Polish April Constitution of 1935 and Constitution of the Fifth Republic of France of 1958. Apparent Affinity

A large number of authors, both academics and novelists, contend that there is an affinity between the Polish April Constitution of 1935 and that of the Fifth Republic of France. In their view, such an affinity results from the dominant political position of the president, his powers and general consolidation of the executive power2. Another reason for such an assertion is a similar model of leadership adopted by Piłsudski and de Gaulle. Some authors even assert that “Polish Constitution was an inspiration for the constitutional thought of general de Gaulle”3. Special attention should be paid to the different axiology of the two constitutions, including rigidity of the April Constitution provisions, designed exclusively for the presidential system, and distrust of the Polish constitutional thought in direct democracy. Different leadership models adopted by Piłsudski and de Gaulle also contributed to the general disparities between Polish and French fundamental statutes discussed in this paper.

Konstytucja kwietniowa z 1935 r. i Konstytucja V Republiki Francuskiej z 1958 r. Widoczne powinowactwo

Wielu autorów, zarówno naukowców, jak i powieściopisarzy, twierdzi, że istnieje podobieństwo między Konstytucją kwietniową Polski z 1935 r. a Konstytucją V Republiki Francuskiej. Ich zdaniem takie powinowactwo wynika z dominującej pozycji politycznej prezydenta, jego uprawnień i ogólnej konsolidacji władzy wykonawczej. Innym powodem takiego twierdzenia jest podobny model przywództwa przyjęty przez Piłsudskiego i de Gaulle’a. Niektórzy autorzy twierdzą nawet, że „polska konstytucja była inspiracją dla konstytucyjnej myśli generała de Gaulle’a”. Szczególną uwagę należy zwrócić na inną aksjologię obu konstytucji, w tym sztywność postanowień Konstytucji kwietniowej, przeznaczonych wyłącznie dla systemu prezydenckiego, oraz brak zaufania do polskiej myśli konstytucyjnej w demokracji bezpośredniej. Różne modele przywództwa przyjęte przez Piłsudskiego i de Gaulle’a również przyczyniły się do ogólnych rozbieżności między podstawowymi ustawami Polski i Francji analizowanymi w niniejszym artykule.

REFERENCES:

Literature:

• Ajnenkiel A., Spór o model parlamentaryzmu polskiego do r. 1926, Warsaw 1972.
• Bobrzyński J., O reformę ustroju, “Nasza przyszłość” 1931, vol. 7.
• Bobrzyński M., O potrzebie „silnego rządu” w Polsce, Warsaw 2001.
• Car S., Podoski B., Główne wytyczne nowej konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Warsaw 1935.
• Czapski J., De Gaulle, “Kultura” 1970, No. 12.
• Dubanowicz, E. Rewizja konstytucji, Poznań 1926.
• Dubanowicz E., Nauka obywatelska, London 1943.
• Estreicher S., Odpowiedź na ankietę Marszałka Sejmu, “Nowe Państwo” 1931, vol. 3.
• Estreicher S., Suwerenność Sejmu czy suwerenność narodu, [in:] O Konstytucji i polityce II
  Rzeczpospolitej, introduction and selcction byA. Wołek, Warsaw 2001.
• Giedroyc J., Autobiografia na cztery ręce, Warsaw 2006.
• Górecki D., Pozycja ustrojowa Prezydenta i rządu w ustawie zasadniczej z 23 kwietnia
  1935 r., Łódź, 1992.
• Gwiżdż A., O Trybunale Konstytucyjnym w II RP, [in:] Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania.
  Księga pamiątkowa ku czci profesor Janiny Zakrzewskiej, Warsaw 1996.
• Izdebski H., Les idées constitutionnelles du général de Gaulle et l’Europe d’aujourd’hui,
  „Espoir” 1992, No. 85.
• Janasz T., Państwo Francuskie 1940–44, Warsaw 1977.
• Jaworski W. L., Projekt konstytucji, Cracov 1928.
• Jellinek G., Deklaracja praw człowieka i obywatela, transl. Z. Libkund-Lubodzicka, Warsaw
  1905.
• Kawalec K., Wizje ustroju państwa w polskiej myśli politycznej lat 1918–39, Wroclaw 1995.
• Komarnicki W., O praworządność i zdrowy ustrój państwowy, Vilnus 1928.
• Kulesza T., Koncepcje ideowo-polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1935,
  Wrocław 1985.
• Makowski W., O naprawie konstytucji po raz drugi – zmiany. Przemówienie Sejmowe
  z 17 lipca 1926 r., [in:] O państwie społecznym, introduction, selection and edition
  byW. T. Kulesza, Warsaw 1998.
• Mirkine-Guetzévitch B., Les constitutions européennes, Paris 1951.
• Piasecki A., Sprawozdanie z ankiety przygotowawczej do reformy konstytucji odbytej w dniach
  30, 31 lipca i 1 sierpnia w 1928 r. w Warszawie, Warsaw 1928.
• Piasecki A., W sprawie Trybunału Konstytucyjnego, “Nasza Przyszłość” 1931, vol. 15.
  Piasecki A., Zasady nowej konstytucji, Cracov 1934.
• Peretiatkowicz A., Reforma konstytucji polskiej, Warsaw 1929.
• Roos H., Józef Piłsudski i Charles de Gaulle, „Kultura” 1960, No. 5.
• Szlachta B., Polscy konserwatyści wobec ustroju politycznego do 1939 roku, Cracov 2000.
• Śliwa M., Polska myśl socjalistyczna, Wroclaw 1988.