. obszar, którego korzystnym dla siebie ukształtowaniem mogłyby być one zainteresowane, poddano analizie treść uchwalonych w latach 2014-2020 ustaw tego dotyczących pod kątem ich zbieżności z interesem publicznym i prywatnym prawników. Założono, że interesy te będą ze sobą sprzeczne, co okazało się w połowie przypadków nieprawdą. Pozytywnie natomiast zweryfikowano przypuszczenie o wpływie korporacji prawniczych na powstające przepisy dotyczące dostępu do pomocy prawnej. Negatywnie zweryfikowano hipotezę o dużej skali ich oddziaływania, gdyż zdecydowana większość poddanych analizie ustaw odpowiadała przede wszystkim dobru wspólnemu, a nie interesowi prawników. Zaangażowanie w lobbing samorządów, jak też jego skuteczność były umiarkowane. W połowie przypadków szerszy dostęp do pomocy prawnej wiązał się z ograniczeniem przywilejów prawników.

REFERENCES:

• Abel R.L., Lawyers in Society: The Common Law World, Berkeley 1988.
• Bialowolski P., Weziak-Bialowolska D., What Does It Take to Be a Good Lawyer? The Underpinnings of Success in a Rapidly Growing Legal Market, „Sustainability” 2021, t. 13, nr 11.
• Białowolski P., Masior M., Deregulation, quality and access - The case of legal professionals in Poland, „Social Policy & Administration” 2021, t. 55, nr 7.
• Graniszewski L., Reprezentowanie interesów grupowych w Polsce, Warszawa 2015.
• Halliday T.C., Preface, [w:] Lawyers and the Rise of Western Political Liberalism: Europe and North America from the Eighteenth to Twentieth Centuries, red. T.C. Halliday, L. Karpik, New York 1997.
• Hałub-Kowalczyk O., Nieodpłatna pomoc prawna jako element prawa do sądu w polskim porządku prawnym, [w:] Identyfikacja treści prawa do sądu: wybrane zagadnienia, Wrocław 2019.
• Kuczma P., Działalność lobbingowa korporacji prawniczych i ich członków, „Palestra” 2014, t. 673-674, nr 1-2.
• Larson M.S., The rise of professionalism: monopolies of competence and sheltered markets, New Brunswick 2013.
• Lewandowski M., Problematyka bezpłatnej pomocy prawnej w RP na tle prawa do sądu, „Monitor Prawniczy” 2009, t. 17, nr 21.
• Mijal P., Nieodpłatna pomoc prawna jako realizacja prawa do sądu, „Edukacja Prawnicza” 2012, nr 12.
• Rola grup interesów w procesie stanowienia prawa w Polsce, red. K. Rybiński, Warszawa 2012.
• Sommerlad H., Some Reflections on the Relationship between Citizenship, Access to Justice, and the Reform of Legal Aid, „Journal of Law and Society” 2004, vol. 31, nr 3.
• Stigler G.J., The Theory of Economic Regulation, „The Bell Journal of Economics and Management Science” 1971, vol. 2, nr 1.
• Szydło M., Komentarz do art. 17, [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bose, Warszawa 2016.
• Winczorek J., Dostęp do prawa: ujęcie socjologiczne, Warszawa 2019.