Konstytucyjne prawo obywatela RP do opieki dyplomatycznej i konsularnej – kilka uwag na tle art. 36 Ustawy Zasadniczej

Constitutional right of a Polish citizen for diplomatic and consular protection – a few remarks in the light of art. 36 of the Polish Constitution

The Constitution of the Republic of Poland provides for Polish citizens the right to diplomatic and consular protection, which may be implemented during their stay abroad. The article draws attention to the need to interpret the provision of the Constitution of the Republic of Poland, taking into account the regulations of international law. It also formulates the thesis that the current international relations of a political or economic nature have a significant influence on the manner of applying the discussed law. The rest of the article discusses the subject matter of art. 36 of the Constitution of the Republic of Poland and associates the right to care abroad with the institution of citizenship. The issues of the so-called abandonment of the citizen and the possibility of taking care of people who do not have Polish citizenship. The last part of the study is devoted to the issue of the content of the right to care. Attention was drawn to the indefinability of the concepts of diplomatic care and consular protection. What is also important there is the practical aspect, consisting in the virtually unlimited right of the state to represent its citizen abroad.

Konstytucyjne prawo obywatela RP do opieki dyplomatycznej i konsularnej – kilka uwag na tle art. 36 Ustawy Zasadniczej

Konstytucja RP przewiduje dla polskich obywateli prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej, które może być realizowane podczas ich pobytu za granicą. Artykuł zwraca uwagę na potrzebę interpretacji przepisu Konstytucji RP przy uwzględnieniu regulacji prawa międzynarodowego. Formułuje również tezę, że na sposób stosowania omawianego uprawnienia istotny wpływ mają bieżące stosunki międzynarodowe, w tym relacje o charakterze politycznym lub gospodarczym. Dalsza część artykułu zawiera omówienie kwestii zakresu podmiotowego art. 36 Konstytucji RP i wiąże prawo do opieki poza granicami kraju z instytucją obywatelstwa. Poruszane są również kwestie tzw. porzucenia obywatela oraz możliwości objęcia opieką osób, które nie posiadają polskiego obywatelstwa. Ostatnia część opracowania poświęcona jest zagadnieniu treści prawa do opieki. Zwrócono uwagę na niedefiniowalność pojęć „opieki dyplomatycznej” oraz „opieki konsularnej”. Istotny jest tu również aspekt praktyczny, polegający na właściwie nieograniczonym prawie państwa do reprezentacji swojego obywatela za granicą.

REFERENCES:

Literature:

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Boć J., [w:] Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, red. J. Boć, Wrocław 1998.
• Complak K., Normy pierwszego rozdziału konstytucji RP, Wrocław 2007.
• Emanuel S.L., Constitutional Law, New York 2013.
• Gawłowicz I., Warto zmieniać Konstytucję? Kilka uwag na tle art. 36 Konstytucji RP z 1997 r., [w:] Wokół Konstytucji i zdrowego rozsądku. Prace dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Smolińskiemu, red. J. Ciapała, A Rost, Szczecin-Jarocin 2011.
• Jabłoński M., Obywatelstwo RP i obywatelstwo UE na płaszczyźnie realizacji podstawowych obowiązków jednostki, [w:] Współczesne koncepcje ochrony wolności i praw podstawowych, red. A. Bator, M. Jabłoński, M. Maciejewski, K. Wójtowicz, Wrocław 2013.
• Kędzia Z., Prawo do opieki ze strony państwa podczas pobytu obywatela za granicą, [w:] Prawa człowieka. Model prawny, red. R. Wieruszewski, Wrocław 1991.
• Kremer A., Opieka dyplomatyczna i konsularna nad turystą – wybrane aspekty, [w:] Turystyka a prawo. Aktualne problemy legislacyjne i konstrukcyjne, red. P. Cybula, J. Raciborski, Sucha Beskidzka–Kraków 2008.
• Kubuj K., [w:] Konstytucja RP. Komentarz, t. I, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Kuczma P., Prawa człowieka w zarysie, Polkowice 2012.
• Mielnik B., Zasada poszanowania obywatelstwa polskiego i zapewnienia opieki obywatelowi przebywającemu poza granicami kraju, [w:] Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP, red. M. Jabłoński, Warszawa 2010.
• Popiuk-Rysińska I., Uczestnicy stosunków międzynarodowych, ich interesy i oddziaływania, [w:] Stosunki międzynarodowe w XXI wieku. Księga jubileuszowa z okazji 30-lecia Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, red. E. Haliżak, Warszawa 2006.
• Pudzianowska D., O istocie instytucji prawnej obywatelstwa, „Studia Biura Analiz Sejmowych” 2015, nr 4.
• Pudzianowska D., Obywatelstwo w procesie zmian, Warszawa 2013.
• Rychlik J., Opieka konsularna po wejściu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, [w:] Polska w Unii Europejskiej (XLVI Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Wierzba 3–5 czerwca 2004), Kraków 2005.
• Sandorski J., Obywatelstwo polskie a członkostwo Polski w Unii Europejskiej, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, red. L. Wiśniewski, Warszawa 2006.
• Sandorski J., Opieka dyplomatyczna a międzynarodowa ochrona praw człowieka, Poznań 2006.
• Sutor J., Prawo dyplomatyczne i konsularne, Warszawa 2010.
• Wiśniewski L., Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, [w:] Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Raport wstępny, red. K. Działocha, Warszawa 2004.
• Zbaraszewska A., Dylematy międzynarodowej odpowiedzialności państw, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2007, nr 1.
• Zięba-Załucka H., Problematyka obywatelstwa a prawa obywatelskie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2001, nr 1.