Instytucja asystenta sędziego w Polsce na tle wybranych państw Europy

Institution of a Polish Judge’s Assistant on the Example of Selected European Countries

The aim of the article will be a trial to identify the “best” solution in Polish legal system, while identifying the main differences and similarities in selected systems of European countries. Taking the differences in the legal traditions and cultures of all judicial systems, there is a need for in-depth comparative studies. The article will characterize the position of a judge’s assistant in Poland in comparison with the other European countries (Austria, Germany, Switzerland, Italy), which had the greatest impact on the development of Polish law. The article analyzes the position of an assistant judge in the Poland in relation to various systems of European law, in the institutional and legal dimension, taking into account practical problems and the applicable legal status. The authors also relied on the Opinion 22 (2019).As the conclusions, the authors proposed, inter alia, change of legal regulations regarding to the promotion of assistants in Poland.

Celem artykułu będzie próba identyfikacji „najlepszego” rozwiązania w polskim systemie prawnym, przy jednoczesnym wskazaniu głównych różnic i podobieństw w wybranych systemach państw europejskich. Biorąc pod uwagę różnice w tradycjach i kulturach prawnych wszystkich systemów sądowych istnieje potrzeba przeprowadzenia wnikliwej komparatystyki. W artykule zostanie scharakteryzowana pozycja asystenta sędziego w Polsce w porównaniu z innymi państwami europejskimi (Austria, Niemcy, Szwajcaria, Włochy), które wywarły największy wpływ na rozwój prawodawstwa polskiego. Artykuł stanowi analizę pozycji ustrojowej asystenta w RP w odniesieniu do różnych systemów prawa europejskiego, w wymiarze instytucjonalno-prawnym, z uwzględnieniem problemów praktycznych i obowiązującego stanu prawnego (od zwykłej formalnej kontroli do niemal samodzielnego podejmowania decyzji). Autorzy opierali się również na dostępnych odpowiedziach udzielonych w ramach kwestionariusza opracowanego do Opinii nr 22 (2019) w sprawie asystentów sądowych. W ramach wniosków badawczych autorzy zaproponowali m.in. zmianę regulacji prawnych odnośnie sposobu i zasad awansu asystentów w Polsce.

REFERENCES:

• Arkuszewska A., Referendarz sądowy w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011.
• Baur F., Współczesne przemiany w procesie cywilnym, „Państwo i Prawo” 1973, nr 3.
• Biernat S., Unia Europejska jako wspólnota konstytucyjna, [w:] Państwo konstytucyjne. Der Verfassungsstaat, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2018.
• Feller R., Gerichtsschreiber Innen und Gerichtsschreiber am Berner Verwaltungsgericht, [w:] Bernische Verwaltungsgerichtsbarkeit in Geschichte und Gegenwart, 100 Jahre Verwaltungsgericht des Kantons Bern, red. R. Herzog, R. Feller, Berne 2010.
• Izdebski H., Służba publiczna, [w:] Leksykon etyki prawniczej. 100 podstawowych pojęć, red. P. Skuczyński, S. Sykuna, Warszawa 2013.
• Joński K., Instytucja asystenta a efektywność pracy sędziego – analiza pionów karnego i cywilnego pierwszej instancji sądów okręgowych, Warszawa 2017.
• Kenny S., Beyond Principals and Agents: Seeing Courts As Organizations By Comparing Référendaires at the European Court of Justice and Law Clerks at the U.S. Supreme Court, „Comparative Political Studies” 2000, nr 33, iss. 5.
• Kirchner S., Professional rules for attorneys as a subject of legal education in German, „Wroclaw Review of Law, Administration and Economics” 2014, nr 4.
• Kotłowski D., Piaskowska O.M., Sadowski K., Czas pracy referendarza sądowego i asystenta sędziego w sądzie powszechnym. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Monitor Prawa Pracy” 2010, nr 4.
• Kotłowski D., Piaskowska O.M., Sadowski K., Metodyka pracy referendarza sądowego w sądzie powszechnym, Warszawa 2012.
• Langrod J., Kilka uwag metodologicznych o porównywaniu w nauce prawa, „Studia et Documenta” 1959, nr 8.
• Lazaruk M., The Training of Judges and Legal Practitioners Ensuring the Full Application of EU Law. Workshop 12 April 2017. Compilation: Three Briefings and One In-Depth Analysis, http://www.europarl.europa.eu/supporting-analyses.
• Lienhard A., Kettiger D., Winkler D., Status of Court Management in Switzerland, „International Journal for Court administration” 2012, nr 4(3).
• Malicki A., Etyka zawodowa adwokata i jej uwarunkowania w kontekście etyki zawodu sędziego i prokuratora, [w:] Etyka zawodów prawniczych w praktyce. Relacje na Sali rozpraw, red. G. Borkowski, Lublin 2013.
• Matejka S., Die Verfassung für eine unabhängige Gerichtsbarkeit, ZVR, OFR, 2018.
• Paczyńska M., Status asystenta sędziego – wyzwania i dylematy w świetle zmian ustawy. Prawo o ustroju sądów powszechnych, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 1 (17).
• Sanders A., Judicial assistants in Europe – a comparative analysis, „International Journal for Court Administration” 2020, nr 11 (3).
• Scalia R., Vitale A., L’ assistente giudiziario, Milano 1990.
• Tuora-Schwierskott E., Austria, [w:] Rady sądownictwa w państwach Unii Europejskiej. Przegląd rozważań, red. A. Podgłodek, Warszawa 2019.
• Uebersax P., 24 BGG, [w:] Basler Kommentar zum Bundesgerichtsgesetz, red. M.A. Niggli, P. Uebersax, H. Wiprachtiger, Basel 2011.
• Weiseno G., Weschenfelder E., Oberle M., Konstruktivistische und transmissive Überzeugungen von Referendar/-innen, [w:] Lehrer- und Schülerforschung in der politischen Bildung Schwalbach, red. A. Besand, Wochenschau Verlag 2013.