Nieliberalny sąd konstytucyjny w Polsce na przykładzie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcyjnej, sygn. akt K 1/20

The Illiberal Constitutional Court in Poland on the Example of the Judgment of the Constitutional Tribunal on Abortion, file ref. no. K 1/20

The paper discusses the characteristics of the Constitutional Tribunal as an illiberal constitutional court. After the political remodelling initiated in 2015 and the capture of the Tribunal, this body gained a new role in developing, protecting and stabilizing illiberal constitutionalism. The Tribunal, as an illiberal constitutional court, often adjudicates in panels inconsistent with constitutional rules, is abusively activated by the ruling option and issues judgments that are beneficial to the rulers and justify their constitutionally questionable actions. How an illiberal constitutional court operates is presented in the example of an abortion judgment, file ref. no. K 1/20. This case also shows the illiberal ground of the new system.

Artykuł dotyczy charakterystyki Trybunału Konstytucyjnego jako nieliberalnego sądu konstytucyjnego. Po przemodelowaniu ustrojowym zapoczątkowanym w Polsce w 2015 r. i przejęciu Trybunału Konstytucyjnego, organ ten zyskał nową funkcję w postaci budowania, a także ochrony i zapewnienia stabilizacji konstytucjonalizmu nieliberalnego. Trybunał Konstytucyjny jako nieliberalny sąd konstytucyjny orzeka często w składach niezgodnych z konstytucyjnymi regułami, jest abuzywnie aktywowany przez opcję rządzącą i wydaje wyroki, które są dla rządzących korzystne i uzasadniają ich wątpliwe konstytucyjnie działania. Sposób działania nieliberalnego sądu konstytucyjnego został zaprezentowany na przykładzie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2021 r. w sprawie aborcyjnej, sygn. akt K 1/20. Sprawa ta pokazuje także podłoże ideologiczne nowego systemu.

REFERENCES:

• Bień-Kacała A., Illiberal judicialisation of politics in Poland, „Comparative Law Review” 2019, nr 25.
• Bień-Kacała A., Konstytucjonalizm nieliberalny w Polsce po 2015 roku, [w:] Sądownictwo konstytucyjne, teoria i praktyka, t. 3, red. M. Granat, Warszawa 2020.
• Brinks D.M., Blass A., Rethinking judicial empowerment: The new foundations of constitutional justice, „I-CON” 2017, vol. 15, nr 2.
• Ciszewski W., Aborcja, niepełnosprawność i krzywda osób trzecich, „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.
• De Visser, M., Constitutional Courts Securing Their Legitimacy – An Institutional-Procedural Analysis (July 1, 2018). Forthcoming, red. A von Bogdandy, P Hüber and Ch Graberwarter, Handbuch Ius Publicum Europaeum, Band VII, CF Müller, https://ssrn.com/abstract=3507238 lub http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3507238
• Dębska H., Warczok T., Sakralizacja i profanacja. Trybunał Konstytucyjny jako struktura mityczna, „Państwo i Prawo” 2018, nr 5.
• Dixon R., Landau D., Abusive judicial review: courts against democracy, https://lawreview.law.ucdavis.edu/issues/53/3/53-3_Landau_Dixon.pdf.
• Drinóczi T., Bień-Kacała A., Illiberal Constitutionalism in Poland and Hungary: The Deterioration of Democracy, Misuse of Human Rights and Abuse of the Rule of Law, Routledge 2022.
• Garlicki L., The Experience of the Polish Constitutional Tribunal, [w:] Constitutional Justice, East and West Democratic Legitimacy and Constitutional Courts in Post-Communist Europe in a Comparative Perspective, red. W. Sadurski, Wolters Kluwer 2010.
• Gliszczyńska-Grabias A., Sadurski W., The Judgment That Wasn’t (But Which Nearly Brought Poland to a Standstill), ‘Judgment’ of the Polish Constitutional Tribunal of 22 October 2020, K1/20, „European Constitutional Law Review” 2021.
• Grabowski R., Prawo do ochrony życia w polskim prawie konstytucyjnym, Rzeszów 2006.
• Grabowski R., Threat to a Woman’s Life or Health as a Premise for Termination of Pregnancy in the Light of Constitutional and Statutory Provisions in Force in Poland, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 6.
• Hirschl R., The Judicialization of mega-politics and the rise of political courts, „Annual Review of Political Science” 2008, vol. 11.
• Hirschl R., The Judicialization of Politics, [w:] The Oxford Handbook of Political Science, red. R.E. Goodin, Oxford 2011.
• Hirschl R., Towards Juristocracy: The Origins and Consequences of the New Constitutionalism, Cambridge 2004.
• Kapelańska-Pręgowska J., The Scales of the European Court of Human Rights: Abortion Restriction in Poland, the European Consensus, and the State’s Margin of Appreciation, „Health and Human Rights Journal” 2021, nr 23.
• Koncewicz T.T., “Mechanical jurisprudence” under stain? Eastern Europe judiciary under the European influence, [w:] Human rights in contemporary world, red. M. Zubik, Warszawa 2017.
• Kowalczyk K., Parliamentary Parties and the Anti-Abortion Laws in Poland (1991–2019), „Polish Political Science Yearbook” 2021, vol. 50 (2), https://doi.org/10.15804/ppsy202118.
• Łączkowski W., Ochrona życia ludzkiego w prawie polskim, [w:] Minikomentarz dla Maksiprofesora, red. M. Zubik, Warszawa 2017.
• Młynarska-Sobaczewska A., Unconstitutionality of Access to Abortion for Embryo-Pathological Reasons, „International Human Rights Law Review” 2021, vol. 10(1).
• Sajó A., Uitz R., Holmes S., red., Routledge Handbook of Illiberalism, New York and London 2022.
• Soniewicka M., Spór o dopuszczalność przerywania ciąży z perspektywy etycznej i filozoficznoprawnej (komentarz do wyroku TK w sprawie K 1/20), „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.
• Sulikowski A., Otręba K., O „obiektywnych” interpretacjach przepisów Konstytucji (polemika z artykułem prof. Marka Zubika), „Państwo i Prawo” 2018, nr 3.
• Sulikowski A., Trybunał Konstytucyjny a polityczność. O konsekwencjach upadku pewnego mitu, „Państwo i Prawo” 2016, nr 4.
• Sulikowski A., Wyrok TK w sprawie K 1/20. Hegemonia, histeria, antagonizm, „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.
• Szumiło-Kulczycka D., Kozub-Ciembroniewicz K., Konsekwencje uchybień w obsadzie TK (uwagi na tle orzeczenia w sprawie K 1/20), „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.