Konstytucyjny wyraz zasady niezależności państwa i związków wyznaniowych

The Constitutional Expression of the Principle of Independence of the State and Religious Associations

The aim of the study is to specify and analyze the expression of the principle of independence of the state and religious associations in contemporary constitutions. This is preceded by an attempt to establish the ideological roots of the principle of independence of the above-mentioned entities. Primarily, the formal-dogmatic and legal-comparative methods were used. The historical and legal method was used as a subsidiary. The texts of all binding constitutions were analyzed in terms of the articulation of the aforementioned principle of religious relations. The principle of independence of the state and religious associations is one of the main normative directives of religious relations in contemporary Poland. It has ideological roots not only in Catholic social teaching, but also in the liberal doctrine. Since the end of the 20th century, it has found a permanent place in the constitutionalism of a number of European secular (non-religious) states and some Latin American states.

Celem pracy jest wyszczególnienie oraz analiza wyrażenia zasady niezależności państwa i związków wyznaniowych we współczesnych konstytucjach. Poprzedza to próba ustalenia ideowych korzenie zasady niezależności wymienionych podmiotów. Posłużono się przede wszystkim metodą formalno-dogmatyczną oraz prawno-porównawczą. Subsydiarnie zastosowano metodę historyczno-prawną. Dokonano analizy tekstów wszystkich obowiązujących konstytucji pod kontem artykulacji wspomnianej zasady stosunków wyznaniowych. Zasada niezależności państwa i związków wyznaniowych jest jedną z głównych normatywnych dyrektyw stosunków wyznaniowych we współczesnej Polsce. Posiada ona ideowe korzenie nie tylko w katolickiej nauce społecznej, ale także w doktrynie liberalnej. Znalazła od schyłku XX w. trwałe miejsce w konstytucjonalizmie szeregu europejskich państw świeckich (awyznaniowych) oraz niektórych państw latynoamerykańskich.

REFERENCES:

• Borecki P., Zasada niezależności i autonomii Kościoła i państwa w pracach nad Konstytucją RP z 1997 r., [w:] Człowiek, Państwo, Kościół. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, red. P. Sobczyk, P. Steczkowski, Lublin 2020.
• Krukowski R., Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe, Lublin 2013.
• Pietrzak M., Demokratyczne, świeckie państwo prawne, Warszawa 1999.
• Sobański R., Niezależność i autonomia Kościoła i państwa podstawową przesłanką konkordatu, „Ateneum Kapłańskie” 1996, nr 7.
• Sobczyk P., Konstytucyjna zasada konsensualnego określenia stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem Katolickim, Warszawa 2013.
• Sobczyk P., Kościół a wspólnoty polityczne, Warszawa 2005.
• Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1967.
• Torfs R., Państwo i kościół w Belgii, [w:] Państwo i kościół w krajach Unii Europejskiej, red. G. Robbers, Wrocław 2007.