Skarga nadzwyczajna jako instrument kontroli zgodności prawomocnych orzeczeń z art. 2 Konstytucji

Extraordinary Complaint as an Instrument for Controlling the Compliance of Final Judgments with Art. 2 of the Constitution of Poland

The Supreme Court is responsible for administering justice through extraordinary control of final court judgments in order to ensure their compliance with art. 2 of the Polish Constitution. In this paper, the research hypothesis is the significance of the functioning of an extraordinary complaint due to the principle of a democratic state ruled by law that it affirms. The research hypothesis was verified by the method of analyzing the functioning of an extraordinary complaint. Considerations on the basis of the judgment of the Supreme Court of May 8, 2019, file ref. no. I NSNc 2/19 allowed to confirm the hypothesis and to draw a conclusion that the protection afforded by the presented control measure is an important instrument for supporting effective administration of justice, and the presented task of the Supreme Court concerning the compliance of judgments with Art. 2 of the Constitution is an important and necessary competence.

Do zadań Sądu Najwyższego należy sprawowanie wymiaru sprawiedliwości poprzez kontrolę nadzwyczajną prawomocnych orzeczeń sądowych w celu zapewnienia ich zgodności z art. 2 Konstytucji RP, gdzie unormowana została zasada demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Zadaniem tego środka zaskarżenia jest korygowanie prawomocnych orzeczeń sądowych dotkniętych fundamentalnymi wadami prawnymi, które nie powinny zapaść w demokratycznym państwie prawnym. W niniejszej pracy za hipotezę badawczą przyjęto istotność funkcjonowania skargi nadzwyczajnej z uwagi na afirmowaną przezeń zasadę demokratycznego państwa prawnego. Weryfikacji hipotezy badawczej dokonano za pomocą metody polegającej na analizie funkcjonowania skargi nadzwyczajnej. Rozważania przeprowadzone na przykładzie wyroku Sądu Najwyższego z 8 maja 2019 r., sygn. akt I NSNc 2/19 pozwoliły na potwierdzenie hipotezy i wysnucie wniosku, że ochrona realizowana przez przedstawiony środek kontroli to znaczący instrument wspierania skutecznego wymiaru sprawiedliwości, a zadanie Sądu Najwyższego, jakim jest kontrola nadzwyczajna prawomocnych orzeczeń sądowych w celu zapewnienia ich zgodności z art. 2 Konstytucji RP to ważna i potrzebna kompetencja.

REFERENCES:

• Bagińska L., Skarga kasacyjna i nadzwyczajna w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2020.
• Balcerzak M., Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego w kontekście skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Palestra” 2018, nr 1–2.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2017.
• Domańska A., Czy skarga nadzwyczajna do sądu nadzwyczajnego spełniła swoje cele?, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2020, nr 93.
• Duniewska Z., Zakres regulacji prawa administracyjnego materialnego – wyznaczenie pojęcia instytucji tego prawa, [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 7, Prawo administracyjne materialne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2017.
• Dziga K., Czy merytoryczne rozpoznanie skargi nadzwyczajnej w sprawach karnych jest możliwe?, „Czasopismo prawa karnego i nauk penalnych” 2019, nr 2.
• Gruszecka D., Podstawy skargi nadzwyczajnej w sprawach karnych – uwagi w kontekście „wypełniania luk w systemie środków zaskarżenia”, „Palestra” 2018, nr 9.
• Grzegorczyk P., Stabilność prawomocnych orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych w świetle standardów konstytucyjnych i międzynarodowych, [w:] Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego, red. T. Ereciński, K. Weitz, Warszawa 2010.
• Kil J., W obronie skargi nadzwyczajnej w sprawach karnych, „Roczniki Administracji i Prawa” 2020, nr XX, z. 3.
• Kosowski J., Skarga nadzwyczajna jako nowy nadzwyczajny środek zaskarżenia w procesie karnym. Zagadnienia wybrane, [w:] Zmiany w Sądzie Najwyższymi ich wpływ na ostateczny wynik postępowań sądowych, red. D. Gil, A. Piasecki, Kraków 2019.
• Kotowski A., Skarga nadzwyczajna na tle modeli kontroli odwoławczej, „Prokuratura i Prawo” 2018, nr 9.
• Marszałkowska-Krześ E., Skarga nadzwyczajna – dopuszczalność i specyfika, [w:] Zmiany w Sądzie Najwyższym i ich wpływ na ostateczny wynik postępowań sądowych, red. D. Gil, A. Piasecki, Kraków 2019.
• Michalak A., Skarga nadzwyczajna – dopełniający czy konkurencyjny wobec skargi konstytucyjnej instrument ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki, „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 2(151).
• Radajewski M., Skarga nadzwyczajna (wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2020, nr 3.
• Sokolewicz W., Zubik M., uwagi nr 30–38 do art. 2, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Szczepańska A., Zakaz orzekania w sprawie uprzednio osądzonej. Glosa do postanowienia SN z dnia 26 marca 2019 r., I NSNc 1/19, „Glosa” 2021, nr 2.
• Szczucki K., Ustawa o Sądzie Najwyższym. Komentarz, Warszawa 2021.
• Tuleja P., Komentarz do art. 2, [w:] Konstytucja RP, Komentarz do art. 1–86, t. 1, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.