Przepisy stabilizujące w Konstytucji RP na przykładzie Konkordatu między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską

Stabilising Provisions in the Constitution of the Republic of Poland on the Example of the Concordat Between the Republic of Poland and the Apostolic Capital

The Constitution, in Chapter I of the Republic, contains norms of a stabilising legal status. We address those that raise questions of interpretation, sometimes raised by the doctrine and resolved in different ways. Some are formulated in general terms, which makes it difficult to determine the scope of the protection (stabilisation) provided. We will concentrate on the norms of stabilisation that perpetuate the regulations or even do not allow changes without amending the Constitution of the Republic of Poland – Article 25 Paragraph 4, treating of the agreement concluded with the Holy See, but also those that mention, in various contexts, the constitutional ministers that may not be absent from the government, although the law allows its composition to be shaped freely. It seems that among the norms of a stabilising legal state, the issue of the Concordat is the most emotive. The authors wonder: is it legitimate for the church party to have more rights than the state? A historical-legal method (analysis of the Concordats and the historical-political background) and a dogmatic analysis of the provisions have been used.

Konstytucja w rozdziale I Rzeczpospolita zawiera normy o charakterze stabilizującym stan prawny. Zajmujemy się tymi, które budzą wątpliwości interpretacyjne, niekiedy podnoszone przez doktrynę i w różny sposób rozstrzygane. Niektóre są sformułowane ogólnie, co utrudnia ustalenie zakresu zapewnianej ochrony (stabilizacji). Skoncentrujemy się na normach stabilizacyjnych, utrwalających regulacje lub wręcz niedopuszczających zmiany bez zmiany Konstytucji RP- art. 25 ust. 4, traktujący o umowie zawartej ze Stolicą Apostolską, ale również na tych które wymieniają w różnym kontekście ministrów konstytucyjnych, których nie może zabraknąć w rządzie, chociaż ustawa pozwala jego skład kształtować swobodnie. Wydaje się, że wśród norm o charakterze stabilizującym stan prawny, najwięcej emocji budzi kwestia Konkordatu. Autorzy zastanawiają się: czy zasadne jest by strona kościelna miała więcej praw niż państwo? Wykorzystana została metoda historycznoprawna (analiza konkordatów oraz tło historyczno- polityczne) i dogmatyczna analiza przepisów.

REFERENCES:

• Abraham W., Kilka uwag o konkordacie, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1925, nr 3.
• Borecki P., Nieważność i wygaśnięcie konkordatu polskiego z 1993r., „Studia Prawa Publicznego” 2020, nr 4.
• Brzeziński J., O konkordatach Stolicy Apostolskiej z Polską w XVI. wieku, Kraków 1893.
• Dębiński J., O konkordacie polskim z 1925 roku, „Saeculum Christianm: pismo historyczno-społeczne” 2007, nr 1.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2022.
• Góralski W., Konkordat polski 1993 od podpisania do ratyfikacji, Warszawa 1998.
• Góralski W., Konkordat, [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
• Góralski W., Postanowienia konkordatu polskiego z 1925 roku i problem ich recepcji i realizacji, „Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich” 2018, nr 28.
• Krukowski J., Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany 28 lipca 1993 r. – zagadnienia prawnoustrojowe, [w:] Nowy Konkordat a prawo polskie, red. J. Krukowski, Warszawa 1994.
• Krukowski J., Konkordaty Polskie. Historia i teraźniejszość, Lublin 2019.
• Krukowski J., Konkordaty współczesne. Doktryna. Teksty (1964–1994), Warszawa 1995.
• Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 2002.
• Krzywkowska J., Konkordat jako element polskiego systemu prawa wyznaniowego, „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 46.
• Łętowska E., Woleński J., Instytucjonalizacja związków partnerskich a Konstytucja RP z 1998 r., „Państwo i Prawo” 2013, nr 6.
• Pietrzak M., Uwagi dotyczące ratyfikacji konkordatu, [w:] Państwo prawne, państwo świeckie, Warszawa 2012.
• Resler T., Konkordat z 1925 roku – podstawa funkcjonowania kościoła katolickiego w II Rzeczypospolitej, „Czasopismo naukowe Acta Ersmiana” 2016, nr 40.
• Rzepecki A., Problematyka wygaśnięcia Konkordatu zawartego między Rzeczpospolitą Polska a Stolica Apostolską w dniu 10 lutego 1925 roku, „Studia Erasmiana Wratislaviensia” 2011, z. V.
• Sitarz M., Wpływ relacji państwo-Kościół na stabilność Rzeczypospolitej. Zarys problematyki, [w:] Bezpieczeństwo Polski. Historia i współczesność, red. L. Antonowicz, T. Guz, M.R. Pałubska, Lublin 2010.
• Włodarczyk T., Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku, t. 1, Warszawa 1986.
• Zięba-Załucka H., Każdy, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, red. W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.