Gwarant czy arbiter? Rola Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w świetle art. 126 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

The Guarantor or an Arbitrator? The Role of the President of the Republic of Poland in the Light of Art. 126 sec. 1 of the Polish Constitution

The author of the study claims that assigning the role of an arbitrator to the President of the Republic of Poland is incorrect. It is a misleading reference to the constitutional position of the President of the Fifth French Republic, who vests much stronger power. It deprives the function of the guarantor of the continuity of power, referred to in Art. 126 (1) of the Constitution of the Republic of Poland, of its content and systemic significance. The President of the Republic is not impartial and apolitical and takes part in the implementation of state policy. These features prevent him from taking a neutral position towards the participants in the conflict and from resolving it impartially. In addition, the Polish Constitution does not equip him with the appropriate competencies.

Autor opracowania podnosi, że przypisanie Prezydentowi RP roli arbitra jest nieprawidłowe. Stanowi ono mylące nawiązanie do pozycji ustrojowej Prezydenta V Republiki Francuskiej, który posiada znacznie większą władzę. Pozbawia treści i znaczenia ustrojowego funkcję gwaranta ciągłości władzy, o której mowa w art. 126 ust. 1 Konstytucji RP. Prezydent RP nie jest bezstronny i apolityczny oraz bierze udział w realizacji polityki państwa. Cechy te uniemożliwiają mu zajęcie neutralnego stanowisko wobec uczestników konfliktu i jego bezstronne rozstrzygnięcie. Ponadto Konstytucja RP nie wyposaża go w odpowiednie kompetencje do pełnienia roli arbitra.

REFERENCES:

• Bartoszewicz M., Działalność rozjemcza Prezydenta RP, „Kwartalnik ADR” 2012, nr 2.
• Chorążewska A., Model prezydentury w praktyce politycznej po wejściu w życie Konstytucji RP z 1997 r., Warszawa 2008.
• Chorążewska A., Prezydent jako czynnik równowagi. Arbitraż prezydencki, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 13.
• Chorążewska A., Status prezydenta RP na tle modeli ustrojowych głowy państwa w systemie parlamentarnym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, t. XXXI.
• Dudek D., Autorytet Prezydenta a Konstytucja RP, Lublin 2013.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Zarys wykładu, Warszawa 1998.
• Ghevontian R., Czy Prezydent V Republiki jest monarchą republikańskim?, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 6.
• Kruk M., Zakres władzy prezydenta, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, nr 1.
• Majchrowski J., Winczorek P., Ustrój konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1998.
• Mojak M., Model prezydentury w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r (regulacja konstytucyjna roli ustrojowej prezydenta RP a praktyka politycznoustrojowa realizacji modelu ustrojowego prezydentury, [w:] System rządów Rzeczpospolitej Polskiej. Założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa, red. K. Działocha, A. Preisner, Warszawa 2006.
• Mojak R., Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych, Lublin 1995.
• Mojak R., Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w świetle nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1997, nr 11–
• Osiński J., Pytlik B., Pozycja konstytucyjno-prawna i rzeczywista, [w:] Prezydent w państwach współczesnych, red. J. Osiński, Warszawa 2000.
• Patyra S., Dualizm egzekutywy – konieczność, czy anachronizm, [w:] Zmieniać Konstytucję RP czy nie zmieniać, red. D. Dudek, Lublin 2017.
• Polskie prawo konstytucyjne, red. W. Skrzydło, Lublin 2000.
• Popławska E., Instytucja prezydenta w systemie politycznym V Republiki Francuskiej, Warszawa 1995.
• Prawo konstytucyjne, red. Z. Witkowski, Toruń
• Prawo konstytucyjne. Wybrane zagadnienia, red. H. Zięba-Załucka, Rzeszow 1999.
• Sarnecki P., Opinia w sprawie możliwości przesłuchania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przez sejmową komisję śledczą, „Przegląd Sejmowy” 2004, nr 1.
• Sarnecki P., Prezydent Republiki w rozwiązaniach konstytucyjnych państw Europy Środkowej, [w:] Konstytucja I Gwarancje jej przestrzegania. Księga pamiątkowa ku czci Janiny Zakrzeskiej, red. J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa 1996.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2007.
• Skrzydło W., Ustrój polityczny Francji, Warszawa 1992.
• Sokolewicz W., Pomiędzy systemem parlamentarno-gabinetowym a systemem prezydencko- parlamentarnym: prezydentura ograniczona lecz aktywna w Polsce i w Rumunii, „Przegląd Sejmowy” 1996, nr 3.
• Szymanek J., Arbitraż polityczny głowy państwa (w świetle doktryny francuskiej), „Państwo i Prawo” 2008, nr 7.
• Szymanek J., Arbitraż polityczny głowy państwa, Warszawa 2009.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000.
• Wiszowaty M., Relikt monarchii czy filar republiki,? Refleksje na temat instytucji Prezydenta III RP na tle polskich i amerykańskich reminiscencji ustrojowych, [w:] Zmieniać Konstytucję RP czy nie zmieniać, red. D. Dudek, Lublin 2017.
• Witkowski Z., Model prezydentury polskiej w Konstytucji z 1997 r. w porównaniu z rozwiązaniami Francji, Niemiec i Włoch, [w:] Dziesięć lat Konstytucji RP, red. E. Gdulewicz, Zięba-Załucka, Rzeszow 2007.
• Zaleśny J., Status prawnoustrojowy sejmowej komisji śledczej, „Studia Politologiczne” 2010, nr 18.
• Zięba-Załucka H., Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w Konstytucji RP, Warszawa 2002.